I bob. Oqsil strukturalarini va uning turlari

XULOSA VA TAVSIYALAR
Xulosa qilib shuni aytish mumkunki oqsillar xujayrada boshqa brikmalarga (ximiyaviy komponentlarga) karaganda ancha kup jarayonlarda xilma-xil funktsiyalarni bajaradilar. Xamma proteinlarning struktura elementlari bir xil aminokislotalar dan iborat bulsa xam, ularning oksil molekulasidagi nisbiy mikdorlari va joylashish urinlari turlichadir. Kup minglab oklillarni sistemali va mantikiy klassifikatsiyasi ularning ximiyaviy strukturasiga asoslangan bulishi kerak. Ammo bu klassifikatsiya soddarok printsiplar-ularning funktsiyasi, kelib chikishi, joylanishi, erish xususiyati, sodda yoki murakkabligi asosida tuzilgan. Proteinlar bajaradigan funnktsiyalar fakat oksil molekulalari uchungina xos bulib, aksari takrorlanmasdir. Eng muxim funktsiyalari kuydagilar:
— katalitik funktsiyasi — shu vaktgacha kashf etilgan barcha biologik katalizatorlar - fermentlar oksilardir. Bir xujayrada ularni soni 2000 dan ortik. Katalitik fakat oksilargagina xosdir.
— extiyot ozika moddasi sifatida — oksilar chegaralangan mikdorda konda, ba‘zi, tukimalarda, kup mikdorda usayotgan xomilada, usimliklar donida, tuximdan va sutda bulib, zarur bulgan sharoitda sariflandilar.
— transport funktsiyasi — konda kislorodni tashish funktsiyasini oksil- gemoglobin tomonidan bajariladi. Proteinlar konda lipidlar ba‘zi garmonlar, metal ionlari bilan kompleks xosil kilib ularni tegishli tukimalarga yetkazidilar.
— ximoya funktsiyasi —barcha immun tanalar oksilardir. Ular organizimga kirgan bakteriyani, yot oksilarni yuksak spetsifiklik bilan boglaydilar, parchalaydilar, zararsizlantiradilar.
— kiskarish funktsiyasi muskullarning kiskarishi oksillarning ishtirokida sodir buladi. Ularning eng muximlari aktin va meozin kiskaruvchi muskul tolalarini xosil kiladi. Meozin yana fermentlik faoliyatiga ega.
— oksil garmonlar — barcha ichki sekretsiya bezlarining maxsulotlari peptid va oksil tabiatiga ega masalan: insulin, oshkozon osti bezi garmoni, usish garmoni va boshkalar. Ular organizimni moddalar almashinuvini roslab turadilar.
— struktura funktsiyasi —  oksilar biriktiruvchi tukimalarning asosiy kurilish materialidir: keratin, kologen, elastin anashular jumlasidan lekin oksilar xujayra skleti, xramosomalar, membrana,ribosomalar, retseptorlar tarkibida boshka moddalar bilan katnashadilar. Oksilarni ularni tartibiga karab ikki kategoriyaga bulish mumkin: sodda oksilar-proteinlar va murakab oksilar proteidlar. Birinchi kategoriyaga tegishli oksilar fakat protein molekulasidan iborat bulib, boshka kushimcha komponentlar tutmaydilar. Murakkab oksillar polipeptid zanjiridan tashkari, unga boglangan peptid bulmagan organik yoki onorganik grupasi saklaydilar. Prostetik grupa yunoncha kushimcha demak. Bu komponentning kimyovi tabiatiga karab murakab oksilar kuydagi grupalarga bulinadi: gliko proteidlar, uglevod, metolo proteidlar, metal ioni, gimo proteinlar, gem, flavoproteinlar-flavinlar fosfor proteinlar, fakat kislota koldigi va lipo proteinlar-lipid grupasini tutadi.
X-nurli kristallografiya va tobora ko'proq kriyo-EM kabi atom modellarini olishga qaratilgan tizimli biologiya usullarining natijalari mavjud ma'lumotlarga sezgir tarzda bog'liq. Faqat ultra yuqori aniqlikda rentgen strukturalarini faqat rentgen nurlari diffraktsiyasi ma'lumotlari yordamida aniq takomillashtirish mumkin, chunki ma'lumotlardan parametrga juda past (Rupp, 2009). Odatda, kristall tuzilmalarni takomillashtirishda kuzatilgan diffraktsiya ma'lumotlarini to'ldirish uchun qo'shimcha ma'lumotlar, eng aniq kimyoviy ma'lumotlar, masalan, bog'lanish masofalari, shuningdek, mavjud bo'lganda, kristallografik bo'lmagan simmetriyadan qo'shimcha cheklovlar qo'llaniladi. Biroq, past piksellar sonida, hatto bu qo'shimcha ma'lumotlar ham atomni tozalash uchun etarli emasligi isbotlanishi mumkin va shuning uchun rekonstruktsiyalar faqat past aniqlikdagi xarita yoki konvertga joylashtirilgan va qattiq jismning aniqlangan alohida bo'linmalari yoki domenlari uchun tuzilmalar yoki modellarni o'z ichiga olishi mumkin. Aynan past o'lchamdagi tuzilmani talqin qilish sohasida kontakt bashoratlari paydo bo'lgan strukturaviy model tomonidan qondirilishi kerak bo'lgan qo'shimcha cheklovlarni taqdim etish orqali eng ko'p taklif qiladi (1-rasm). Shunday qilib, bu bashoratlar nafaqat o'rta va past aniqlikdagi kristall tuzilmalar va kriyo-EM rekonstruksiyalariga, balki SAXS va SANS (Svergun) dan olingan konvertlarning talqiniga ham yordam beradi. va boshqalar. , 2013). Ilovalarni molekula ichidagi aloqa prognozlariga bog'liq bo'lganlarga va molekulalararo cheklovlardan kelib chiqadiganlarga bo'lish mumkin.

Ilova