I bob «Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» aj korxonasining moliyaviy hisobotlari tahlili 1 Korxonaning texnik-iqtisodiy tavsifi va ko’rsatkichlari tahlili «Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi»

I Bob «Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJ korxonasining moliyaviy hisobotlari tahlili

1.1 Korxonaning texnik-iqtisodiy tavsifi va ko’rsatkichlari tahlili

«Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJ 1996 yil 16 iyundagi Yaponiyaning Oceania Ecosystem Servisec Forum fondi va O‘zbekiston hukumati tomonidan imzolangan kelishuvi asosida qurilgan. 2001 yildan o‘z faoliyatini boshlagan «Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJ Aksiyadorlik jamiyati, «Toshkent passajir vagonlarini ta’mirlash zavodi» Davlat unitar korxonasidan 1991 yil 19 noyabrdagi O’zbekiston Respublikasining «Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to’g’risida»gi Qonuni, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001 yil 3 mart kunidagi №108-sonli Qarori va O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001 yil 9 mart kunidagi №119-sonli Qaroriga, shuningdek O’zbekiston Respublikasi Davlat Mulk qo’mitasining 2002 yil 28 iyun kunidagi № 185 k-PO-sonli buyrug’i va O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2009 yil 28 oktyabr kunidagi №286-sonli Qaroriga muvofiq qayta tashkil etilgan hamda 2009-yilda «Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJ ga aylantirilgan¹

«Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJ faoliyatining asosiy maqsadi daromad olish va moddiy ahvolni, mehnat jamoasi a’zolarining ijtimoiy-maishiy sharoitini, O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotining rivojlanishini yaxshilash.²

«Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJ iyul 2001 yilda foydalanishga topshirilgan yirik sanoat korxona bo’lib, 1300dan ortiq ishchi hisoblanadi.

Umumiy zavodning maydoni 103000 kvadrat metr, 54987 kvadrat metr ishlab chiqarish sexi: tashish qurilish, g’ildirak-vagon, tara, isitish hamda suv ta’minoti, ta’mirlash ichki apparat, bo’yoq, batareya, kommunal, tayyorlov, ta’minot-ishlab chiqarish, tajriba, yog’ochsozlik qilish va olish, bezak qoplamalari hamda vagon qismlari – Germaniya yetakchi kompaniyalari import, Gollandiya, Janubiy Koreya, Kanada, Yaponiya, Angliya va boshqalar, shu jumladan, ishga yangi asbob-uskunalar 350 dan ortiq birliklari foydalanishga topshirilgan edi. Mavjud ishlab chiqarish bazasini mustahkamlash, zamonaviy asbob-uskunalar, malakali kadrlar va yaxshi tashkil etilgan materiallar va tarkibiy qismlar etkazib beruvchilar bilan aloqalarni zavod har yili 450 dan ortiq yo’lovchi avtomobillari saqlab qolish uchun imkon beradi.

«Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJ biznes va ishonchli hamkor sifatida tavsiflovchi omillar bor. Bu:

Korxona ochilibdiki, shu bilan birga uning ustavi ham yaratiladi. Mana shu ustav orqali korxona o’z faoliyatini olib boradi. Har bir korxonaning faoliyat yuritishdan birlamchi maqsadi daromad olish hisoblanadi. Shu asnoda «Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» korxonasining maqsadi daromad olish va moddiy ahvolni, mehnat jamoasi a’zolarining ijtimoiy-maiishiy sharoitini, O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotining rivojlanishini yaxshilashdir.

O’z faoliyatining maqsadiga erishish uchun korxona quyidagilarni amalga oshiradi:

• 
  vagonlarni kapital, kapital-tiklash va depodagi ta’mirlash, yangi yo’lovchilar vagonlarini va metropolitan vagonlarini yig’ish;
  
• 
  yo’lovchilar vagonlarini ishlab chiqarish va sotish;
  
• 
  yo’lovchilar vagonlarining aravachalarini ishlab chiqarish va sotish;
  
• 
  ehtiyot qismlarini va xalq iste’mol mollarini chiqarish;
  
• 
  tramvay va trolleybuslarga ehtiyot qismlarini ishlab chiqarish va ta’mirlash;
  
• 
  aholiga va korxonalarga maishiy, kommunal, transport va savdo xizmatlarini ko’rsatish;
  
• 
  xalq iste’mol mollari va qurilish materiallarini ishlab chiqarish va sotish;
  
• 
  barcha turdagi transport vositalari uchun nostandart uskunalarni loyihalashtirish va tayyorlash;
  
• 
  harakatlanuvchi tarkibning sinovlarini o’tkazish;
  
