H. R. Aminov 0 ‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan yoshlar murabbiysi, rassom
' P a l i t r a - bo’yoq aralashtiriladigan taxtacha
Download 0.63 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- RANG ESTETIKASI
' P a l i t r a - bo’yoq aralashtiriladigan taxtacha. 6 . M a t o g a g r u n t o v k a b e r i s h d a n a w a l r a m k a g a t o r t i l a d i . M a t o n i s o l q i t o r t i b q o ‘y i l s a , u o s i l i b q o l a d i , b u b o ' y o q q a t l a m i n i n g y o r i l i b k e t i s h i g a o l i b k e l a d i . M a t o r a m k a g a n i s b a t a n 3 —4 s m k e n g r o q o l i n a d i , u n i n g i p l a r i y o ‘n a l i s h i r a m k a c h e t l a r i g a p a r a l l e l b o ‘l i s h i z a r u r . M a t o r a m k a g a h a r t o m o n d a n b a r o b a r t o r t i l a d i . 7 . M a t o n i g r u n t l a s h . G r u n t i k k i e l e m e n t d a n : y u p q a y e l i m q a t l a m i v a b i r n e c h a b o ‘y o q q a t l a m i d a n i b o r a t b o ‘l a d i . Y e l i m q i s m i b o ‘y o q n i m a t o g a s i n g i b k e t i s h d a n a s r a y d i . Y e l i m b i r y o k i i k k i q a t l a m q i l i b b e r i l a d i . G r u n t b o ‘y o q m a t o y u z i n i t e k i s l a y d i , t e g i s h l i r a n g n i h o s i l q i l a d i . U 2 —3 q a t l a m q i l i b b e r i l a d i .
1. Moybo'yoq boshqa bo'yoqlardan qanday farqlanadi? 2. M oybo'yoq bilan ishlashda nimalarga e ’tibor berish kerak? 3. Moybo'yoq bilan qanday bosqichlarda ishlash mumkin? RANG BILAN ISHLASHDA RASSOM QOBILIYATI A g a r t a l a b a n a t u r a d a r a n g v a r a n g - t u s m u n o s a b a t l a r i n i k o ‘r a o l s a , h a l i u y a x s h i a s a r y a r a t a o l a d i d e g a n g a p e m a s . U m a h o r a t b i l a n a y r i m a s h y o l a r n i n g y o r u g ‘ — t u s i d a n n u s x a o l i s h i , u l a m i n g h a j m i n i h a m b e r i s h i m u m k i n , a m m o m a k o n n i n g m o d d i y l i g i , y o r i t i l i s h h o l a t i n i b e r a o l m a y d i . R e a l i s t i k r a n g t a s v i r m a h o r a t i n i e g a l l a s h u c h u n u n i n g i k k i a s o s i y x u s u s i y a t i m o h i y a t i n i t u s h u n i b o l i s h z a r u r . S h u n d a g i n a y o s h r a s s o m i x t i s o s l i k n i y a x s h i e g a l l a y d i v a u n i n g h a r i s h i t a k o m i l g a e r i s h i b b o r a v e r a d i . B i r i n c h i x u s u s i y a t i s h u n d a k i , n a t u r a d a n r a n g t a s v i r , u n i n g h a j m i y , m a k o n i y v a m o d d i y s i f a t l a r i t a b i a t n i n g r a n g i n m u n o s a b a t l a r i n i n i g o h i y o b r a z l a r g a m u t a n o s i b o ‘t k a z i s h r a n g l a r o ‘y i n i d a n i b o r a t b o ‘l a d i . E t u d d a b e r i l a y o t g a n r a n g m u n o s a b a t l a r i n i n g m o h i y a t i n i g o h b i l a n q a b u l q i l i n a y o t g a n m u n o s a b a t l a r m o h i y a t i d a n k e l i b c h i q a d i . Z e r o e t u d n i n g r a n g m u n o s a b a t l a r i n i n g t u z i l i s h i y o r i - t i l g a n l i k n i n g u m u m i y t u s v a r a n g h o l a t i n i h i s o b g a o l i b a m a l g a o s h i r i l a d i . M u n o s a b a t l a r b i l a n i s h l a s h m e t o d i r a n g t a s v i r t a ’l i m i n i n g a s o s i y q o n u n i h i s o b l a n a d i .
