I bob. Telegram bot yaratish usullarini o’rganish. 4 I. 1-§. Telegram botlar ishlash prinsipi haqida

Tadqiqotning obyekti. Oʻzbek tili matnlarini teglash jarayoni, sinflarga ajratish jarayoni va algoritmi.
Tadqiqotning predmeti. JavaScript tili va Node.js texnologiyasining dasturlash tilining NLP uchun kutubxonalari. XML tili.
Tadqiqotning usullari. Matnlarni teglash hamda tabiiy tillarni qayta ishlash usullari.
Tadqiqotning natijalarining ilmiy jihatdan yangilik darajasi. Oʻzbek tili matnlari uchun teglash algoritmi va dasturini yaratish, teglangan korpus asosida model qurishni oʻrganish.
Tadqiqotning natijalarining amaliy ahamiyati va tatbiqi. Yaratilgan algoritm va dastur asosida, oʻzbek tilining teglangan korpusini doimiy ravishda boyitib borish imkoniyati yaratilgan korpusdan tilni sintaktik va morfologik tahlil qilish maqsadida foydalanish mumkin.
Ish tuzilishi va tarkibi. Dissertatsiya ishi kirish, uchta bob, xulosa hamda adabiyotlar roʻyxatidan iborat. Har bir bob boʻlimlardan tuzilgan.
Bajarilgan ishning asosiy natijalari. 14 ta kategoriyadan va 6000 dan ortiq soʻz hamda 1000 dan ortiq gapdan iborat oʻzbek tili teglangan korpusi yaratildi.
Node.js da oʻzbek tili uchun teglangan korpus yaratishga moʻljallangan dasturiy ta’minot ishlab chiqildi va xostingga joylashtirildi.
Xulosa va takliflarning qisqacha umumlashtirilgan ifodasi. Ushbu magistrlik dissertatsiya ishida Oʻzbek tili uchun matnlarni sinflarga ajratish va belgilash (teglash) masalalarini yechish modellari, algoritmlari va dasturiy ta’minotini yaratish bayon qilingan. Oʻzbek tili teglangan korpusi uchun teglar json faylda yaratilgan.

I BOB. TELEGRAM BOT YARATISH USULLARINI O’RGANISH.

I.1-§. Telegram botlar ishlash prinsipi haqida.