• 
  qurilish, montaj, qurilish-ta’mirlash, restavratsiya va boshqa pudrat ishlarini amalga oshirish;
  
• 
  ilg’or texnologiyalarni ishlab chiqish va ishlab chiqarishga joriy etish;
  
• 
  montaj va ishga tushirish-sozlash ishlari;
  
• 
  barcha aloqa turlarini ishlab chiqarish, tayyorlash, sotuvga chiqarish, montaj va ishga tushurish – sozlash ishlarini amalga oshirish maishiy va electron va orgtexnikaga servis xizmatlari ko’rsatilishi;
  
• 
  maishiy va murakkab elektron, hamda orgtexnikaga servis xizmatini ko’rsatish;
  
• 
  kommunikatsiya va kompyuter tizimlarini o’rnatish, sozlash, ta’mirlash va ularga servis xizmat ko’rsatish;
  
• 
  tijorat va savdo, shuningdek ulgurji savdo;
  
• 
  turli xil sanoat ishlab chiqarish chiqindilarini, ikkilamchi xom ashyoni va maishiy chiqindilarni yig’ish, qayta ishlash va tayyor mahsulotlar shaklida sotish;
  
• 
  marketing, agentlik va boshqa turdagi xizmatlarni ko’rsatish;
  
• 
  pullik ta’lim kurslarini tashkil qilish;
  
• 
  tovar-moddiy moyliklarni bozor Tovar aylanmasiga yarmarkalar, auksion savdolari orqali jalb qilish;
  
• 
  tijorat do’konlarini tashkil qilish va ulardan foydalanish;
  
• 
  ko’rgazmalar, auksionlar va taqdimotlar, reklama kompaniyalarini o’tkazishni tashkil qilish;
  
• 
  qishloq xo’jalik, hayvonlar va parrandachilik mahsulotlarini saqlash, tashish va sotish;
  
• 
  tashqi iqtisodiy faoliyat;
  
• 
  atrof muhitni muhofaza qilish va ekologik toza texnologiyalarni joriy qilish yuzasidan tadbirlarni amalga oshirish;
  
• 
  import o’rnini ta’minlagan holda ta’mirlash-foydalanish ehtiyojlari uchun ehtiyot qismlar, uzellar, detallar, uskunalarni ishlab chiqarishni rivojlantirish;
  
• 
  loyiha-smeta hujjatlarini ishlab chiqish va ishlab chiqarish;
  
• 
  umumiy ovqatlanishni tashkil qilish;
  
• 
  kimyoviy tozalash xizmatlarini ko’rsatish.
  

«Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJning asosiy faoliyati quyidagilardan iborat:

• 
  Yo‘lovchi vagonlarini qurish;
  
• 
  Depo va kapital ta'mirlash, xizmat muddatini uzaytiruvchi kapital-tiklash va yo‘lovchi vagonlarini boshqa turini ta'mirlash;
  
• 
  Er-9e va er-2 elektropoezd vagonlarini kapital ta'mirdan o‘tkazish;
  
• 
  Yangi yo‘lovchi vagonlarini yig‘ish;
  
• 
  Vagonlar uchun ehtiyot qismlar ishlab chiqarish;
  
• 
  Axoliga va korxonalarga maishiy, kommunal, transport va savdo xizmatlarini ko‘rsatish;
  
• 
  Xalq iste'moli mahsulot lari va qurilish materiallarini ishlab chiqarish va sotish;
  
• 
  Barcha transport turlari uchun nostandart uskunalarni loyihalashtirish va ishlab chiqarish;
  
• 
  Boshqa xizmatlar.
  

Korxonaning boshqaruv organlari

Aksiyadorlarning umumiy yig’ilishi – boshqaruvning oliy organi

Kuzatuv Kengashi – jamiyat faoliyati umumiy boshqaruvini amalga oshirish organi

Kollegial ijroiya organini – Jamiyatning kundalik faoliyatiga rahbarlikni amalga oshirish organi

Korxonaning nazorat organlari quyidagilar:

Taftish komissiyasi – Jamiyatning moliya-xo’jalik faoliyati ustidan nazoratni amalga oshirish organi;

Jamiyatning ichki audit xizmati – Jamiyatning ijroiya organi, filliallari va vakolatxonalari ishini nazorat qilish va baholash organi.

«Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJ ishlab chiqarish jarayonini samarali boshqarish uchun quyidagi bo‘linmalar tashkil etilgan:

• 
  boshqaruv apparati
  
• 
  teleshka, zarbli –tortuvchi uskuna va g‘ildirak juftlari ta'mirlash sexi;
  
• 
  elektromuzlatuvchi sex
  
• 
  suv bilan ta'minlash va isitish tizimini ta'mirlash sex;
  
• 
  akumulyator sexi
  
• 
  bo'yash sexi
  
• 
  ichki uskunalarni ta'mirlash sexi
  
• 
  kuzovli sexi
  
• 
  mexanik sexi
  
• 
  ishlab chiqarish sexi
  
• 
  instrument sexi
  
• 
  taxtani qayta ishlash sexi
  
• 
  ishlab chiqarish bo'linmalari sexi
  
• 
  polimer mahsulotlarni ishlab chiqarish sexi
  
• 
  bosh energetik sexi
  
• 
  uskunalarni va ko‘taruvchi transport vositalarni ta'mnlash bo‘yicha bosh mexanik sexi;
  
• 
  yangi telejkalarni tayyorlovchi sexi;
  
• 
  vagonlarni qurish sexi;
  
• 
  yo’lovchi vagonlarni yig’ish sexi;
  

Korxonadagi kapital tiklash ta'miri yo‘lovchi vagonlar xizmat muddatini 15 yilga oshirib berishdan iborat va yiliga 150 ta vagon ta'mirlaydi. modernizatsiyani o‘z ichiga olgan kapital ta'mir kr-2m vagonlarni xizmat muddatini 15 yilga ko‘paytiradi va yiliga 250 vagon ta'mirlaydi. er-2, er-9e seriyali elektrpoezd vagonlarini ta'miri, aholi iste'moli uchun mo‘ljallangan yiliga 90 million so‘mlik tovarlar ishlab chiqaradi.

Ichki bozorda muvaffaqiyatli o‘ringa ega zavod endilikda tashqi iqtisodiy a'loqalarni ham jadal sur'atlarda rivojlantirish maqsadida boshqa respublika vagonlarni ta'mirlash bo‘yicha xizmat ko‘rsatmoqda.

«Toshkent yo’lovchi vagonlarni qurish va ta’mirlash zavodi» AJda 345 birlik texnik uskunalardan foydalaniladi. Shu jumladan, texnik uskunalarning 243 birligi G‘arbiy Yevropa, Kanada, Janubiy Koreya, Yaponiya va Rossiyani firmalaridan import hisobiga keltirilgan.

Temir yo'l transportining asosiy texnik-iqtisodiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:

• 
  sanoat va qishloq xo'jaligi korxonalari, qurilish maydonchalari, savdo bazalari, omborxonalar, shuningdek, xalq xo'jaligining barcha tarmoqlarining boshqa tashkilotlari bilan uzviy bog'liqlik;
  
• 
  qurish imkoniyati temir yo'llar mamlakatning deyarli har qanday quruqlik hududida (va feribotlar orqali quruqlikdagi tumanlar va daryolar va dengizlarga o'tadigan hududlarni bog'lash mumkin) va mintaqalar o'rtasida barqaror aloqalarni ta'minlash;
  
• 
  temir yo'llarning yuqori o'tkazish qobiliyati;
  
• 
  nisbiy arzonligi bilan birgalikda tovarlarni ommaviy tashish imkoniyati;
  
• 
  kunning barcha fasllari va davrlarida uzluksiz va bir xilda tashish imkoniyati;
  
• 
  nisbatan yuqori tezlik va yuklarni etkazib berish shartlari;
  
• 
  qisqaroq yuk marshruti;
  
• 
  yuqori iqtisodiy ko'rsatkichlar va ilg'or transport texnologiyalari;
  
• 
  eng katta yuk tashish qobiliyati, transportning nisbatan arzon narxlari va yuqori mehnat unumdorligi eng muhimdir.
  

Korxonaning asosiy texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari ro'yxati quyidagilarni o'z ichiga oladi:

Mahsulotlarni qiymat jihatidan yillik sotish - "Moliyaviy natijalar to'g'risida" hisobotning "Daromad" qismida aks ettiriladi.

Moliyaviy faoliyatdan daromadlar = dividentlar shaklidagi daromadlar + foizlar shaklidagi daromadlar + moliyaviy ijaradan daromadlar + valyuta kursi farqidan daromadlar + moliyaviy faoliyatning boshqa daromadlari ko’rinishida bo’ladi.

Moliyaviy faoliyatdan xarajatlar - Moliyaviy natijalar to'g'risidagi hisobotning "Sotish qiymati" qismida ko’rishimiz mumkin.

Moliyaviy faoliyatdan xarajatlar = foizlar shaklidagi xarajatlar + moliyaviy ijara bo’yicha foizlar shaklidagi xarajatlar + valyuta kursi farqidan zararlar + moliyaviy faoliyatning boshqa xarajatlari