I k k i n c h i x u s u s i y a t i s h u n d a k i , n a t u r a a s h y o l a r i r a n g m u n o s a b a t l a r i u l a m i y a x l i t i d r o k e t i s h n i c h o g ‘i s h t i r i s h b i l a n b e l g i l a n a d i . N a t u r a n i n g r a n g m u n o s a b a t l a r i n i y a x l i t k o ‘r i s h g a e r i s h m a y u n i n g t a s v i r i n i t o ‘l a r a v i s h d a y o r i t i b b o ' l m a y d i . A y n a n s h u i k k i x u s u s i y a t l a r g a e r i s h i s h n a t i j a s i d a t a s v i r n i n g t o ‘ l a q o n l i , t a ’s i r c h a n r a n g l a r m u n o s a b a t i n i y a r a t i s h m u m k i n . T a ’l i m n i n g d a s t l a b k i p a y t i d a n o q m u n o s a b a t l a r m e t o d i b i l a n i s h l a s h z a r u r . H a r b i r r a n g n i a y n a n v a b o s h q a l a r d a n a j r a t i b n u s x a l a s h m u m k i n e m a s . B u n d a y n u s x a k o ‘c h i r i s h d a r a n g l a m i n g o ‘z a r o a l o q a s i , u l a m i n g f a r q i n i b i l i b b o ‘l m a y d i . B u n d a y n u s x a o l i s h n a t i j a s i d a j o n l i n i g o h t a s a w u r i d a n y i r o q b o ‘l g a n t a s v i r h o s i l b o ‘l a d i . E t u d d a g i b a r c h a b o ' y o q l a r b i r - b i r i g a n i s b a t a n o l i n a d i . R a n g t a s v i r d a g i r a n g l a r a t r o f - m u h i t b i l a n s o l i s h t i r i s h a s o s i d a t o p i l a d i v a u l a r p r o p o r s i o n a l m u n o s a b a t l a r d a t a s v i r l a n i s h i m u m k i n . Savollar 1. Naturadan ishlashda tus nisbatlari qanday aniqlanadi? 2. Rang bilan ishlashda qanday xususiyatlar mavjud? RANGTASVIRDA MUTANOSIBLIK (PROPORSIYA) M u n o s a b a t l a r q o n u n i — b u r a s s o m l a m i n g k a s h f i y o t i e m a s . M u n o s a b a t l a r q o n u n i — b u a t r o f - m u h i t , u n i n g s h a k l i , r a n g i , b o r l i q n i n i g o h b i l a n i d r o k e t i s h f i z i o l o g i y a s i v a p s i x o l o g i y a s i q o n u n i d i r . U f a q a t n a t u r a n i e m a s , b a l k i c h i z m a t a s v i r n i , t u s l i v a r a n g l i t a s v i r n i i d r o k e t i s h d a r a s s o m t a s a w u r i d a ( t e g i s h l i t a r z d a ) n a m o y o n b o ' l a d i . A t r o f i m i z d a g i n a r s a l a r f a q a t k o n s t m k t i v q u r i l m a s i b i l a n g i n a e m a s , b a l k i o ' z i n i n g m u t a n o s i b l i g i b i l a n k o ' z o l d i m i z d a n a m o y o n b o ' l a d i . M u t a n o s i b l i k — b u k a t t a l i k l a r ( o ' l c h a m l a r ) m u n o s a b a t i d i r . B i z “ b a l a n d u y y o k i p a s t q u r i l m a ” , “ o z g ' i n y o k i s e m i z o d a m ” d e g a n i m i z d a