I. A. Filipova

Taqrizchilar: yu.f.d., prof. Shodmonov F.Yu. 
yu.f.n., dos. Mirzayev R.I. 
© Filipova I.A., 2022 
© Samarqand davlat universiteti, 2022 
 

---

3 
 
 
Mundarija 
 
Kirish…………………………………………………………………………. 
5 
1-Ma'ruza. Sun'iy intellekt: tushunchasi, ma'nosi, tasnifi, yaratilish usullari 
………………………………………………………………………………… 
27 
2-Ma'ruza. Sun'iy intellektning rivojlanish tarixi, hozirgi holati va istiqbollari 
………………………………………………………………………………… 
43 
3-Ma'ruza. Sun'iy intellekt va qonun. Sun'iy intellektni huquqiy tartibga 
solishni rivojlantirish ………………………………………………………… 
63 
4-Ma'ruza. Sun'iy intellektni xalqaro tartibga solish ....................................... 
79 
5-Ma'ruza. 
Sun'iy 
intellektni 
milliy 
tartibga 
solish 
asoslari 
………………………………………………………………………………… 
107 
6-Ma'ruza. Sun'iy intellekt va jamoat huquqi ……………………………….. 136 
7-Ma'ruza. Sun'iy intellekt va xususiy huquq ……………………………….. 159 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati ………………………………………… 179 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

4 
 
Kirish 
 
Sun'iy intellekt to’rtinchi sanoat inqilobining muhim elementidir. Uning jadal 
rivojlanishi va amaliyotda qo’llanilishining kengayishi ushbu hodisani huquq sohasiga 
“qo’shish”ni taqozo etadi. 
Sun'iy intellektni rivojlantirish va qo’llash bilan boliq bo’lgan u yoki bu tarzda 
jamoatchilik bilan aloqalarni tartibga solish murakkab vazifa bo’lib, mutaxassislar 
qaysi sohalar va faoliyatni tartibga solish kerakligi haqida turli xil qarashlarga ega va 
tartibga solishga taklif etilayotgan yondashuvlar turli mamlakatlarda sezilarli darajada 
farq qiladi.
Sun'iy intellektning ahamiyati ortib borayotganini inobatga olgan holda, u bilan 
boliq masalalarni huquqiy tartibga solish kelgusi yillarda ham milliy, ham xalqaro 
miqyosda kun tartibida bo’ladi. Sun'iy intellektni huquqiy tartibga solish blokini 
shakllantirishda turli mamlakatlar hukumatlari o’rtasida kelishilgan pozitsiyani ishlab 
chiqish muhim, buning uchun bunday tartibga solishni yaratish ehtiyojlarini tushunish 
kerak. Bu mazkur mavzu bo’yicha nazariy tadqiqotlar olib borish va tegishli 
yo’nalishda o’quv kurslarini yaratishga turtki bo’lmoqda. 
Sun'iy intellektni huquqiy tartibga solish masalasi va bundan kelib chiqadigan 
muammolar allaqachon dunyoning yetakchi universitetlari talabalari tomonidan 
o’rganilmoqda, masalan, 2018 yildan boshlab Stenford universiteti dasturiga "Sun'iy 
intellektni tartibga solish" (Regulating Artificial intellekt) interaktiv kursi kiritilgan. 
Razvedka), kurs mualliflari sifatida kelajakdagi yuristlarning ushbu sohadagi joriy va 
o’rta muddatli muammolarni tushunishlarini chuqurlashtirish uchun mo’ljallangan.
1
. 
Kursda sun'iy intellektni rivojlantirishning mumkin bo’lgan yo’nalishlari, sun'iy 
intellektning mavjud versiyalaridan foydalangan holda ishlab chiqish, turli xil yuridik 
ahamiyatga ega muammolar va sun'iy intellektni tartibga solishning asosiy 
tushunchalari ko’rib chiqiladi. 
Rossiyada "Sun'iy intellektni huquqiy tartibga solish" yangi o’quv kursi birinchi 
marta 2020 yilda N.I. nomidagi Nijniy Novgorod davlat universitetida magistratura 
dasturiga kiritilgan. Lobachevskiy. 2021 yildan boshlab Oliy Iqtisodiyot maktabida 
huquqshunoslik fakulteti talabalariga xuddi shunday kurs o’qitiladi. M.V nomidagi 
Moskva davlat universitetining yuridik fakultetida. Lomonosov tomonidan "Sun'iy 
intellekt va huquq" kursi yaratildi. Aytish mumkinki, kelgusi bir necha yil ichida 
Rossiyaning barcha yuridik maktablari va universitetlarning yuridik fakultetlarida 
sun'iy intellektni huquqiy tartibga solish va uning huquqqa ta'siriga baishlangan o’quv 
fanlari paydo bo’ladi. 
Mazkur ma’ruzalar kursi Samarqand davlat universitetining yuridik fakultetida 
tahsil olayotgan magistrantlarni huquqiy tadqiqotlarning yangi yo’nalishi bilan 
1
Stenford universiteti tadqiqot kurslari. LAW 4039: Sun'iy intellektni tartibga solish. URL: 
https://explorecourses.stanford.edu/search?view=catalog&filter-coursestatus-
Active=on&q=LAW%204039:%20Regulating%20Artificial%20Intelligence&academicYear=2018
2019 (kirish 01/02). 

---

5 
tanishtirish maqsadida tayyorlangan. Kurs N.I. nomidagi Nijniy Novgorod davlat 
universitetida nashr etilgan "Sun'iy intellektni huquqiy tartibga solish" darsligining 
ma'ruza qismining tahrirlangan tarjimasi. Lobachevskiy 2022 yilda. 
Kursning ma'ruza materiali yettita mavzuga bo’lingan. Sun'iy intellektning 
huquqiy tartibga solinishini tushunish uchun sun'iy intellektning rivojlanish tarixi va 
nazariyasi asoslari haqida tushunchaga ega bo’lish kerak - bu kursning dastlabki ikkita 
mavzusidir. Uchinchi ma’ruzada umumiy nazariy xususiyatga ega bo’lgan huquqiy 
masalalar ko’rib chiqiladi. To’rtinchi va beshinchi ma'ruzalar xalqaro va milliy 
miqyosda sun'iy intellektni tartibga solish asoslarini yaratishni o’z ichiga oladi. 
Oltinchi va yettinchi ma’ruzalar tarmoq reglamentini shakllantirishning o’ziga xos 
xususiyatlariga baishlangan.