Telegram - bu Meta-ga tegishli WhatsApp va Messenger-ga o'xshash ovozli va video qo'ng'iroqlar va multimedia xabarlarini taklif qiluvchi juda mashhur bulutga asoslangan tezkor xabar almashish xizmati.
U 700 million oylik faol foydalanuvchilarga ega. Ko'pgina korxonalar botlar tufayli xabar almashish platformasini ham qo'llashadi.
Telegram botlari - bu oldindan belgilangan muayyan funktsiyalarni, shu jumladan aloqani mustaqil ravishda bajarish uchun ommaviy Telegram kanallari yoki chatlariga o'rnatilishi mumkin bo'lgan avtomatlashtirilgan, kichik orqa dasturlar. Telegram botlari qulay va qiziqarli bo'lib, bir nechta ishlarni bajarishga qodir.
Telegram botlar, Telegram Bot API-ni ishlatib yaratilgan dasturlardir. Bu API, Telegram xizmatidan foydalanuvchilar uchun botlar yaratishga imkon beradi. Telegram botlar, foydalanuvchilar bilan avtomatik ravishda muloqot olib borish, xabar yuborish, ma'lumotlarni olish va boshqa amallarni bajarish imkoniyatiga ega.
Telegram botlar, foydalanuvchilar bilan muloqot olib borish uchun "webhook" yoki "polling" usullaridan foydalanadi. "Webhook" usuli, botning serveri orqali Telegram serveriga murojaat qilishni ta'minlaydi. Bu usulda, botning serveri Telegram serveriga so'rov yuboradi va Telegram serveri javobni botning serveriga yuboradi. "Polling" usuli esa, botning serveri Telegram serveriga murojaat qilishni o'z ichiga oladi. Bu usulda, botning serveri Telegram serveriga so'rov yuboradi va Telegram serveri javobni botning serveriga yuboradi.
Telegram botlar, Python, Java, Node.js, PHP va boshqa dasturlash tillarida yaratilishi mumkin. Telegram Bot API-ni ishlatish uchun Telegram botning API kalitini olish kerak. Bu kalit, Telegram botning yaratilganligini va botning Telegram serveriga murojaat qilish huquqini ta'minlaydi.
Telegram botlar, foydalanuvchilar bilan muloqot olib borish uchun "commands" yoki "inline queries" usullaridan foydalanadi. "Commands" usuli, botga belgilangan so'z yoki belgilar bilan murojaat qilishni ta'minlaydi. "Inline queries" usuli esa, foydalanuvchilarning xabar yozish maydonida botga belgilangan so'z yoki belgilar bilan murojaat qilishni ta'minlaydi.
Telegram botlar, foydalanuvchilar bilan muloqot olib borish uchun "message handlers" yoki "callback handlers" usullaridan foydalanadi. "Message handlers" usuli, botga kelgan xabarlar uchun belgilangan funksiyalarni bajarishni ta'minlaydi. "Callback handlers" usuli esa, foydalanuvchining tugmachalariga bosish bilan belgilangan funksiyalarni bajarishni ta'minlaydi.
Telegram botlar, foydalanuvchilar bilan muloqot olib borish uchun "inline keyboards" yoki "reply keyboards" usullaridan foydalanadi. "Inline keyboards" usuli, foydalanuvchilarga tugmachalar yordamida belgilangan funksiyalarni bajarish imkoniyatini ta'minlaydi. "Reply keyboards" usuli esa, foydalanuvchilarga xabar yozish maydonida tugmachalar yordamida belgilangan funksiyalarni bajarish imkoniyatini ta'minlaydi.
Telegram botlar, foydalanuvchilar bilan muloqot olib borish uchun "bot API methods" yoki "bot API objects" usullaridan foydalanadi. "Bot API methods" usuli, botning Telegram serveriga murojaat qilish uchun kerakli funksiyalarni taqdim etadi. "Bot API objects" usuli esa, botning Telegram serveridan olingan ma'lumotlarni saqlash uchun kerakli obyektlarni taqdim etadi.
Telegram botlar, foydalanuvchilar bilan muloqot olib borish uchun kerakli funksiyalarni taqdim etadi. Bu funksiyalar, botning Telegram serveriga murojaat qilish, xabar yuborish, ma'lumotlarni olish va boshqa amallarni bajarish imkoniyatini ta'minlaydi
Telegram botlari suhbatdoshi bajaradigan har bir funktsiyani bajarishi mumkin. U matnli xabarlar, videolar, rasmlar va boshqa fayllarni yuborishi mumkin. Telegram boti Telegram chatida ma'lumot so'raydigan yoki muayyan harakatlarni ishga tushiruvchi bir nechta buyruqlarni bajarish orqali ishlaydi.
Masalan, siz Telegram botiga quyidagi buyruqni yuborishingiz mumkin: /helpyoki /settings. Ushbu buyruqlarning chiqishi Telegram chatida matnli fikr-mulohaza sifatida paydo bo'ladi.
Buyruqlar ro'yxati quyidagicha bo'lishi mumkin:

• 
  /stop
  
• 
  /temperature
  
• 
  /status
  

Telegram boti istalgan vaqtda eng so'nggi yoki trend yangiliklarni taqdim etishi mumkin. Telegram foydalanuvchilari uchun mushuk memlarini bir zumda olib keladigan yana biri bor.