o ' l c h a m n i s b a t l a r i , x a r a k t e r i m u t a n o s i b l i k x u s u s i y a t i n i n a z a r d a t u t a m i z . T u r m u s h d a g i b a r c h a a s h y o l a r b a l a n d l i g i , e n i , k a t t a l i g i j i h a t i d a n b i r - b i r i d a n f a r q q i l a d i . S h u n i n g u c h u n h a m n a t u r m o r t , p o r t r e t , i n s o n t a n a s i k a b i l a r t a s v i r l a n a y o t g a n d a u l a r b i r - b i r i g a n i s b a t a n o l i n a d i . X u s u s a n , p o r t r e t s a n ’a t i d a y u z , b o s h v a t a n a n i n g u m u m i y m u t a n o s i b i , o M c h a m l a r n i s b a t i , x u s u s i y a t l a r i g a e ’t i b o r b e r i l a d i . N a t u r a n i k o ‘r a o l i s h v a u n d a g i k a t t a l i k l a m i m u t a n o s i b r a v i s h d a y u z a d a i f o d a l a s h r a s s o m n i n g m u h i m v a z i f a s i h i s o b l a n a d i . S h u n d a y q i l i b t a s v i r d a g i h a r b i r a s h y o n i n g o M c h a m l a r n i s b a t i m u t a n o s i b l i g i q o g ‘o z d a t o ‘g ‘ r i j o y l a s h t i r i l s a t o m o s h a b i n h a r b i r n a r s a n i t a n i b o l a d i . N e g a k i u n i n g t a f a k k u r i d a a n a s h u n a r s a h a q i d a g i t a s a w u r a w a l d a n s h a k l l a n g a n . M a ’l u m k i , r a s s o m h a r b i r n a r s a n i t a b i i y k a t t a l i g i d a t a s v i r l a s h i s h a r t e m a s . T a s v i r d a u l a m i n g o M c h a m l a r n i s b a t i m u t a n o s i b l i g i n i b e r i s h k i f o y a q i l a d i . I n s o n b o s h i n i 2 - 3 m a r t a k a t t a y o k i 2 0 — 3 0 m a r t a k i c h r a y t i r i l g a n h o l d a t a s v i r l a s h m u m k i n . T e l e v i z o r e k r a n i d a b a r c h a n a r s a b i r n e c h a b a r o b a r k i c h r a y t i r i l g a n b o ‘ l s a , k i n o e k r a n d a k a t t a l a s h t i r i l g a n b o ‘l a d i . A m m o h a r i k k a l a h o l a t d a h a m t a s v i r l a r h a q q o n i y i d r o k e t i l a d i . B i z u c h u n o d a t i y b o ‘l i b q o l g a n v o q e l i k d a g i s h a k l v a o b y e k t l a m i n g o ‘ l c h a m l a r n i s b a t i b u z i l s a h a q q o n i y t a s v i r g a e g a b o ‘l m a y m i z . A g a r 10
m a r t a k i c h r a y t i r i l g a n u y o l d i d a g i o d a m s u r a t g a o l i n s a u n i h o y a t d a k a t t a k o ‘r i n a d i , i c h k a r i d a g i a s h y o l a r o ‘l c h a m i k a t t a y t i r i l s a , o d a m l i l i p u t g a o ‘x s h a b q o l a d i . X u l o s a q i l i b a y t g a n d a , n a r s a l a m i t a b i i y h o l a t d a c h i z a t u r i b u l a r n i a y n a n t a b i i y k a t t a l i g i d a t a s v i