Trapesiya ko’rinishidagi (Trapesiyasimon) noravshan son.
Ma’lum bir kvazistatistikani o’rganib chiqamiz va = «U o’zgaruvchining qiymati» deb olamiz, bu yerda U – kvazistatistika tashuvchilarining qiymatlar to’plami. Qiymatlarning ikkita term-to’plamini ajratamiz: М1 noravshan qism to’plamli T1 = «U taxminan a dan b gacha bo’lgan oraliqda yotibdi» va М2 noravshan qism to’plamli sarlavhasiz T2 to’plam, jumladan bu yerda М2 = М1 shart bajariladi. U holda T1(u) tegishlilik funksiyasi 1.1.9 rasmdagi kabi ko’rinishga ega bo’ladi.
1.1.9-rasm. Trapesiyasimon noravshan sonning tegishlilik funksiyasi
Oraliqning chegaralari noravshan tarzda berilgani uchun, trapesiya uchlarining absissalarini quyidagi ko’rinishda kiritish maqsadga muvofiqdir:
а = (а1+а2)/2, в = (в1+в2)/2,
jumladan а1, а2 va в1, в2 uchlar bir biriga nisbatan “taxminan” tushunchasiga qanday mazmun berishimizga qarab joylashadilar: kvazistatistikaning taxmini qanchalik katta bo’lsa, trapesiyaning yon qirralari shunchalik taxminiy bo’ladi. Chegaralangan holda “taxminan” tushunchasi “ixtiyoriy joyda” tushunchasiga aylanadi.
Agar biz o’zgaruvchini sifat jihatidan baholaydigan bo’lsak, “Bu qiymat o’rtacha hisoblanadi” deb fikr bildirgandan so’ng ekspert bahosi (noravshan sinflashtirishning) “O’rtacha qiymat - bu taxminan a dan b gacha” kabi aniqlashtiruvchi tasdig’ini kiritib, so’ngra esa noravshan sinflashtirishni modellashtirishda trapesiyasimon sonlarni ishlatish mumkin. Aslida bu ishonchsiz sinflashtirishning eng tabiiy usulidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |