Harakatdagi suyuqliklar uchun Eylerning differensial tenglamasi. Bernulli tenglamasi, fizik va energetik ma’nosi

Harakatdagi suyuqliklar uchun Eylerning differensial tenglamasi. Bernulli tenglamasi, fizik va energetik ma’nosi.


Reja:

1. 
   Gidrodinamikaning asosiy formulasi. Xarakat turlari.
   
2. 
   Gidrodinamikaning asosiy masalasi.
   
3. 
   Ideal suyukliklar uchun Eyler tenglamasi.
   
4. 
   Bernulli tenglamasi.
   

Xarakatlanayotgan suyuklik va koordinata buyicha uzgaruvchi turli parametrlarga ega bulgan xarakatdagi moddiy nuktalar …….. iborat.

Odatda suyuklikni uzi egallab turgan fazoni butunlay tuldiruvchi tutish jism deb karaladi.Bu degan suz tekshirilayotgan fazoning istayotgan nuktasini olsak, shu yerda suyuklik zarrachasi mavjuddir. Gidrostatikada asosiy parametr bosim edi, gidrodinamikada asosiy parametr bosim va tezlikdir. Suyuklik xarakat kilayotgan fazoning xar bir nuktasida shu nuktaga tegishli tezlik va bosim mavjud bulib, fazoning boshka nuktasiga utsak, tezlik va bosim boshka kiymatga ega buladi, yaʼni tezlik va bosim koordinatalar XUZ ga boglik . Nuktadagi suyuk zarrachaga taʼsir kilayotgan bosim va tezlik vakt utishi bilan uzgarib borishi tabiiy xoldir.


Gidrodinamikaning asosiy formulasi. Xarakat turlari.

Xarakat vaktida suyuklik okayotgan fazoning xar bir nuktasida tezlik va bosim vakt utishi bilan uzgarib tursa, bunday xarakat bekaror xarakat deyiladi.

Agar suyuklik okayotgan fazoning xar bir nuktasida tezlik va bosim vakt buyicha uzgarmay fakat koordinatalarga boglik bulsa , u xolda xarakat barkaror deyiladi.
Barkaror xarakat ikki turga bulinadi:

1. 
   Tekis xarakat – suyuklik zarrachasi xarakat yunalishi buyicha vakt utishi bilan xarakat fazosining bir nuktasidan ikkinchi nuktasiga utganda tezligi uzgarmasa bunday xarakat tekis xarakat deyiladi.
   
2. 
   Notekis xarakat – Suyuklik zarrachasi xarakat yunalishi buyicha vakt utishi bilan xarakat fazosining bir nuktasidan ikkinchi nuktasiga utganda tezligi uzgarib borsa, bunday xarakat notekis xarakat deyiladi.
   

Suyuklik okimiga bosimning taʼsiriga karab bosimli va bosimsiz xarakatlar buladi.
Bosim va ogirlik taʼsirida buladigan xarakatlar bositmli xarakat deyiladi.
Bosimsiz xa rakat vaktida suyuklik fakat ogirlik kuchi taʼsirida xarakat kilib yarim sirtga ega buladi.