r l a s h s h a r t e m a s , f a q a t q o g ‘o z d a k a t t a l i k n i b i r - b i r i g a n i s b a t a n t o ‘g ‘r i b e r i s h k i f o y a q i l a d i . S h u n i h a m a y t i s h k e r a k k i , b u y u m v a s h a k l l a r b i r n u q t a d a n t u r i b q a r a l g a n d a g i , y a ’n i p e r s p e k t i v a d a g i o ‘l c h a m l a r i n i s b a t i n i s a q l a g a n h o l d a t a s v i r l a s h n i n a z a r d a t u t m o q k e r a k ( 1 0 - r a s m g a q a r a n g ) . O d a t d a s h a k l l a r o ‘l c h a m i t a s v i r l a n a y o t g a n d a , a s l i ( n a t u r a h a q i q i y o ‘ l c h a m i ) n i n g o ‘l c h a m i d a n k i c h i k r o q t a s v i r l a n a d i . S h u n i n g u c h u n s h a k l l a r g u m h i n i n g u m u m i y o ‘l c h a m b i r l i g i n i t a n l a s h v a z i f a s i t u r a d i . A n a s h u n d a b u y u m v a s h a k l l a m i n g o M c h a m l a r i n i s b a t i b i r - b i r i g a m o s k e l i b , t a s v i r h a q q o n i y o ‘ x s h a s h i m u m k i n . 0 ‘ l c h a m n i s b a t i m u n o s a b a t l a r i i d r o k q i l i s h q o n u n i f a q a t c h i z m a t a s v i r d a e m a s , b a l k i r a n g t a s v i r d a h a m m u h i m a h a m i y a t g a e g a ( 2 , 4 - r a s m l a i g a q a r a n g ) . Savollar 1. Rangda mutanosiblik nima? 2. Shakllar mutanosibligi qanday amalga oshiriladi?
RANGTASVIR HAMDA RANG (BO‘YOQ)DA ISHLASH NAZARIYASI R a n g t a s v i r s a v o d x o n l i g i n a z a r i y a s i n i d o i m i y r a v i s h d a o ‘r g a n i b b o r i s h t a s v i r i y s a n ’a t t a ’l i m i m u v a f f a q i y a t i n i t a ’m i n l o v c h i m u h i m s h a r t l a r d a n b i r i h i s o b l a n a d i . R a n g t a s v i r n i n g m u s t a h k a m n a z a r i y q o n u n - q o i d a l a r i g a t a y a n i b g i n a y o s h r a s s o m a m a l i y k o ‘n i k m a l a r g a e g a b o ‘ l i s h i v a i j o d y o ‘l i g a k i r i b b o r i s h i m u m k i n . “ N a z a r i y a s i z a m a l i y o t g a k i r i b b o r g a n k i s h i , — d e b y o z a d i L e o n a r d o d a V i n c h i , — k o m p a s s i z y o ‘l g a c h i q q a n d e n g i z c h i g a o ‘x s h a y d i v a q a y o q q a k e t a y o t g a n l i g i n i o ‘z i h a m t u z u k r o q a n g l a b y e t m a y d i . A m a l i y o t h a m i s h a y a x s h i i s h l a b c h i q i l g a n n a z a r i y a g a t a y a n i s h i l o z i m v a n a z a r i y a s i z r a n g t a s v i r n i n g m u v a f f a q i y a t i n i h e c h q a c h o n t a ’ m i n l a b b o ‘l m a y d i ” R a n g t a s v i r c h i r a s s o m D . N . K a r d o v s k i y q u y i d a g i l a m i y o z g a n e d i : “ . . . s a n ’a t n i o ‘r g a