Hisobot sho‘rtan gaz-kimyo majmuasi O‘zbekistonning neft-gaz sohasidagi etakchi korxonalaridan biridir. Majmua tabiiy gazni chuqur qayta ishlash orqali polietilen granulalari, tozalangan tabiiy gaz, uglevodorodli suyultirilgan gaz, barqaror gaz

Shurtan gaz kimyo majmuasi haqida
Kelajak sari qo‘yilgan dadil qadamlardan birib bo‘lib, bunda ilm-fanning ulkan cho‘qqilari, zamonaviy texnika va texnologiyalar jamlanmasi, yuksak tafakkur va bilimlar uyg‘unligi mujassamdir.
Majmua yurtimizning janubiy-g‘arbiy qismida Qashqadaryo viloyatining G‘uzor tumani cho‘l hududida joylashgan bo‘lib, Sho‘rtan gaz kondensati koni negizida barpo etilgan.
Mamlakat iqtisodiyoti va rivoji yo‘lida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan ushbu korxonada tabiiy gazni qayta ishlab, yuqori rentabelli mah
Mahsulot haqida
Asosiy mahsulot — polietilenni ishlab chiqarish jarayoni — SCLAIRTECH polimerizasiyaning suyuq faza texnologiyasi yordamida, NOVA Chemicals Shimoliy Amerika kompaniyasi litsenziyasi bo‘yicha amalga oshiriladi. Ushbu texnologiyaning asosiy afzalligi bu — quvurli va avtoklav turdagi reaktorlarning ketma-ket rejimidan foydalangan holda polietilenning fizik-kimyoviy va reologik ko‘rsatkichlarni o‘zgartirish imkoniyati hisoblanadi. Bu esa bir ishlab chiqarish liniyasida turli turdagi liniyali polietilen ishlab chiqarish imkoniyatini beradi. Olingan polimer erituvchilardan, katalizatorlar qoldiqlaridan butunlay ajratiladi, mavjud bo‘lgan zararli moddalardan tozalanadi va erigan holda, tarkibida uchuvchi birikmalarning eng kam miqdori bilan asosiy ekstruderga tushadi. Barcha zarur bo‘lgan qo‘shimchalar, ularning yaxshi aralashishi va to‘liq bir turdagi bo‘lishini ta’minlash maqsadida suyuq yoki erigan holda qo‘shiladi. Ushbu texnologiya asosida ishlab chiqarilgan polietilen, oziq-ovqatlar va inson tanasi bilan aloqada bo‘ladigan har qanday salomatlik uchun zararsiz mahsulotlarni ishlab chiqarish maqsadida foydalanish mumkin.

-Suyultirilgan gaz, tabiiy gazni chuqur qayta ishlash natijasida asosiy tarkibiy qismi propan-butan aralashmasidan iborat boʻlgan mahsulot boʻlib hisoblanadi. Suyultirilgan gaz aholining kommunal ehtiyojlariga va avtomobillarga yoqilgʻi sifatida ishlatiladi.Uning oʻrtacha zichligi 0,525 g/sm³ ni tashkil qiladi

DST 20448-90 bo’yicha Kommunal-maishiy ehtiyojlar uchun muljallangan suyultirilgan uglevodorodli gaz

-Oltingugurt tabiiy gaz tarkibidan ajratib olingan vodorod sulfidni (H2S) toʻgʻridan-toʻgʻri oksidlash jarayoni yordamida ishlab chiqariladi. Hosil boʻlgan oltingugurt granulalar koʻrinishida 25kg dan polietilen qoplarga qadoqlanadi.

25 kilolik polietilen yukxaltalarga qadoqlangan O'z DSt 127.1-93 bo’yicha granulalangan texnik oltingugurt

-Gaz kondensati, tabiiy gazni chuqur qayta ishlash natijasida ogʻir uglevodorodlarni ajratib olish natijasida hosil boʻlgan mahsulot boʻlib hisoblanadi. Uning oʻrtacha zichligi 0,715 - 0,735 g/sm³ ni tashkil qiladi. Gaz kondensatining sifati TSt 39.0-02:2004 tarmoq standarti talablariga asosan nazorat qilinadi. Gaz kondensati neftni qayta ishlash zavodlariga joʻnatiladi.

-Tovar gazi, tabiiy gazni chuqur qayta ishlash natijasida asosiy tarkibiy qismi metandan iborat boʻlgan gaz boʻlib hisoblanadi. Tovar gazning sifati Oʻz DSt 948:2016 standarti shartlari asosida nazorat qilib boriladi. Tovar gazi “Oʻztransgaz” AJning magistral gaz quvurlariga yetkazib beriladi.

"Sho'rtan gaz kimyo majmuasining ishlab chiqarish quvvatini kengaytirish" investitsion loyihasini amalga oshirish bo’yicha qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 11 may 2017 yildagi №PQ-2965 qaroriga binoan "Sho'rtan gaz kimyo majmuasining ishlab chiqarish quvvatini kengaytirish" investitsiya loyihasini amalga oshirish.

