I. B. Shukurov Buxoro tibbiyot instituti bionoorganik, bioorganik va biologik kimyo kafedrasi dotsenti

17 – ish. ACHCHIQ BODOM URUG’IDA AMIGDALIN BORLIGINI      

           ANIQLASH VA ACHCHIQ BODOM SUVINI TAYYORLASH 

 

Kerakli asbob va reaktivlar:  chinni hovoncha, suv bug’i bilan haydash 

asbobi, konsentrlangan sulfat kislota, achchiq bodom yoki shaftoli urug’i. 

 

I SH N I N G  B O R I SH I  

Achchiq  bodom  yoki  shaftoli  urug’i  tarkibida  amigdalin  borligini  quyidagi 

reaksiyalari yordamida aniqlash mumkin: 

1.  Achchiq  bodom  yoki  shaftoli  urug’i  mag’zini  2  –  3  tomchi  suv  bilan 

chinni 

hovonchada 

ezilsa 

amigdalinning 

emulsin 

fermenti 

ta’sirida 

parchalanishidan  hosil  bo’lgan  sianid  kislotasi  va  benzol  aldegidning  o’ziga  xos 

hidini sezish mumkin. Gidroliz jarayoni quyidagi reaksiya yordamida ifodalanadi.  

                          

CN                                                                                      O 

    C

6

H

5 

– C – H           





















fermenti

Emul

O

H

t

sin

,

2

0

          

2C

6

H

12

O

6

 + C

6

H

5 

– C    + HCN 

                             OC

6

H

10

*O – C

6

H

11

O

5                                 

                                   H 

 

2.  Achchiq  bodom  yoki  shaftoli  urug’i  1  –  2  tomchi  konsentrlangan  sulfat 

kislota bilan chinni hovonchada ezilsa, pushti rang hosil bo’ladi.  

Tibbiyotda  ishlatish  uchun  bodom  urug’idan  achchiq  bodom  suvi 

quyidagicha tayyorlanadi:  

Bodom urug’i tarkibidagi amigdalinni emulsin fermenti ta’sirida parchalash 

maqsadida  10  g  maydalangan  urug’ga  10  ml  iliq  suv  solib,  2  –  3  soat  issiq  joyga 

(40  –  50 

0

C  li  termostatda)  qo’yiladi.  So’ngra  glikozidning  parchalangan 

mahsulotlari suv bug’i yordamida haydab olinadi. Distillyatga o’tgan sianid kislota 

va  benzoy  aldegid  o’zaro  birlashib,  benzaldegidsiangidrin  hosil  qiladi  (achchiq 

bodom  suvi  tarkibidagi  sianid  kislotaning  80%  ga  yaqini  benzoy  aldegid  bilan 

birlashgan, qolgan qismi esa sof holda bo’ladi). 

---

 

49