Hisob grafik ishi variantlari namuna uchun ishlangan quyidagi masalalardan keyin berilgan. Mavzu

Hisob grafik ishi variantlari namuna uchun ishlangan quyidagi masalalardan 

keyin berilgan. 

Mavzu:Tekislikka parallel harakatdagi jism nuqtalarining tezlik va tezlanishlarini 

aniqlashga doir masalalar. 

 

1. Tekislikka parallel harakatdagi jism nuqtalarining tezlanishlarini aniqlashga 

doir masalalarni yechish uchun uslubiy ko’rsatmalar. 

Tekislikka parallel harakatda bo`lgan jism nuqtalarining tezlanishlarini aniqlashga 

doir masalalarni quyidagi tartibda yechish tavsiya etiladi: 

1.  Tekis  shakl  nuqtalari  tezliklarining  oniy  markazini  aniqlash  usullaridan 

foydalanib,  berilgan  masalada,  tekis  shakl  nuqtalari  tezliklarining  oniy  markazi 

aniqlanadi. 

2.  Tekis shaklning burchak tezligini bilgan holda, tekis shakl ikkinchi nuqtasining 

birinchi  nuqta  atrofidagi  aylanma  harakatidagi  markazga  intilma  tezlanishi 

topiladi. 

3.  Ikkinchi  nuqtaga  uning  tezlanishini  tashkil  etuvchi  tezlanishlar  vektorlari 

qo’yiladi. Agar birinchi nuqta 

 , ikkinchi nuqta   bo’lsa: 

 ⃗

 

   ⃗    ⃗

  

   ⃗

 

 

   ⃗

 

 

   ⃗

  

   

   ⃗

  

  

. 

4.  Koordinata  o’qlarini  o’tkazib,  yuqoridagi  vektor  tenglikning  har  ikki  tomoni 

koordinata o’qlariga proektsiyalanadi. 

5.  Hosil  bo’lgan  proektsiyalar  tenglamalaridan  noma’lum 

 ⃗

  

   

  va 

 ⃗

 

  lar 

aniqlanadi. 

6.  Proektsiyalar  tenglamalaridan  topilgan 

 

  

   

  tezlanish  modulini  bilgan  holda, 

tekis shakl burchak tezlanishi aniqlanadi: 

 

 

  

   

          

   

 

  

   

  

  

 

7.  Tekis  shakl  burchak  tezligi  va  burchak  tezlanishini  bilgan  holda,  tekis  shakl 

nuqtalarining  tezlanishlari  haqidagi  teorema  yordamida,  so’ralgan  ixtiyoriy 

nuqtaning tezlanishi aniqlanadi.  

Izoh:  Tekis  shaklda, 

 ⃗

 

    va   

 ⃗

  

   

    larning  modullarini, 

   nuqtada  tanlangan 

masshtabda  chizilgan,  tomonlari  tashkil  etuvchi  tezlanishlar,  yopuvchi  tomoni  esa 

nuqtaning tezlanishi bo’lgan ko’p burchakdan, grafik usulda aniqlash mumkin. 

 

2. Tekislikka parallel harakatdagi jism nuqtalarining tezlanishlarini topishgadoir 

masalalar. 

1-masala. Radiusi r

1

= 30 sm. bo’lgan g’ildirak yo’lning to’g’ri chiziqli gorizontal 

uchastkasida sirg’anmay dumalaydi. Bu paytda g’ildirak markazining tezligi 

 

A

=50 m/s, 

tezlanishi a

A

=30 m/s

2

, AC=10 sm . 

G’ildirak  B  va  C  nuqtalarining  tezligi 

va tezlanishi aniqlansin (1a-rasm). 

Yechimi: 

1. 

Nuqtalarning 

tezliklarini  va  g’ildirak  burchak 

tezligini aniqlash. 

Masala shartida g’ildirak markazi 

A nuqtaning tezligi  





A

berilgan. 

 

1a-rasm 

G’ildirakning  qo’zg’almas  chiziqqa    tegib  turgan  nuqtasining  tezligi  nolga  teng 

bo’lishi  sababli,  g`ildirak  nuqtalari  tezliklarining  oniy  markaz  shu  urinish  nuqtasida 

yotadi (1b-rasm). 