Loyihaning maqsadi xorijiy va ichki bozorlarda talab katta bo'lgan yuqori qo'shimcha qiymatli mahsulotlar ishlab chiqarish hajmini oshirish orqali polimer ishlab chiqarishni diversifikatsiyalash, Sho'rtan gaz kimyo majmuasining texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlarini takomillashtirish, eksport salohiyatini oshirish va xom ashyo va materiallarning importini kamaytirishdan iborat.
Sho'rtan gaz kimyo majmuasi ishlab chiqarishni kengaytirish hisobiga O'zbekistonda yana bir yuqori texnologiyali mahsulot ishlab chiqariladi, bu uglevodorodlarni qayta ishlash darajasini yanada oshirishga imkon beradi.
Sho'rtan gaz kimyo majmuasini kengaytirish ob'ektlari loyihasi CB & I (AQSh) va Chevron Philips (AQSh) kabi etakchi kompaniyalarning eng zamonaviy gaz kimyoviy texnologiyasidan foydalanishga asoslangan.
Ishlab chiqarishni loyihalashtirish quvvatiga va yuqori sifatli mahsulotlarga ega bo'lishini ta'minlash uchun zavodni loyihalashtirish ishlari texnologiya litsenziyarlari talablari va spetsifikatsiyariga muvofiq ravishda amalga oshiriladi.
Investitsiya loyihasi «O'zbekneftgaz» MXK mablag'lari, Sho'rtan gaz kimyo majmuasi mablag'lari va etakchi xalqaro moliya institutlari va Xitoy va Rossiya Federatsiyasi banklarining kreditlari hisobiga moliyalashtiriladi.
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2017 yil fevral oyida Qashqadaryo viloyatiga tashrifidan so’ng loyiha yangi kuchga kirdi. Zavodning mamlakat kelajagi uchun strategik ahamiyatini inobatga olgan holda, davlat rahbari hukumatga loyihani moliyalashtirish, jihozlarni etkazib berish uchun yo'l xaritasini ishlab chiqish va ob'ektni bosqichma-bosqich qurish, shuningdek, qurilish ishlarining sifati va zavod talabiga ko’ra mutaxassislarni tayyorlashga alohida e'tibor qaratishni buyurdi.
Shu bilan birga, Prezident Sho'rtan gaz kimyo majmuasi negizida hududda birinchi gaz kimyo klasterini yaratish taklifini ilgari surdi. Zavodda ishlab chiqarilayotgan GTL nafta va suyultirilgan gaz Sho'rtan gaz kimyo majmuasiga yanada chuqur qayta ishlash va polimer mahsulotlarini ishlab chiqarishni ko'paytirish uchun etkazib beriladi.
Loyiha doirasida “Enter Engineering Pte Ltd" kompaniyasi bilan (EPC shartnomasi) umumiy qiymati 1,3 milliard dollarli “kalitgacha” shartnoma imzolangan.
Bugungi kunda loyihani amalga oshirish jadal bosqichga o'tdi. Materiallar va jihozlarga buyurtmalar berish, batafsil loyihalash ishlari boshlandi. Qurilish maydonida texnologik qurilmalar va apparatlar, qurilish materiallarini etkazib berish va tashish masalalari ishlab chiqilmoqda. Qurilish maydonida ma'lum miqdorda tayyorgarlik ishlari tugallandi.
Loyihani batafsil loyihalash va ishlab chiqishda Seul, Gaaga va Toshkent shaharlarida "O'zbekneftgaz" MXK, "O'zbekiston GTL" MChJ, "Huyndai Engineering & Construction", "McDermott" va "Enter Engineering" kompaniyalari tomonidan 250 dan ortiq yuqori malakali mutaxassislar jalb etildi.
Qurilish maydonida taxminan 70 nafar quruvchi, muhandis va mutaxassis jalb qilindi, 20 ga yaqin og'ir va maxsus qurilish uskunalari jalb qilindi.
Loyihani amalga oshirish doirasida O'zbekistonga hajmiy va texnologik jihozlar, qurilmalar va asbob-uskunalar yetkazib berish uchun deyarli barcha xalqaro logistika yo'nalishlari jalb etiladi.
Qurilish avjida 5000 dan ortiq malakali quruvchilar, muhandislar, turli mutaxassislar va ishchilar jalb qilinadi. Loyihani amalga oshirish mamlakatda qo'shimcha ravishda bevosita ish o'rinlarini yaratadi.
"Sho'rtan gaz kimyo majmuasining ishlab chiqarish quvvatini kengaytirish" loyihasini amalga oshirish o'zbek yoshlari uchun xalqaro darajadagi bilim va tajriba orttirish imkonini beradi. Zavodning ishga tushirilishi bilan 500 dan ortiq doimiy ish o'rinlari yaratiladi.
"O'zbekneftgaz" MXK hozirgi kunda kelgusida ishlab chiqarish ishlari uchun xodimlarni tayyorlash dasturini ishlab chiqmoqda. Yaqin kelajakda mamlakatimiz oliy o'quv yurtlari va kollejlarining eng yaxshi bitiruvchilari zavodda keyingi faoliyat uchun tanlanadi.
Shunday qilib, birinchi bosqichda 200 ga yaqin bitiruvchilar Sho'rtan gaz kimyo majmuasida ishlab chiqarish malakasini o'tashmoqda.
Sho'rtan gaz kimyo majmuasi ob’ektlarini kengaytirish tabiiy gazni chuqur qayta ishlash asosida mahsulot ishlab chiqarishni diversifikatsiyalash imkonini beradi. Ishlab chiqarish mamlakatimizda barqaror iqtisodiy o'sishni ta'minlashga, shuningdek, gaz kimyo sanoatida yangi avlod mutaxassislarini shakllantirishga yordam beradi.