H. M. Nasimov Samarqand davlat universiteti dotsenti

Academic Research in Educational Sciences 
VOLUME 2 | ISSUE 10 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-10-797-806 
Google Scholar 
Scientific Library of Uzbekistan 
Academic Research, Uzbekistan 805 www.ares.uz 
quyidagilardir: ta‟lim shakllari, ta‟lim metodlari, ta‟lim vositalari, ta‟lim jarayonini 
boshqarish usul va vositalari, muammoni hal qilish yuzasidan olib borilayotgan ilmiy 
izlanishning usul va vositalari, axborotlarni to„plash, ularni o„rganish usul va 
vositalari, ilmiy tahlilning usul va vositalari, o„qituvchi va talaba (talaba) o„rtasidagi 
ta‟limiy aloqaning usul va vositalari, o„quv natijalari. Buning natijasida talabalar 
o„rtasida qo„ydagi ko„nikmalar shakillanish namoyon bo„ladi
[3,4,5]
: 
1. Taxlil ko„nikmalari va tanqidiy tafakurni rivojlantirish. 
2. Nazariya va amaliyot birligini taminlash. 
3. Muammo yuzasidan turli qarashlar yondashuvlarni namoyish qilish. 
4. Qarorlar qabul qilish va uning oqibatlariga doir muloxazalarni taqdim etish. 
5. Noaniqliklar mavjud bo„lgan sharoitda muqobil variantlarni baxolash 
ko„nikmalarini shakillantirish. 
Hozirgi ta‟lim jarayonida zamonaviy pedagogda muallimning krektivlik
kunikmalarini hosil qilishda qo„ydagi jarayonlarni amalga oshirishi zarur: shaxsiga, 
kasbiga xos xislat va fazilatlarning mujassam bo„lishi, ulardan o„qitish va tarbiyalash 
jarayonida o„rinli, me‟yorida foydalana olish zarurligini nazarda tutadi. Ular: 1) 
o„qituvchining shaxsiy xislatlari, 2) kasbiy bilimi, 3) kasbiy xislatlari, 4) shaxsiy 
pedagogik uddaburonligi, 5) tashkilotchilik malakalari, 6) kommunikativ malakalari, 
7) gnostik malakalari, 8) ijodiy xislatlari shakillangan bo„lishligini ko„rsatib o„tamiz.
Shu bilan bir qatorda, o„qituvchi talim sifatini oshirishda,innovatsion 
faoliyatini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun pedagogik qobiliyatlarning muhim 
komponentlari mavjud bo„lishlishligi va uning qo„ydagi metod va usullari orqali
amalga oshirishimiz: 1) didaktik qobiliyat, 2) akademik qobiliyat, 3) perseptiv 
qobiliyat, 4) nutq qobiliyati, 5) tashkilotchilik qobiliyati, 6) avtoritar qobiliyat, 7) 
kommunikativ qobiliyat, 8) pedagogik ijodiy xayol, 9) diqqatni taqsimlay olish 
qobiliyatini egallagan bo„lishi shart. Ko‟pgina metodist olimlarning mulohazalariga 
ko„ra, bulardan tashqari yana o„qituvchining ezgu maqsad sari intilishi, 
mehnatsevarligi, qat‟iyligi, kamtarligi, haq go„yligi, sadoqatli bo„lishi, namunali 
xulqi, yurish turishi, o„zini tuta bilishi, tashqi qiyofasi, xullas, uning milliy va 
umuminsoniy axloq me‟yorlariga mos keluvchi sifat hamda fazilatlarni egallashi 
uning o„z kasbiy faoliyatiga tayyorligi va o„quv-tarbiya jarayoni samarasini 
ta‟minlovchi muhim omillar ekanligini e‟tirof etamiz 
[3,4,5]
. 
Zamonaviy taraqqiyotga mos uzluksiz rivojlanib borayotgan kimyo va 
pedagogika ta‟limi talabalar kasbiy tayyorgarligiga yangicha yondashuvi bo„lg„usi 
o„qituvchilarni pedagogik, madaniy-ma‟rifiy, ilmiy-tadqiqotchilik faoliyatiga 

---