Хоразм маъмун академияси ахборотномаси

XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMASI –6-1/2023___________ 
21
Cousinia integrifolia Franch. Ann. Sci. Nat., Bot. sér. 6, 16: 322, 1883. Kuziniya selnolistnaya 
– Yaxlitbarg karrak. Terofit. Ikki yillik. G‘arbiypomiroloy. Quyi va o‘rta tog‘, mayin tuproqli, toshli, 
shag‘alli tog‘ yonbag‘irlarda. Foydalanilmaydi [4]. 
Cousinia karatavica Regel & Schmalh. Trudy Imp. S. – Peterburgsk. Bot. Sada 7: 317, 1879. 
Kuziniya karatavskaya – Qoratog‘ karragi. Gemikriptofit. O‘q ildizli polikarp. Tog‘lio‘rtaosiyo. 
Quyi, o‘rta tog‘, toshli, shag‘alli tog‘ yonbag‘irlarda. Foydalanilmaydi [11]. 
Cousinia lappacea Schrenk. Enum. Pl. Nov. I., 42. Kuziniya repeynikovidnaya – 
Sariqchoysimon karrak. Gemikriptofit. O‘q ildizli polikarp. G‘arbiytiyonshon-g‘arbiypomiroloy. 
Quyi tog‘, mayin tuproqli, shag‘alli, toshli. Em-xashak [12]. 
Cousinia microcarpa Boiss. Diagn. Pl. Orient. ser. 2, 3: 59, 1856. Kuziniya melkoplodnaya – 
Maydameva karrak. Terofit. Ikki yillik. Eron-o‘rtaosiyo. Adir va quyi tog‘, gilli, mayin tuproqli va 
tosh-shag‘alli, tashlandiq erlarda, soy vohalari, ekinlar orasida, qishloq atroflarida. Asal-shirali, 
begona o‘t [13]. 
Cousinia olgae Regel & Schmalh. Pl. Nov. Fedsch.: 48, 1848. Kuziniya Olgi – Olga karragi. 
Terofit. Ikki yillik. Pomiroloy. Tekislik, adir, toshli, shag‘alli, mayin tuproqli. Foydalanilmaydi [14]. 
Cousinia outichaschensis Franch Ann. Sci. Nat, Bot. sér. 6, 16: 322, 1883. Kuziniya 
uchikashskaya – Kashkar karragi. Terofit. Uzun vegetatsiyali bir yillik o‘tlar. Pomiroloy. O‘rta tog‘, 
toshli, shag‘alli. Foydalanilmaydi [10]. 
Cousinia polytimetica Tscherneva Bot. Mater. Gerb. Inst. Bot. Akad. Nauk Uzbeksk. S.S.R. 17: 
103, 1962. Kuziniya sennaya (kuziniya politimetskaya) – Qimmatli karrak. Terofit. Uzun 
vegetatsiyali bir yillik o‘tlar. Pomiroloy. Tekislik, quyi tog‘, mayin tuproqli, ariqlar atroflarida. 
Foydalanilmaydi [15]. 
Cousinia pseudodshisakensis Tscherneva & Vved. in. Not. Syst. Herb. Inst. Bot. Acad. Sci. 
Uzbek. 16: 59, 1961. Kuziniya lojnodjizakskaya – Soxtajizzax karrak. Terofit. Uzun vegetatsiyali bir 
yillik o‘tlar. Ko‘histon-nurota. Adir, quyi va o‘rta tog‘, shag‘alli va toshli. Foydalanilmaydi [16]. 
Cousinia pulchella Bunge Del. Sem. Hort. Dorpat. 3, 1845. Kuziniya krasivenkaya – Chiroyli 
karrak. Terofit. Ikki yillik o‘tlar. Pomiroloy. O‘rta tog‘, shag‘alli, toshli. Foydalanilmaydi [17]. 
Cousinia pygmaea C.Winkl. Trudy Imp. S. - Peterburgsk. Bot. Sada X (1887) 467. Kuziniya 
karlikovaya – Pastbo‘yli karrak. Terofit. Uzun vegetatsiyali bir yillik o‘tlar. Pomiroloy. Quyi va o‘rta 
tog‘, shag‘alli va toshli, tashlandiq yerlarda. Foydalanilmaydi. Cousinia radians Bunge Del. Sem. 
Hort. Dorpat. 3, 1845. Kuziniya luchevaya – Nurli karrak. Terofit. Uzun vegetatsiyali bir yillik o‘tlar. 
Pomiroloy. Tekislik, adir, quyi va o‘rta tog‘, mayin tuproqli, toshli, tashlandiq erlarda, ekinlar orasida. 
Alkaloidli, asal-shirali [18]. 
Cousinia resinosa Juz. Trans. Rubb. & Guttap. Inst. Fasc. 4: 24, 1932. Kuziniya smolistaya – 
Yelimli karrak. Gemikriptofit. O‘q ildizli polikarp. G‘arbiy Tyonshon–g‘arbiy Pomiroloy. Tekislik, 
adir, quyi tog‘, mayin tuproqli, toshli, shag‘alli. Em-xashak, asal–shirali [18]. 
Cousinia umbrosa Bunge Mém. Acad. Imp. Sci. Sant Pétersbourg 9(2): 10, 1865. Kuziniya 
tenevaya – Soya karrak. Gemikriptofit. O‘q ildizli polikarp. Eron. Quyi va o‘rta tog‘, soy vohalarida, 
sersoya joylarida, sernam mayin tuproqli. Yem–xashak, asal–shirali [13]. 
Cousinia dshisakensis Kult. – Jizzax karragi. Kamyoblik darajasi. Pomir-Oloydagi kamyob 
darajasi ikki, endem tur. Tog‘larning o‘rta va pastki qismlarida shag‘alli yonbag‘irlarda hamda 
qoyalar tagida o‘sadi. Molguzar tizmasining Temur darvozasi hamda Zomin-suv daralarida tarqalgan 
[15]. 
Cousinia haesitabunda Juz. – Shubhali karrak. Kamyoblik darajasi 1.G‘arbiy Pomir-Oloyda 
tarqalgan juda kamyob, endem tur. Tog‘larning quyi qismidagi shag‘alli, tosh-shag‘alli 
yonbag‘irlarda o‘sadi. Molguzar tizmasining Besh-kubi qishlog‘i atrofidan aniqlangan[15]. 
Yuqorida keltirilgan Cousinia turlari tadqiqotlar davomida tadqiqot hududidan yig‘ilgan va 
Milliy gerbariy fondining tahlili asosida keltirildi. 
Xulosa. Jizzax viloyati florasi tarkibida Cousinia turkumining 23 turi uchrashi aniqlandi. Ular 
tadqiqot hududining tog‘li muhitlarida keng tarqalgan. Ular orasida 6 turi Cousinia dshisakensis, C. 
haesitabunda, 
Cousinia 
chlorantha, 
Cousinia 
dubia, 
Cousinia 
horridula, 
Cousinia 
pseudodshisakensis Jizzax viloyatining subendemi sifatida qayd etildi.

---