Hayot faoliyati xavfsizligi” fanidan

Ekologik tusdagi favqulodda vaziyatlar. Ekologik tusdagi FV lar asosan 3 xil bo‘ladi:
1. Quruqlik (tuproq, yer osti)ning holati o‘zgarishi bilan bog‘liq vaziyatlar: halokatli ko‘chkilar-foydali qazilmalarni qazish chogidayer ostiga islilov berilishi va insoning boshqa faoliyati natijasida yer yuzasining o‘pirilishi, siljishi; Tuproq va yer osti sanoati tufayli kelib chiqadigan toksikantlar bilan ifloslanishi, og’ir metallar, neft mahsulotlari, shuningdek, qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishida odamlaming sog'lig‘i uchun xavf soluvchi konsentratsiyalarda qo‘llaniladigan pestitsidlar va boshqa zaharli ximikatlar mavjudligi.
2. Atmosfera (havo miuhiti) tarkibi va xossalari o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lgan vaziyatlar: Havo muhitining quyidagi ingridientlar bilan ekstremal yuqori ifloslanishi: - oltingugurtli oksid, azotli oksid, uglerodli oksid, dioksid, qurum, chang va odamlar sog’lig’iga xavf soluvchi konsentratsiyalarda antropogen tusdagi boshqa zararli moddalar; - keng koiam da kislotali hududlar hosil boiishi va ko‘p miqdorda kislota chiqindilari yog‘ilishi; - radiatsiyaning yuqori darajasi.
3. Gidrosfera holatining o‘zgarishi bilan bog‘liq vaziyatlar: Yer yuzasi va yer osti suvlarining sanoat va qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi oqavalari; Neft mahsulotlari, odamlaming zaharlanishiga olib kelgan yoki olib kelishi mumkin boigan tarkibida og’ir metallar, har xil zaharli ximikatlar mavjud chiqindilar va boshqa zararli moddalar bilan ekstremal yuqori darajada ifloslanishi; Binolar, muhandislik kommunikatsiyalari va uy-joylaming yemirilishiga olib kelishi mumkin boigan yoki olib kelgan sizot suvlar miqdorining ortishi; Suv manbaalari va suv olish joylarining zararli moddalar bilan ifloslanishi oqibatida ichimlik suvining keskin yetishmasligi. Hozirgi vaqtda Birlashgan Millatlar Tashkiloti - BMT bo‘yicha favqulodda vaziyatlami tavsifiga yana qo‘shimcha qilib:
a) ijtimoiy - siyosiy tavsifdagi FV;
b) harbiy tavsifdagi FVni kiritish mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qaroriga ko‘ra bizning mintaqada 7 xil FV turlari tasdiqlangan:
1.Zilzilalar, yer surilishi; 2 Sel, suv toshqinlari va boshqalar; 3. Kimyoviy xavfli obyektlarda avariya va halokatlar (o‘tkir zaharli moddalaming ajralib chiqishi); 4. Portlash va yong‘in xavfi mavjud obyektlardagi avanya va halokatlar; 5. Temir y’ol va boshqa transport vositalarida tashish paytidagi avariya va halokatlar; 6. Xavfli epidemiyalaming tarqalishi; 7 Radioaktiv manbalardagi avariyalar