n a y o t g a n l a r i f o d a u s u l l a r i v a q o i d a l a r i g a b o ‘y s u - n i s h l a r i , s h a k l , r a n g , t u s , x u s u s i y a t , h a r a k a t , m u t a n o s i b l i k n i b e r a o l i s h i , u l a m i n g q o n u n i y a t l a r i n i b i l i s h i l o z i m ” T a s v i r i y s a n ’a t t a r i x i d a r a n g t a s v i r g a o ‘ r g a t i s h n i n g a m a l i y o t i b i l a n b o g ‘l i q k a t t a t a j r i b a t o ‘p l a n g a n . U s l u b i y a d a b i y o t d a t e x n i k v a t e x n o l o g i k m a s l a h a t l a r b i l a n b o y i t i l g a n q i m m a t l i m a ’ l u m o t l a r t o ‘ p l a n g a n . N a z a r i y a g a k e l s a k , b u s o h a d a t a r i x i y m e r o s y e t a r l i e m a s . K e y i n g i y i l l a r d a t a s v i r i y s a v o d x o n l i k n a z a r i y a s i n i o ‘q i t i s h g a k o ‘ p r o q e ’t i b o r b e r i l m o q d a . B i r q a t o r u s l u b i y q o ‘l l a n m a l a r c h o p e t i l d i , u l a r d a c h i z m a m a h o r a t i n i n g a y r i m n a z a r i y y o ‘n a l i s h l a r i y o r i t i b b e r i l d i . X u s u s a n , y o r u g 4- s o y a , r a n g l a r , h a v o y i p e r s p e k t i v a q o n u n i y a t l a r i s h u l a r j u m l a s i d a n d i r . A m m o b u q o ‘l l a n m a l a m i n g m a z m u n i g a e ’t i b o r b e r i l a d i g a n b o ‘l s a , m a ’l u m y e t i s h m o v c h i l i k l a m i k o ‘ r i s h m u m k i n . G a p s h u n d a k i , t a l a b a y o r i t i s h , m u h i t , h a v o y i p e r s p e k t i v a a s o s i d a n a r s a l a r r a n g i n i q a n c h a l i k t u s h u n i b v a a n g l a b y e t m a s i n , u h a q i q i y r a n g t a s v i r c h i b o ' l i b y e t i s h a o l m a y d i . N e g a k i b u l a m i n g b a r c h a s i b i l a n c h i z m a t a s v i r v a r a n g t a s v i r n a z a r i y a s i n i n g a s o s i y m a s a l a l a r i n i h a l e t i b b o ‘l m a y d i . R a s s o m t a f a k k u r b u t u n l i g i n i k o ‘r i s h o r q a l i a n g l a s h q o b i l i y a t i g a e g a b o ‘l a b o s h l a g a n d a g i n a r e a l i s t i k r a n g t a s v i r m a h o r a t i n i e g a l l a s h g a k i r i s h a d i . 0 ‘n l a b m a s h h u r r a s s o m l a m i t a r b i y a l a b y e t i s h t i r g a n t a j r i b a l i r a s s o m - p e d a g o g D . N . K a r d o v s k i y t a ’b i r i b i l a n a y t g a n d a , “ h a m p o s t a n o v k a d a v a h a m i s h j a r a y o n i g a r a h b a r l i k q i l a y o t g a n d a r a n g m u n o s a b a t l a r i n i t o ‘g ‘r i t o p i s h g a e ’t i b o r b e r i s h m u h i m d i r . . . H a r v a q t m u n o s a b a t l a r a s o s i d a t a f a k k u r