Berilgan  onda  g’ildirak  nuqtalari 

tezliklarining  oniy  markazi  P  nuqtani 

qutb  deb  olsak,  g’ildirak  nuqtalarining 

shu  ondagi  tezliklarini,  oniy  markaz 

atrofida 

aylanma 

harakatdagi 

jism 

nuqtalarining 

tezliklari 

kabi 

topish 

mumkin bo’ladi: 

 

1b-rasm 

PC

PB

PA

C

B

A

























;

;

 

yoki 

.

C

C

B

B

A

A

P

P

P











 

Masala shartiga ko’ra: 

.

40

10

30

.

8

,

22

45

cos

2

;

30

0

2

2

2

sm

AC

r

PC

sm

r

r

r

PB

sm

r

PA























 

Shuning uchun, 

.

/

7

,

66

;

/

1

,

38

s

sm

PA

PC

s

sm

PA

PB

A

C

A

B





















 

G’ildirak nuqtalarining tezliklarini g’ildirakning burchak tezligi orqali ham topish 

mumkin: 

.

PA

F

A









 

Bundan, 

                                                      

 

 

 

 

  

 

  

  

 = 1,67 rad/s. 

Burchak tezlikning yo’nalishi 

 ⃗

 

 yo’nalishi orqali aniqlanadi (1b-rasm).  

Bunday holda g’ildirak B va Cnuqtalarining tezligi quyidagilarga teng bo’ladi: 

.

/

7

,

66

40

67

,

1

.

/

1

,

38

8

,

22

67

,

1

`

`

s

sm

РC

s

sm

РВ

g

C

g

B





























 

II. G’ildirak nuqtalarning tezlanishlari va g’ildirak burchak tezlanishini aniqlash. 

Masala shartida A nuqtaning tezlanishi a

A

berilgan. 

Tekis 

shakl 

nuqtalarining 

tezlanishlari haqidagi teoremaga asosan: 

 ⃗

 

   ⃗

 

   

   

  

   

  

   

 

Bunda  A  nuqta  qutb  sifatida  qabul 

qilindi. 

G’ildirakning  A  qutb  atrofida 

aylanma 

harakatida 

B 

nuqtasining 

markazga intilma tezlanishi:

 

 

1v-rasm

 

s

sm

ВА

a

mi

BA

.

/

7

,

83

2

2

g`









 

mi

ВА

а



 vektor  B nuqtadan A nuqtaga qarab yo’naladi.  

G’ildirakning  A  qubt  atrofida  aylanma  harakatida  B  nuqtasining  aylanma 

tezlanishi: 

 

  

   

   

  

    . 

G’ildirakning burchak tezlanishini aniqlaymiz: 

.

/

1

1

2

`

s

rad

PA

a

at

d

PA

PA

at

d

at

g

d

A

A

A

g



































 

Shuning uchun,

 

 

.

/

30

2

`

s

sm

ВА

a

g

ayl

BA









 

a yl

BA

a



  vektor  g’ildirakning  B  nuqtasiga   

 

  

  yo’nalishida  o’tkazilgan  urinma 

bo’ylab yo’naladi (1v-rasm). 

 

B  nuqtaning tezlanishini proektsiyalash yo’li bilan aniqlaymiz: 

 

;

/

7

,

8

71

,

0

30

30

45

cos

2

0

s

sm

а

a

a

А

ayl

BA

x

B













 

.

/

63

76

,

3893

69

,

75

)

(

)

(

;

/

4

,

62

71

,

0

30

7

,

83

45

cos

2

2

2

2

2

0

s

sm

a

a

a

s

sm

а

a

a

y

B

x

B

B

А

mi

BA

y

B























 

G’ildirak C nuqtasining tezlanishini aniqlaymiz. 

Tekis shakl nuqtalarining tezlanishlari haqidagi teoremaga asosan: 

,

CA

A

c

a

a

a











 

yoki 

a

a

a

a

ayl

CA

mi

CA

A

c

.















 

G’ildirakning A qutb atrofida aylanma harakatida C nuqtasining markazga intilma 

tezlanishi: 

2

2

/

7

,

16

s

sm

CA

a

g

mi

CA









 

G’ildirakning  A  qutb  atrofida  aylanma 

harakatida С nuqtasining aylanma tezlanishi: 

.

/

10

2

s

sm

CA

a

g

ayl

CA









 

ayl

СА

mi

CA

а

a





,

 

vektorlar 

4.39g-rasmda 

ko’rsatilgan.  

