I.2Misning fizik va kimyoviy xossalari
Mis (Cuprum) Cu, A=63,546. Mis yer poʻstlogʻini taxminan 3*10-3 % tashkil etadi. U ikki izotopdan iborat: Cu 63 – 69% va Cu 65 – 31%, uning yana 9 ta radioaktiv izotopi olingan. Mis insonga qadimdan ma’lum metalldir, uning qalay bilan qotishmasi – bronzani kishilar qadimdan ishlatib keladi, shu sababli bronza asri insoniyat tarixining muhim bir davridir.Mis tabiatda erkin holda uchraydi, ammo uning koʻp miqdori birikma holdadir. Misning eng muhim rudalari sulfidlar tarzida boʻladi masalan, mis yaltirogʻi Cu2S, mis kolchedani CuS*FeS shular jumlasidandir. Bulardan tashqari, malahit CuCO3*Cu(OH)2 va kuprit Cu2O ham bor. Mamlakatimizda mis konlari juda koʻp. Oʻzbekistonda: ―Sari chelek, Oltin topgan va boshqa joylarda mis konlari mavjud. Davriy sistemadagi oʻrni.
Misning kimyoviy belgisi Cu,
Davr soni 4,
Qator soni 5,
Guruh II,
Valentligi II, I
Tartib raqami 29,
Nisbiy atom massasi 64,
Kislorodli birikmasi CuO, ü Vodorodli birikmasi yoʻq,
Atom tuzilishi +29)2)8)18)1),
d elementlar oilasiga kiradi,
p = +29, e= -29 n= 39,
Metall,
Elektron konfiguratsiyasi: 1s2 2s2 2p63s23p63d104s1
CuO + C = CO + Cu . Tabiatda birikma holda uchraydi. Mis kislorod bilan tabiatda birikma holda uchraydi. Misni koʻmir yordamida qaytarish yoʻli bilan olinadi. Sulfidli rudadan mis ajratib olish uchun ruda avval kuydirilib CuO ga aylantiriladi, bunda ajralib chiqqan SO2 dan sulfat kislota tayyorlashda foydalaniladi. CuO koʻmir bilan qaytarilib, undan mis olinadi. Bu yoʻllar bilan olingan mis xomaki mis deb yuritiladi, chunki uning tarkibida turli qoʻshimchalar boʻladi. Xomaki mis elektroliz usuli bilan tozalanadi, ya’ni rafinlanad
Do'stlaringiz bilan baham: |