y u r i t i s h v a i s h l a s h g a o ‘r g a n i s h z a r u r ” T a ’l i m j a r a y o n i d a t a l a b a l a r e n g a w a l o r a n g t a s v i r n i n g t u s v a r a n g l a r m u n o s a b a t i v a u l a r n i b e l g i l a s h u s u l i d e k a s o s i y q o n u n n i e g a l l a s h l a r i z a r u r . A y n a n s h u r a n g t a s v i r n a z a r i y k u r s i n i n g a s o s i y m o h i y a t i n i t a s h k i l e t i s h i z a r u r . B ulardan tash q ari rangtasvir ta ’lim in in g nazariy kursi tarkibiga chizm atasvim ing rangtasvirdagi yetakchi noli, havoyi perspektiva, yorug' soya q o n u n la ri, tasviriy y u zada tasvirlanayotgan a sh y o larn in g hajm iy m o d d iy , m ak o n iy sifatlarini yetkazish q o id alari, tasvim ing tu s va rang butunligiga erisha olish singari m asalalar h am kiritilishi zarur. C h iz iq la r va b itta ran g d a ( b o 'y o q d a ) h a m ajo yib p o r tr e t y o k i k artin a y aratish m u m k in . A m m o rea listik d astg o h li ra n g ta sv ird a rang li, havoyi v a b o rliq n i h a q q o n iy ta sv irla sh tili, usuli tasv iriy s a n ’a tn in g n egizi h iso b la n a d i. H a jm in i, m a te ria lin i, b u y u m la rin in g b ir-b iri b ilan b o g 'liq lig in i biz p e rsp e k tiv a d a , y o ru g 1 va so y ad a, sh u n in g d e k , ran g d a k u z a ta m iz , ko'ram iz. M aterial va hajm idrok qilish shakl yuzasining rang-barangligi va yorug' — soyaning xilma-xilligiga bog'liq. Shakl ranglari k o 'z im izd a n u z o q la sh g a n sari o 'z g a rib , b irin c h i p lan dag isi ikk inch i p la n d a g isid a n farq q ila d i. S h u n in g u c h u n ra n g la r k u c h i, tu si h a m o 'z g a r a d i ( 2 1 -ra sm ). Biz h a y o td a k u z a tg a n n a rsa la r ran g in i x o lstd a yoki q o g 'o z d a ak s ettiray o tg an im izd a ularni g o 'zal, ta ’sirch an qilib yaratishim iz m u m k in . Biz b u n d a y n a r s a la m in g (sh a k l) ra n g in i e m a s , u la r n i b iz n in g ko'zim izg a q an day ko'rinishini hisobga olgan holda tasvirlaym iz. Y a’ni, jism la rn i havoyi p e rsp e k tiv a o rq ali k o 'rin g a n ran g la r y o rd a m id a ak s e ttix am iz. Bizga k o 'rin g a n ra n g la r jis m h a q iq iy ra n g id a n a n c h a farq qilishi m u m k in . B archa k o 'rin g an jism rangi u n ing yaqin yoki u z o q d a tu rish ig a , ran g ig a , y o ru g 'lik k u c h ig a va te v a r a k - a tr o f t a ’sirig a h a m bog'liq. S h u n in g bilan birga ravshanligi, rangi va rang tu y g 'u n lik kuch i h am o'zgaradi. Savollar 1. Rangtasvirdagi nazariyani amaliyot bilan bog'lash qanday amalga oshiriladi? 2. Rassom uchun nazariy bilim nima beradi? 3. Nazariy bilimning rangtasvirdagi roli qanday?