C  nuqtaning  tezlanishini  ham  proektsiyalash 

yo’li bilan aniqlaymiz:

 

 

1g-rasm

 

 

 

,

/

7

,

16

,

/

40

10

30

2

2

s

sm

a

a

s

sm

a

a

a

mi

CA

y

c

ayl

CA

A

x

c

























 

 

 

  √  

 

 

 

 

    

 

 

 

 

           

 

  

 

2-masala. 

Mexanizmning 

berilgan 

holati uchun 

        nuqtalarining tezliklari va 

tezlanishlari  hamda  shu  nuqtalar  tegishli 

bo’lgan zvenoning burchak tezligi va burchak 

 tezlanishi topilsin (2-rasm). 

 

Masalada:

               

                             

  

                

  

         

 

    

Yechish. 

1. Nuqtalarning tezliklarini va zvenoning burchak tezligini aniqlash. 

Mexanizmning  berilganharakatida 

    krivoship     panjasi  tezligining  modulini 

hisoblaymiz: 

 

 

   

  

                   sm/s.   

 

(1.1) 

   nuqtaning  tezligi   ⃗

   

     krivoshipga  perpendikulyar  holda   

  

yo’nalishi 

bo’yicha yo’naladi. 

  polzunning tezligi gorizontal holda   nuqtadan   nuqta tomon yo’nalgan.    

shatun  nuqtalari  tezliklarining  oniy  markazi 

 

    

   va     nuqtalardan,  ularning 

tezliklariga o’tkazilgan perpendikulyalarning kesishgan nuqtasida yotadi. 

 

   shatun burchak tezligi quyidagi formuladan topiladi 

 

 

   

  

    

  

, 

bundan, 

 

  

 

 

 

  

  

. 

 

  

ningyo’nalishi 

 ⃗

 

vektor yo’nalishi orqali aniqlanadi. 

Shatun 

   va     nuqtalari  tezliklarining  modullari  quyidagi  formulalardan 

aniqlanadi: 

 

 

 

   

  

    

  

,   

 

 

   

  

    

  

  

 

  

  

    

  

, 

  

  

  masofalar  chizmadagi 

   

  

va 

   

  

  uchburchaklardan 

topiladi (2a-rasm). 

 

2-rasm 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2a-rasm 

 

  

  

 

  

     

 

        ,      

  

    

  

        

 

            

  

  

  √    

 

     

  

 

 

  √                           

Yuqoridagilarni e’tiborga olsak: 

 

  

              

 

              

 

             

 ⃗

   

vektor 

  

  

  kesmaga  perpendikulyar  holda,

 

  

yo’nalishi  tomon  yo’nalgan 

(2a-rasm). 

Bajarilgan hisoblashlarning to’g’riligiga ishonch hosil qilish uchun, 

  nuqtaning 

tezligini,  tekis  shakl  ikki  nuqtasi  tezliklarining  bu  nuqtalardan  o’tuvchi  o’qdagi 

proektsiyalarining o’zaro tengligi haqidagi teoremadan foydalanib aniqlaymiz. 

   o’qini  shatun bo’ylab     nuqtadan     nuqtaga  qarab  yo’naltiramiz.  Teoremaga 

asosan: 

 

 

   ( ⃗

 

̂  )    

 

   ( ⃗

 

̂  ). 

2a-rasmdan: 

 

 

     

 

   

 

  

 

Demak, 

 

 

       sm/s., hisoblashlar to’g’ri bajarilgan.

 

   nuqtaning  avval  topilgan  tezligi   

 

  ham  shu  teorema  yordamida  tekshirilishi 

mumkin. 

 

2. Nuqtalarning tezlanishlari va zvenoning burchak tezlanishini aniqlash. 

   nuqta     nuqta  atrofida  aylana  bo’ylab  harakatlanishi  tufayli  uning  tezlanishi 

aylanma va markazga intilma tezlanishlardan tashkil topadi (2b-rasm). 

 

2b-rasm 

 

 ⃗

 

   ⃗

 

   

   ⃗

 

  

. 

Bunda:  

 

 

   

   

  

           sm/s

2

,

 

 

  

   

  

 

           sm/s

2

. 

 

 ⃗

 

   

  vektor 

    krivoshipga  perpendikulyar  holda   

  

  yo’nalishi  bo’yicha 

yo’naladi.  

