Hisobot quyidagi shaklda tuziladi № Nomlanishi Miqdori 0 ‘lchov belgisi

)
н ч н г г
Bu yerda, M — atmosferaga barcha tashlanmalardan tashlanayotgan zararli 
m oddalam ing yig'indi miqdori (g/s);
V 
— barcha manbalardan tashlanayotgan gaz-havo aralashmalarining yig‘indi 
hajmi (m V s)
V = Vr N
Atmosferaga bitta m anbadan tashlanayotgan zararli m oddalam i 
ruxsat etilgan tashlanmasi (RET) agar ulam i yer ustki qatlamidagi 
konsentratsiyasi REKdan oshmaganda qizigan tashlanm alar uchun:
^
j R E K - C / y H
2- ^ A T
(15)
A F m - n
sovuq tashlanm alar uchun
^
8 REK- H- ^ Щ  
(16)
A F n - Д
Bu yerda, Sf — zararli m oddaning atm osferadagi fon konsentratsiyasi orqali 
aniqlanadi (m g /m 3).
Qolgan kattaliklar xuddi yuqorida keltirilgan formulalar bilan 
hisoblanadi.
Zararli m oddalam i yer ustidagi eng yuqori konsentratsiyasining 
ko'rsatkichi, R EK oshishiga olib kelm aydigan bitta tashlanm a 
manbasini (trubani) balandligi quyidagi formula bo'yicha hisoblanishi 
mumkin.
Sovuq tashlanm alar uchun:
V, — gaz-havo aralashmasining hajmi, quyidagi formula bilan aniqlanadi (m ’/s):
H
=
%
(17)
Vr REK
Qizdirilgan tashlanm alar uchun:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1-M AS ALA
Korxonada pechlarda ko‘m ir yoqilgani uchun zararli gazlar hosil 
bo‘ladi. Harorati To ga teng bo‘lgan tutun gazlari balandligi H m, 
diametri Dm , keladigan N dona trubadan W m /sek tezlikda chiqadi. 
Tutun gazlari harorati Tx °C to ‘g‘ri keladigan atmosfera havoga yoyilib 
ketadi.
1. Quyidagi moddalaming yeiga yaqin havo qatlamida hosil qilishi 
m um kin b o ‘lgan eng katta konsentratsiyasi C m m g/m 3 ulam ing 
miqdori: uglerod monooksid M co, oltingugurt dioksid M so2, azot 
dioksid MNQ2 va M chang b o ‘lganda topilsin. Bunda atmosferaning 
yerga yaqin qavatida ob-havo gazlaming tarqalishi uchun ancha 
noqulay deb qabul qilinsin.
2. Atmosfera havosidagi zararli m oddalar C m va odatda h ar doim
bo‘ladigan C F konsentratsiyalarini birgalikdagi ko‘rsatkichini ulam i 
R EK norm alari bilan solishtirih ko‘ring,
bunda: 
c cf° 
= l,5,ug/jw 3
REKC0
= 
SMgl м ъ CN
f lh
= 0 ,
03.ug
/ л/3 
R E K n°2
= 0 ,085,wg / ,w3 
C p =
0, 
\Mg
/ 
м 
r e k
 so'-
= 0,5
Mgl M3 
Сс>
; ащ
= 0,2
Mg
/ 
m
3 REKchang =
0,5
Mg
/ 
m
2
3. Havoga tashlanayotgan har qaysi m odda uchun RET (ruxsat 
etilgan tashlanma) (g/sek)ni hisoblab chiqaring.
4. Agar havoga tashlanayotgan zararli moddalar miqdori M , (g/s) 
RET (g/s)ning qiymatidan katta bo‘lsa, tashlanmalami kamaytirish 
uchun qanday tadbir ko‘rish zarurligini ko‘rsatlb bering.
Yechish:
R uxsat e tilg a n ta sh la n m a la rn in g k u tila y o tg a n eng k a tta
konsentratsiyasi quyidagi form ulalardan foydalanib hisoblab 
chiqariladi:
^ _ A M - F m n
m~
я-^ /к.-д г