Hujjatlarni nusxalash vositalari

Elektron xujjatlarni saqlash
Elektron xujjatlarni saqlash tizimi kompyuternnng tashqi xotirasida hujjatlarning samarali saqlanishi va dolzarbligini, hamda ularni samarali qidirish va murojaat qilishning maxfiyligini ta’minlashi kerak. Xaqaqatan ham, ma’lumotlarni kompyuterda saqlash qog’ozdagidan birmuncha qulaydir: istagan paytda ma’lumotlarni o’zgartirish, to’ldirish va nusxalarni kerakli sonda chop etish mumkin. Axborotni disketaga yozib olib, istalgan shahar va mamlakatga borish mumkin, bunda kog’oz xujjatli chemodan taqdiridan xavfsiramasa ham bo’ladi, disketni esa kostyumning ichki cho’ntagida saqlasa bo’ladi (misol uchun, 3,5 dyuymli DVD disketada 1 mln betli matnni sig’dirish mumkin).
Axborotni, shu jumladan, elektron xujjatlarni tashqi xotirada saqlanadigan joyni ma’lumotlar bazasi deb ataladi. Ma’lumotlar bazalarini yaratish va ularga xizmat ko’rsatishni tashkil etish va dasturiy ta’minoti « ma’lumotlar bazalarini boshkarish tizimi» nomi ostida birlashtirilgan dasturiy maxsulotlarning alohida vazifasidir. Bu guruxning xozirda eng ommabop dasturiy vositalari qatoriga D Base, Clipper, Paradox, Approach, Oracle, FoxPro, Access va boshqalar kiradi.
Elektron hujjatlar bilan ishlash
Bu mahsus qism tizim bo’lib, boshqalarga nisbatan ko’proq darajada boshqarish faoliyatiga mo’ljallangandir. Bu tizimning asosiy vazifalari kuyidagilardir:
• elektron xujjatlar bilan ishlashni tashkil etish;
• hujjatlarning ijro etilishini naeorat kilish;
• hujjatlarnn chop etish va ko’paytirish;
• hujjatlarni elektron tarqatish.
Bu vazifalarni ta’minlovchi dasturiy mahsulotlar juda ko’p: Delo 96, BOSS referent, Galaktika («Hujjatlar aylanishini boshqarish» moduli), Docs Open, Lan Docs, Link Works, Workflow, Work Man, Effect Office, Office Media, Acrobat, Dyntext, World View va boshqalar.
Eng avvalo xujjatlarni boshqarishning yuqorida aytilgan jarayonini qisman yoki to’liq amalga oshiruvchi universal integrallashgan dasturiy tizimlarni (Water Mark Professional, Lotus, Works) aytib o’tamiz. Masalan, Microsoft (MS) Works firmasining integrallashgan paketi matn muharrirlari, elektron jadval va ma’lumotlar bazalarini boshqarish tizimini (MBBT) o’z ichiga oladi.
Integrallashgan tizimlar orasida shak-shubxasiz peshqadam bo’lgan Microsoft Office for Windows tizimini keng ma’lumdir, u MS Word matn muharririni, MS Exel jadvalli proсessor, MS Access MBBE (Microsoft Office provessional versiyasida), MS Mail elektron  pochtasi va uning MS Form Designer kengaytmasi, Schdule еlektron kotib dasturi, MS At Work PC Fax faksmodemlariga xizmat ko’rsatish dasturlarini, taqdimot uchun MS Power Point texnikalarni va ko’plab boshqa mahsulotlarni o’z ichiga oladi.