 ⃗

 

  

 vektor 

  nuqtadan   nuqta tomon yo’naladi. 

Tekis shakl nuqtalarining tezlanishlari haqidagi teoremaga asosan: 

 ⃗

 

   ⃗

 

   ⃗

  

, 

yoki 

 ⃗

 

   ⃗

 

   

   ⃗

 

  

   ⃗

  

   

   ⃗

  

  

. 

Bunda tezlanishi 

 ⃗

 

 ma’lum bo’lgan 

  nuqta qutb deb olindi. 

   shatunning     qutb  atrofidagi  aylanma  harakatida     nuqtaning  markazga 

intilma tezlanishi quyidagiga teng bo’ladi: 

 

  

  

   

  

 

          m/s

2

 . 

 ⃗

  

  

 vektor 

  nuqtadan   nuqta tomon yo’naladi. 

  nuqtaning tezlanishi  ⃗

 

 va 

  nuqtaning   qutb atrofidagi aylanma harakatidagi 

aylanma  tezlanishi 

 ⃗

  

   

  larning  faqat  yo’nalish  chiziqlari  ma’lum: 

 ⃗

 

  gorizontal, 

 ⃗

  

   

 

esa 

    shatunga  perpendikulyar  yo’nalgan.  Ularning  ko’rsatilgan  yo’nalish  chiziqlari 

bo’ylab qaysi tomonlarga yo’nalishlarini ixtiyoriy tanlab olamiz (2b-rasm). 

Bu  tezlanishlarning  modullarini  vektor  tenglikning  koordinata  o’qlariga 

proektsiyalari  tenglamalaridan  aniqlaymiz.  Javobning  ishorasiga  qarab,  vektorning 

haqiqiy  yo’nalishini,  hisoblashda  qabul  qilinganiga  mos  kelishi  yoki  kelmasligi 

aniqlanadi. 

   va   o’qlarining  yo’nalishlarini  2b-rasmda  ko’rsatilgandek  o’tkazib, 

quyidagilarni hosil qilamiz: 

      

 

  

     

 

   

 

   

     

 

   

  

   

  

 

 

 

   

  

  

   

 

  

     

 

   

 

   

     

 

. 

Yuqoridagi tenglamalardan: 

 

  

   

   

 

  

     

 

   

 

   

     

 

      sm/s

2

. 

 

 

 

       sm/s

2

. 

  Javoblarning ishoralari musbat. Shuning uchun 

 ⃗

  

   

 va 

 ⃗

 

 vektorlarning haqiqiy 

yo’nalishlari, hisoblashda qabul qilingan yo’nalishlarga mos kelar ekan. 

   shatunning burchak tezlanishini quyidagi formuladan topamiz: 

 

  

   

   

  

    . 

Bundan, 

 

  

 

 

  

   

  

       rad/s

2

. 

 ⃗

 

 va 

 ⃗

  

   

 larni grafik usulda 

  nuqtada tezlanishlar ko’p burchagini chizish orqali 

ham  aniqlash  mumkin.  Buning  uchun  (1.6)  ga  asosan 

   nuqtadan  boshlab,  tanlangan 

masshtabda  ketma  –  ket   

 ⃗

 

   

, 

 ⃗

 

  

  va 

 ⃗

  

  

  vektorlarni  qo’yamiz  (2v-rasm). 

 ⃗

 

   

 

vektorning  oxiri  orqali 

   shatunga perpendikulyar holda o`tkazilgan to’g’ri chiziqni, 

 ⃗

 

 tezlanishning yo’nalish chizig’i bilan kesishguncha davom ettiramiz.  

Mazkur  to’g’ri 

chiziq 

uzunligi 

tanlangan 

masshtabda 

 ⃗

  

   

 ning modulini ifodalaydi. 

 ⃗

 

 vektori 

tezlanishlar  ko’p  burchagining  yopuvchi  tomoni  kabi 

aniqlanadi. 

Shuning 

uchun 

ko’p-burchakning 

yopuvchi  tomonining  uzunligi  tanlangan  masshtabda 

 ⃗

 

 modulini ifodalaydi (2v-rasm). 

  nuqtaning tezlanishini aniqlaymiz: 

2v-rasm 

 ⃗

 

   ⃗

 

   ⃗

  

   ⃗

 

   

   ⃗

 

  

   ⃗

  

   

   ⃗

  

  

. 