Telegram botlarining asosiy vazifasi bir nechta avtomatlashtirilgan topshiriq natijalarini yetkazib berishdir. Ushbu kompyuter dasturi brendlar yoki kompaniyalarga eslatmalar yoki ma'lumotlarni yuborish, buyurtma berish, kuylar ijro etish va hokazo kabi ko'plab funksiyalarga ega bo'lishi mumkin. Bot Telegram kanali yoki guruhida ham xabarlar joylashtirishi mumkin.
Telegram foydalanuvchilari o'zlarini qiziqtirgan istalgan botni kuzatishlari mumkin. Eng ommabop bo'lgan Telegram boti bo'lib, u biznes uchun juda foydali deb hisoblaydigan bir qancha funksiyalarga ega. Telegram oʻyin, unumdorlik, ijtimoiy aloqalar va elektron tijorat xizmatlari uchun botlarni yaratishda ishlatilishi mumkin boʻlgan API taqdim etadi.
Bulardan tashqari, Telegram botlari chipta sotish tizimi, CRM (mijoz bilan munosabatlarni boshqarish) yoki boshqa xabar almashish platformalariga ulanganda mijozlarni qo‘llab-quvvatlash xizmatlarini taklif qilishi mumkin.
Telegram messenjeri ma'lumotlarini saqlash
Telegram har bir maʼlumotni, shu jumladan barcha chatlar va botlarni bulutda shifrlangan shakllarda saqlaydi. Shu sababli, Telegram maʼlumotlarining tashqi zahira nusxalariga ehtiyoj qolmaydi, shu bilan birga barcha shaxsiy sozlamalar har doim platformalarda va istalgan vaqtda tizimga kirgan foydalanuvchilar uchun mavjud.
Nima uchun korxonalar Telegram botlaridan foydalanishadi
Botlar har kuni mashhur bo'lib bormoqda, chunki biznesdan foydalanishning bir nechta yangi holatlari paydo bo'ladi. Telegram API’lari, shuningdek, brendlarga Telegram botlarini yaratishni osonlashtiradi va tranzaktsiyalar uchun ko'proq foydalanuvchilarni jalb qilish uchun ularni targ'ib qiladi.
Telegram botlari mashina va foydalanuvchi o'rtasidagi suhbatni soddalashtiradi va ikkalasiga ham vazifalarni muammosiz bajarishga imkon beradi. Botlar brendlarga muhim ma'lumotlarni to'plashda va boshqa ko'p narsalarda foydalanuvchilarni jalb qilishga yordam beradi.
Quyida biznesning Telegram botlaridan foydalanishining sabablari bor.
Sabab №1: Yaxshiroq jalb qilish
Telegram’da faol mijozlar bazasiga ega brendlar videolar, tasvirlar va audiolarni mijozlarga va aksincha yuborishda muammoga duch kelmaydi. Aqlli kompaniyalar o'zlarining barcha mijozlarini bir necha usul bilan jalb qiladigan marketing kampaniyalarini yaratishlari mumkin.
Masalan, mijozlar so‘rovlariga bir zumda javob berish uchun Telegram chatbotini yaratishingiz mumkin. Natija yaxshilangan yoki mijozlarni jalb qilishdir.
Sabab # 2: mavjudligi
Telegram messenjeri iOS, Android va Windows mobil qurilmalari kabi barcha yirik platformalarni Windows, Linux va Mac uchun ish stoli ilovalari bilan qamrab oladi. Bundan tashqari, uning veb-versiyasi mavjud bo'lib, u foydalanuvchilarga keng qamrovli istiqbollarni belgilash imkonini beradi.
Brendlar o'z mijozlari bulutga asoslangan ushbu tezkor messenjerga kira olmasligidan xavotirlanmasliklari kerak. Ular Telegram botlari yordamida istalgan vaqtda va istalgan joyda o‘z mijozlariga muhim ma’lumotlarni yuborishlari mumkin.
Telegram botlarining mavjudligi biznes uchun potentsial xaridorlarni topish va konversiyalarni oshirish imkoniyatlarini oshiradi.
Sabab №3: Xavfsizlik
Telegram orqali yuborilgan har bir xabar shifrlangan bo‘lib, tezkor xabar almashish platformasini dunyodagi eng xavfsiz platformalardan biriga aylantiradi. Kiberxavfsizlik va xakerlik holatlari bilan bog'liq so'nggi tendentsiyalarni hisobga olsak, Telegram'dan biznes maqsadlarida foydalanish brendlar yoki kompaniyalar uchun juda mantiqiy.
Telegram botlaridan foydalanadigan tashkilotlar platforma ularni va ularning koʻplab mijozlarining muhim maʼlumotlarini himoya qilishiga 100 foiz ishonch hosil qilishlari mumkin. Telegram xizmatlar va mahsulotlar bo'yicha o'zaro aloqa qilish uchun eng yaxshi va xavfsiz joylardan biriga aylanmoqda.
4-sabab: tranzaktsiyalar
Telegram foydalanuvchilarga bank hisobini platforma bilan bog‘lash imkonini beradi. Bu chat platformasida biznes bilan moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirishni osonlashtiradi.
Garchi bu muhim funksiya faqat Braziliya va Rossiyada mavjud bo‘lsa-da, boshqa mamlakatlar ham tez orada undan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lishiga umid bor.
Sabab №5: Bepul platforma
Telegram - bu xabarlar soni yoki foydalanish maqsadidan qat'i nazar, bepul suhbat platformasi, ya'ni shaxsiy yoki professional foydalanish uchun.
Natijada, kompaniyalar potentsial mijozlarni samarali yaratish uchun platformadan foydalanishlari mumkin. Telegram botini yaratish ham bepul va undan mijozlar bazasini yaratish uchun foydalanish mumkin.
Bundan tashqari, korxonalar Telegram botlarini ishlab chiqish qulayligi tufayli mobil ilovalarga ajoyib alternativ sifatida joylashtiradilar. Foydalanuvchilar qo'shimcha dasturlar yoki ilovalarni o'rnatishlari shart emas.
Telegram botlaridan qanday foydalanishim mumkin?
Har bir Telegram botda ularga qo'shilish imkonini beruvchi aniq foydalanuvchi nomi mavjud. Agar foydalanuvchi nomini bilsangiz, Telegram qidiruv funksiyasidan foydalanganingizda bot ilova ichidagi natijalarni ko‘rsatadi.
Botga teging va sizdan suhbatni boshlash taklif qilinadi. Buyruqni kiritish orqali shovqinni boshlashingiz mumkin /start.
Har bir botda bir nechta harakat imkoniyatlari va keng imkoniyatlar mavjud. Ulardan birini tanlang va kerakli ma'lumotlarni kiritish uchun ekrandagi ko'rsatmalarga rioya qiling.
Telegram botlaridan media fayllarni aylantirish, muayyan qo‘shiqlarni kashf qilish va hokazolarni qo‘llash va kerakli natijaga erishish mumkin.
Telegram botidan shaxsiy yordamchi sifatida foydalanish
Telegram boti siz belgilagan muhitda qulay tarzda reaksiyaga kirishishi va xabar berishi mumkin. Shuningdek, u Telegram’dagi boshqa bot bilan hamda odamlar va dasturlashtiriladigan qurilmalar yoki mashinalar o‘rtasida muloqotni yo‘lga qo‘yishi mumkin. Bu siz bir marta bosish orqali xabarlarni bir nechta qurilmalarga yuborishingiz mumkinligini anglatadi.
Xulosa
Telegram - har oyda 700 milliondan ortiq faol foydalanuvchiga ega bo'lgan bulutli chat ilovasi tobora ommalashib bormoqda.
Bu Facebook-ga tegishli WhatsApp va Messengerning munosib raqibi va bu yaqin orada o'zgarishi haqida hech qanday alomat yo'q.
Telegram botlari brendlar bo'lajak mijozlarga yo'naltirish, ularga erishish va ular bilan aloqada bo'lish uchun foydalanadigan kuchli vositalardir. Ular bir nechta jarayonlarni, jumladan, mijozlarni qo'llab-quvvatlash xizmatlarini avtomatlashtirishni optimallashtirishi mumkin.