21-rasm. R.Xudayberganov. “Kechki sokinlik”. RANGTASVIRDA GUASH BILAN ISHLASH G u a s h s u v l i — y e l i m l i b o ‘y o q b o ‘ l i b , a k v a r e l b o ‘y o g ‘i d a n k a t t a f a r q q i l a d i , o q q o g ‘o z , k a r t o n , f a n e r a l a r g a i s h l a n g a n d a y u z a n i t e k i s b e r k i t a d i , a s h y o l a r n i n g t a g r a n g i k o ‘ r i n m a y d i , a k v a r e l d a e s a q o g ‘o z r a n g i b o ‘y o q o s t i d a n k o ‘ r i n i b t u r a d i , g u a s h q u y u q q i l i b s u r i l a d i . G u a s h a s o s a n p l a k a t , p a n n o , k a t t a x a l q a m a l i y s a n ’a t i n i b a j a r i s h d a q o ‘ l k e l a d i . S h u n i n g u c h u n h a m b i z r a n g s h u n o s l i k f a n i a m a l i y v a z i f a l a r i n i b a j a r i s h d a g u a s h d a n f o y d a l a n a m i z . G u a s h b i l a n i s h l a n g a n s u r a t l a r o b - h a v o s h a r o i t i g a q a r a b 3 0 m i n u t d a n 3 s o a t g a c h a v a q t i c h i d a q u r i s h i m u m k i n . G u a s h b o ‘y o g ‘i n i i k k i x il k o ‘r i n i s h d a L e n i n g r a d z a v o d i i s h l a b c h i q a r a d i ( 4 4 t o ‘p l a m d a ) , b u p l a k a t g u a s h d i r . B a d i i y f o n h a m i k k i x i l k o ‘ r i n i s h d a c h i q a r i l a d i . B u t a s h k i l o t c h i q a r a y o t g a n m a h s u l o t o ' z i n i n g o l i y s i f a t i b i l a n a j r a l i b
tu ra d i. B u b o ‘y o q n in g ra n g i y o rq in , jo z ib a li va o 'z ra n g in i y ax sh i saqlay di. Bu guash b o 'y o g 'i qu y o sh g a ch id a m lilig i jih a td a n 3 qism ga b o 'lin a d i. 1 -q ism . Q u y o sh n u rig a ju d a c h id a m li (5 b a ll), g u a s h q u tis id a ikkita qizil yuld u zch a bor. 2 — g u a sh q u y o s h n u rig a c h id a m li, g u a s h q u tis id a ik k ita q o r a y u ld u z c h a b o r (4 b a ll). 3 -q is m . G u a s h q u y o s h n u rig a c h id a m lilig i k u c h s iz (2 b a ll), q u tic h a d a y u ld u zc h a y o 'q .
1. Guash bo'yog'ining tarkibi qanday? 2. Guash bo'yog'ining boshqa bo'yoqlardan farqi nimada?
/ G a r m o n i y a s o 'z i g r e k c h a ( “ г а р м о н и я ” ) b o 'l i b , b o g 'lo v c h i, h a m o h a n g ( с о з в у ч и е , с о р а з м е р н о с т ь ) d e g a n m a ’n o n i b e ra d i. U m u m a n , g a r m o n iy a d e g a n d a q is m la rn in g u m u m la s h g a n , o 'z a r o b o g 'la n g a n lig in i a k s e ttir is h i tu s h u n i l a d i ( 2 2 - r a s m ) . T e n g m iq d o r d a a ra la s h tir ilg a n aso siy s a riq v a k o ‘k r a n g la rd a n y a sh il ra n g h o sil b o 'l i b , b u ra n g in so n r u h in i k o 't a r a d i. Q o 's h i m c h a b a q l a j o n ( у л ь т р а м а р и н ) r a n g y a s h i l - s a r i q h is o b la n s a , k o n tra s t ra n g q o v o q rang. Q o 's h i m c h a b in a fs h a ra n g sariq -yashil, k on trast esa to z a sariq rang h iso b la n a d i. B a ’z a n k o n tra st r a n g tu s h u n c h a s in i s o d d a la s h tir ib , q o 's h i m c h a r a n g d e b h a m yuritiladi. R a s s o m la r b u y u m ra n g i t u s h u n c h a s i n i “ lo k a l r a n g ” d e b yuritadilar. Lokal rang — b u yorug'likda o'zgarm aydigan, bu yu m rangiga x a ra k te r li, “ х о т и р о в ы й ” ra n g , tu s la n m a y d ig a n , te k is r a n g la r h iso b la n a d i. “ U m u m a n , k a rtin a d a g i ran g b u y u m -s h a k ln in g a y n a n o 'z ran gi em as. K a rtin a d a g i ra n g ra s s o m n in g h is q ilib , b o y itib ak s e t t i r i l g a n r a n g l a r m a j m u a s i d i r ” , — d e y d i l a r N . N . V o l k o v , R .M .Iv e n so n . — R a n g — b u k o 'z in g iz g a k o 'r in g a n ran g , a m m o k o 'ris h im iz m u m k in b o 'lg a n ran g e m a s ” R assom lar q o ra m tir va o c h rang b o 'y o q m a jm u a sid a n foydalanib, e n g y o rq in rang k o 'rin is h in i hosil qilishlari m u m k in . R a n g his q ilish 22-rasm. I.Ye. Repin. “Kompozitor M.P.Musorgskiy portreti”. n isb a tla rin i k u z a tis h y o rd a m id a y o rq in lik la m in g ra n g -b a ra n g lig in i k o 'r a m iz . R a s s o m la r ta b ia td a ( п л е н е р ) ra n g ta s v ir is h la y o tg a n d a ra n g la rn i a y n a n o ‘z in i k o 'c h ir m a y , b alk i s u n ’iy ra v is h d a r a n g la r y o r q in lig in i, tu s in i n is b a tla rd a s a q la b k o lo rit h o sil q ilib a s a r la r y a ra tad ilar. K a rtin a d a to m o s h a b in to m o n d a n ran g la m i his q ilish id a ta b ia td a g i ra n g la rn i his q ilis h id a n farq liligi ra s s o m n in g m u v a f- faqiyatidir. S h u n in g u c h u n h a m k a rtin a n a tu ra d a n farq qilishi lozim . R a n g ra sso m to m o n id a n yaxshi tash k il q ilin sa va rasso m e h tiro sig a m o n a n d b o 'ls a , k a rtin a t a ’s irc h a n b o 'lis h i m u m k in . R a n g la r g a rm o n iy a s i u m u m iy p r in s ip la r id a n b ir i, r a n g la r t u s i n i n g b i r - b i r i g a y a q in lig i v a o 'z a r o q o 's h i m c h a r a n g l a r m a jm u a s id a n h o s il b o 'l is h i d ir R a n g la r g a rm o n iy a s i n is b a ti h a r xil b o 'l a d i . U la r k o m b in a ts iy a s i s h u ra n g la rg a j u d a y a q in , h a r xil tu s d a g i t o 'l a ra n g k o n tra s ti y o k i u la r o ra s id a g i r a n g la r d a n ta s h k il q ilin ish i m u m k in (2 3 -ra sm ). R a n g la r g a rm o n iy a s in i q u y id ag i m iso ld a k o 'ra m iz : K o 'k - q o v o q ra n g Q izil- s a riq -k o 'k B in a fs h a -sa riq I
G ilo s ra n g - s a riq -m o v iy T o 'q - q iz il (g ilo s ra n g ) y a sh il V Q izil y ash il- k o 'k K k -y a s h il-s a riq I S a riq - b in a fs h a -q o v o q ran g M o v iy ra n g -q iz il J R a n g la r g a rm o n iy a s i n isb a tin i o 'r g a n is h d a a x ro m a tik ( q o ra va o q ) ra n g la r g o 'z a llig in i e s d a n c h iq a r m a s lik kerak . M a ’lu m k i, n a q sh s a n ’a tid a (g ilam , c h it, k u lo lch ilik , a rx ite k tu ra , q u rilish , s a n o a t va b o s h q a la r) ra n g la r g a rm o n iy a si n isb a ti t o 'g 'r i ish la tilg a n in i k o 'r a m iz . A m m o ra s s o m la r b a d iiy a s a r y a ra tis h ja ra y o n id a k o m p o z itsiy a va k o lo rit o b ra z u c h u n z a ru r b o 'ls a ran g g arm on iy asid an h a m d a g arm o n iy a b o 'lm a g a n ranglardan foydalanishi m u m k in . Savollar 1. Rang garmoniyasi nima? 2. Rang koloriti va estetikasi deganda nima tushuniladi?
23-rasm. V.A.Tropinin. “A.A.Obolenskaya portreti”. |
ma'muriyatiga murojaat qiling