 

    shatunning     nuqta  atrofidagi  aylanma  harakatida     nuqtaning  aylanma  va 

markazga intilma tezlanishlari quyidagilarga teng bo’ladi: 

 

  

   

   

  

           sm/s

2

, 

 

 

  

  

   

  

 

           sm/s

2

. 

 ⃗

  

  

  vektor 

  nuqtadan   nuqta tomon yo’naladi.  ⃗

  

   

  vektor  esa, 

 ⃗

  

  

  vektorga 

perpendikulyar holda, 

 

  

 burchak tezlanishining yo’nalishi tomon yo’naladi. 

 ⃗

 

 ning modulini proektsiyalash usuli bilan aniqlaymiz. 

Buning uchun 

  va   o’qlarga proektsiyalaymiz (2b- rasm): 

  

 

 

 

    

 

   

     

 

   

 

  

     

 

   

  

   

     sm/s

2

; 

 

  

 

 

 

   

 

   

     

 

   

 

  

     

 

   

  

  

       sm/s

2

. 

Natijada 

 

 

  √  

 

 

 

 

    

 

 

 

 

       sm/s

2

. 

 

3-masala.  Radius 

       sm bo’lgan tishli g’ildirak radiusi        sm bo’lgan 

qo’zg’almas  tishli  g’ildirakning 

   o’qi  atrofida  aylanuvchi      krivoship  bilan 

harakatga  keltiriladi;  krivoship  shu  paytda 

       rad/s  burchak  tezligiga  ega  bo’lib, 

      rad/s

2 

burchak tezlanish bilan aylanadi. 

Krivoship 

   nuqtasining  va  qo’zg’aluvchi  g’ildirakning     va     nuqtalarining 

tezliklari va tezlanishlari hamda qo’zg’aluvchi g’ildirakning burchak tezligi va burchak 

tezlanishi aniqlansin (3-rasm). 

Masalada:  

       sm,        sm,         sm.,  

         

  

  

                

  

             

 

3-rasm 

 

Yechish. 

1.  Nuqtalarning  tezliklarini  va  ko’zg’aluvchi  g’ildirak  burchak  tezligini 

aniqlash. 

Mexanizmning  berilgan  holatida 

    krivoship     panjasi  tezligining  modulini 

aniqlaymiz: 

 

 

   

  

           sm/s. 

   nuqtaning  tezligi   ⃗

 

      krivoshipga  perpendikulyar  holda   

  

  yo’nalishi 

tomon yo’naldi. 

Qo’zg’aluvchi g’ildirak nuqtalari tezliklarining oniy markazi 

  nuqta bo’lganligi 

uchun (3a-rasmga qarang). 

 

 

 

   

g’

   . 

Bundan, 

 

  

 

 

 

 

    rad/s. 

 

Qo’zg’aluvchi  g’ildirak  burchak  tezligi 

 

  

ning  yo’nalishi 

 ⃗

 

vektor  yo’nalishi 

orqali aniqlanadi (3a-rasm). 

 

3a-rasm 

Qo’zg’aluvchi  g’ildirak   

   va     nuqtalari  tezliklarining  modullari  quyidagi 

formulalardan aniqlanadi: 

 

 

   

  

      

 

 

   

  

    

 

 

Chizmadan 

      √              , 

     √ 

 

      

 

                 

 

         

 

Yuqoridagilarni e’tiborga olsak: 

 

 

 

               

 

              

 ⃗

 

vektor 

    kesmaga,   ⃗

 

  vektor 

    kesmaga  perpendikulyar  holda   

 

 

yo’nalishi tomon yo’naladi (3a-rasm). 

2. Nuqtalarning tezlanishlari va qo’zg’aluvchi g’ildirak burchak tezlanishini 

aniqlash. 

   nuqta     nuqta  atrofida  aylanma  harakatda  bo’lishi  tufayli,  uning  tezlanishi 

aylanma va markazga intilma tezlanishlardan tashkil topadi (3b-rasm): 

 ⃗

 

   ⃗

 

   

   ⃗

 

  

  

Bunda: 

 

 

   

   

  

           sm/s

2

,

       

 

  

   

  

 

           sm/s

2

. 

  nuqta tezlanishining moduli quyidagiga teng bo’ladi: 

 

 

  √  

 

   

 

 

    

 

  

 

 

        sm/s

2

. 

