I bob. Linux server haqida asosiy tushunchalar

1.2. GNU letsenziyasi va uning kelib chiqishi
GNU loyihasi:

• 
  Bepul dasturiy ta'minotni ishlab chiqish loyihasi
  
• 
  1983 yil 27 sentyabrda asos solingan
  
• 
  Richard Matthew Stallman
  
• 
  Massachusets Texnologiyalari Instituit
  
• 
  Loyihaning maqsadi: “Bepul dasturiy ta'minotni ishlab chiqish" bo’lgan
  

1.6-rasm. GNU letsenziyasi emblemasi

1.7-rasm. Richard Matthew Stallman

1.8-rasm. Massachusets Texnologiyalari Instituit logotipi

Bepul dasturiy ta'minot fondi:

• 
  Asos solingan: 1985 yil 4 oktyabr
  
• 
  Richard Stollman
  
• 
  Boston, AQSH
  
• 
  Notijorat tashkilot
  
• 
  1,29 млн $ (2016)
  
• 
  2019 yilda fond prezidentligidan ketgan
  
• 
  Hozirgi kunda Djon Sallivan
  

1.9-rasm. Free software foundation

1.10-rasm. Djon Sallivan

GNU General Public License:

• 
  GNU loyihasi doirasida yaratilgan bepul dasturiy ta'minotlar uchun beriladigan litsenziya;
  
• 
  Dastlab: 1988 da asos solingan;
  
• 
  Nomlanishi: GNU GPL yoki GPL;
  
• 
  2-versiyasi: 1991 yilda;
  
• 
  3-versiyasi: 2007 yilda ishlab chiqilgan;
  

GNU litsensiyasining Versiyalari:

	GNU Lesser General Public License (LGPL) - GPLning kuchsiz versiyasi bo’lib, dasturiy ta’minotning ba'zi kutubxonalar uchun mo'ljallangan;
	GNU Affero General Public License - dasturlar uchun GPL ning kengaytirilgan versiyasi, tarmoq orqali ularga kirish uchun mo'ljallangan;

Linux OT lar oilasi Windows dan farqli, ko`pgina tijorat firmalari hamda ochiq kod (Open Source) fikrini qo`llab quvatlovchi dasturchilar uyushmasi tomonidan rivojlantirilmoqda. Har qanday dasturiy ta`minot nafaqat bajariluvchi modullar, balki kodi ochiq tekst (masalan C/C++ tilida yozilgan) fayllar ko`rinishida bo`lishi kerak. 10 yil oldin Open Source harakati vujudga kelganida, unda faqat xususiy shaxslar – dasturchilar qatnashishgan. Xozirgi kunda Open Source fikri ko`pgina transmilliy korporatsiyalar tomonidan qo`llab quvatlanmoqda, masalan IBM, Sun, Oracle, HP.

Open Source harakatini 1984 yili Richard Stollman tomonidan “GNU Manifesti” yozilishidan boshlangan deb hisoblanadi. GNU – GNU's Not UNIX, ya`ni GNU bu UNIX (va unga tegishli) Emas. Shu paytlari UNIX so`zi tovar belgisi bo`lib yuridik tomondan dasturiy ta`minotni rivojlanishiga to`sqinlik qilar edi. Manifest Free Software Foundation (FSF) – Erkin Dasturiy Tam`minot Jamg`armasini rivojlanishiga bosh turtki bo`ldi. FSF ning maqsadi dasturiy ta`minotni tarqatish, nusxalash, o`zgartirish va o`rganishda cheklovlarni olib tashlash edi.
Dasturchilarni avtorlik xuquqlarini ximoya qilish maqsadida General Pulic License (GPL) litsenziyasi yozildi. Bu litsenziyasining qisqacha mazmuni quyidagicha: siz bu litsenziya ostida tarqatiluvchi dasturiy ta`minotni uning avtori haqidagi ma`lumotlari saqlab qolish sharti bilan, xoxlagancha nusxalash, xoxlagan maqsadda foydalanish, o`zgartirish, tarqatish va sotish xuquqiga egasiz.