 ⃗

 

  

  vektor 

 nuqtadan     nuqta  tomon  yo’naladi.   ⃗

 

   

  vektor   

 ⃗

 

  

  vektorga 

perpendikulyar holda,

 

  

yo’nalishi tomon yo’naladi (3b-rasm). 

Qo’zg’aluvchi  g’ildirak 

   va     nuqtalarining  tezlanishlarini,  tekis  shakl 

nuqtalarining tezlanishlari haqidagi teoremadan foydalanib  aniqlaymiz: 

 ⃗

 

   ⃗

 

   ⃗

  

 

yoki 

 ⃗

 

   ⃗

 

   

   ⃗

 

  

   ⃗

  

   

   ⃗

  

  

. 

Bunda tezlanishi 

 ⃗

 

 ma’lum bo’lgan 

  nuqta qutb deb olinadi. 

 ⃗

  

  

  vektor 

   nuqtadan     nuqta  tomon  yo’naladi,  uning  moduli  quyidagi 

formuladan topiladi: 

 

  

  

   

  

 

          sm/s

2 

. 

 ⃗

  

   

  vektorni  aniqlash  uchun  qo’zg’aluvchi  g’ildirak  burchak  tezlanishini 

aniqlash lozim: 

 

3b-rasm 

 

  

 

  

  

  

 

 

 

  

 

  

 

 

 

   

 

    rad/s

2 

. 

 

  

 ishorasi 

 

  

 ishorasi bilan bir xil bo’lganligi uchun, ular bir xil yo’nalishga ega 

bo’ladilar. 

 ⃗

  

   

  vektor   

 ⃗

  

  

  vektorga  perpendikulyar  holda 

 

  

  yo’nalishi  tomon  yo’naladi, 

uning moduli quyidagi formuladan topiladi: 

 

  

   

   

  

          sm/s

2

 

 ⃗

 

 vektor modulini aniqlash uchun 

 ⃗

 

   

   ⃗

 

  

   ⃗

  

   

     ⃗

  

  

 vektorlarni 

  nuqtaga 

qo’yamiz  va  proektsiyalash usulidan  foydalanamiz. 

   o’qini    nuqtadan gorizontal,    

o’qini esa vertikal yo’naltiramiz. 

  va   o’qlariga proektsiyalasak: 

  

 

 

 

    

 

  

  

  

   

     sm/s

2

; 

  

 

 

 

   

 

   

   

  

  

     sm/s

2

; 

Natijada 

 

 

  √  

 

 

 

 

    

 

 

 

 

        sm/s

2

. 

  nuqtaning tezlanishi   nuqtaning tezlanishi kabi topiladi: 

 

 ⃗

 

   ⃗

 

   ⃗

  

, 

yoki 

 ⃗

 

   ⃗

 

   

   ⃗

 

  

   ⃗

  

   

   ⃗

  

  

.  

Bunda, 

 

  

   

   

  

          sm/s

2

, 

 

  

  

   

  

 

           sm/s

2

. 

 ⃗

 

  vektor  modulini  ham  proektsiyalash  usulidan  foydalanib  aniqlaymiz.  Buning 

uchun 

   nuqtaga   ⃗

 

   

   ⃗

 

  

     ⃗

  

   

   ⃗

  

  

  vektorlarni  qo’yamiz. 

   o’qini     nuqtadan 

gorizontal, 

  o’qini esa vertikal yo’naltiramiz. 

  va   o’qlariga proektsiyalaymiz: 

 

  

 

 

 

 

    

 

  

   

  

  

     

 

   

  

   

     

 

 

 

  

 

 

 

 

   

 

   

   

  

  

     

 

   

  

   

     

 

  

Natijada 

 

 

  √  

 

 

 

 

    

 

 

 

 

        sm/s

2

.

 

 

 

Qattiq jismning tekislikka – parallel harakati. 

K.3 – topshiriq. Tekis mexanizmning kinematik tahlili 

 

Mexanizmning  berilgan  holati  uchun  B  va  C  nuqtalarning  tezliklari  va 

tezlanishlari hamda shu nuqtalar tegishli bo’lgan zvenoning burchak tezligi va burchak 

tezlanishi topilsin. 

 

Mexanizmlarning  sxemalari  va  hisoblash  uchun  kerakli  ma’lumotlar  quyidagi 

jadvalda keltirilgan. 

Variant  

raqam-

lari 

Mexanizmlarning sxemalari 

Hisoblash 

uchun kerak 

ma’lumotlar 

1. 

 

 

OA=60 sm 

r=20 sm 

 

OA

=2 rad/s 

 

OA

=4 rad/s

2

 

2. 

 

 

r=45 sm 

AS=15 sm 

 ⃗

A

=100 sm/s 

a

A

=50sm/s

2

 

 

3. 

 

 

OA=20 sm 

AB=20 sm 

AC=10 sm 

 

OA

=2 rad/s 

 

OA

=6 rad/s

2

 

4. 

 

 

OA=40 sm 

r=15 sm 

AC=8 sm 

 

OA

=1rad/s 

 

OA

=1 rad/s

2 

5. 

 

 

AB=30 sm 

AC=10 sm 

 ⃗

A

=10sm/s 

a

A

=15sm/s

2

 

6. 

 

 

OA=30 sm 

AB=60 sm 

AC=20 sm 

 

OA

=1rad/s 

 

OA

=4rad/s

2

 

7. 

 

 

OA=40 sm 

AB=60 sm 

AC=40 sm 

 

OA

=3rad/s 

 

OA

=8 rad/s 

8. 

 

 

AB=60 sm 

AC=20 sm 

 ⃗

A

=5sm/s 

a

A

=10sm/s

2

 

9. 

 

 

 

OA=30 sm 

AB=40 sm 

AC=15 sm 

 

OA

=3rad/s 

 

OA

=3 rad/s

2

 

 

10. 

 

 

OA=30 sm 

AB=80 sm 

AC=25 sm 

 

OA

=1rad/s 

 

OA

=2 rad/s

2

 

11. 

 

 

OA=20 sm 

r=15 sm 

AC=10 sm 

 

OA

=7,0rad/s 

 

1

=1,2rad/s 

 

OA

=0 

12. 

 

 

r=20 sm 

AC=10 sm 

 ⃗

A

=60 sm/s 

a

A

=30 sm/s

2

 

 

13. 

 

 

OA=30 sm 

AB=60 sm 

AC=25 sm 

 

OA

=1rad/s 

 

OA

=1 rad/s

2

 

14. 

 

 

OA=20 sm 

AB=40 sm 

AC=15 sm 

 

OA

=4rad/s 

 

OA

=6 rad/s

2

 

15. 

 

 

OA=40 sm 

AC=20 sm 

 

OA

=4rad/s 

 

OA

=8 rad/s

2

 

16. 

 

 

OA=50 sm 

r=20 sm 

AC=10 sm 

 

OA

=1rad/s 

 

OA

=8 rad/s

2

 

17. 

 

 

OA=40 sm 

AC=50 sm 

 

OA

=4 rad/s 

 

OA

=8 rad/s

2

 

18. 

 

 

OA=30 sm 

AB=60 sm 

AC=40 sm 

 

OA

=2rad/s 

 

OA

=4 rad/s

2

 

19. 

 

 

AB=40 sm 

AC=25 sm 

 ⃗

A

=20sm/s 

a

A

=20sm/s

2

 

20. 

 

 

AB=40 sm 

AC=20 sm 

 ⃗

A

=10sm/s 

a

A

=0 

21. 

 

 

OA=25 sm 

AB=80 sm 

AC=20 sm 

 

OA

=2rad/s 

 

OA

=2 rad/s

2

 

22. 

 

 

AB=50 sm 

AC=30 sm 

 ⃗

A

=20sm/s 

 ⃗⃗

A

=10 sm /s

2

 

23. 

 

 

AB=30 sm 

AC=15 sm 

 ⃗

A

=40sm/s 

 ⃗⃗

A

=20 sm/s

2

 

24. 

 

 

OA=35 sm 

AB=75 m 

AC=60 sm 

 

OA

=4rad/s 

 

OA

=10 rad/s

2

 

25. 

 

 

OA=25 sm 

AC=20 sm 

 

OA

=1 rad/s

2

 

 

OA

=1 rad/s

2

 

Eslatma.

 

OA

, 

 

OA

-OA  krivoship  mexanizmning  berilgan  vaziyatidagi  burchak 

tezligi  va  burchak  tezlanishi; 

 

1

-1  g’ildirakning  burchak  tezligi  (doimiy);  v

A

-va  a

A

  –  A 

nuqtaning tezligi va tezlanishi.  G’ildiraklar sirpanishsiz aylanadi.