I bo`lim 1 ma`ruza. Kirish. Hayot faоliyati хavfsizligini ta`minlash asоslari

Xavfsizlikni  ta'minlash  choralari  -  bu  usullarni  va  asoslarni  amaliy, 

tashkiliy, moddiy gavdalantirib amalga oshirishdir. 

Asoslar,  usullar,  choralar  -  bu  xavfsizlikni  ta`min  etishdagi  mantiqiy 

pog`onaIardir.  Ularni  tanlab  olish  faolivatning  aniq  sharoitlariga,  xavfning 

darajasiga va boshqa mezonlarga bog`liq. 

---

 

Xavfsizlikni ta'minlash yo`llari  

Xavfsizlikni  ta'minlash  tamoyillari  ko`p.  Ularni  belgilarga  qarab  bir  necha 

klasslarga ajratish mumkin. Masalan: yo`llantiruvchi, texnik, tashkiliy, boshqaruv. 

1. Yo`naltiruvchi: 

1)  Operatorning  faolligi;  2)  Faoliyatning  muruvvatlash  (odamiyligi, 

muruvvatliligi);  3)  Tuzulishning  tartibsizlanishi  (destruksiya);  4)  Operatorni 

almashtirish;  5)  Turkumlashlar  (klassifikatsiya);  6)  Xavflarni  yo`qotish;  7) 

Tartiblash (sistemalash); 8) Xavfni kamaytirish. 

2.Texnik: 

1) Blokirovkalash; 2) Vakuumlash; 3) Zichlash (germatizatsiya); 

4) Masofa bilan himoyalash; 5) Mahkamlash  - puxtalash; 6) To`siqlar orqali 

(ekranlash);  7)  ojiz  zveno  qollash;  8)  Siqilgan  havo  qo`llash;  9)  harakatlarni 

sekinlashtirish. 

3. Tashkiliv   

1) Vaqt bilan himoyalash; 2) Axborot (ma`lumotlar); 

3)  Zaxiralash;  4)  Mos  kelmaslik:  5)  Me'yorlash;  6)  Xodimlar  tanlash;  7) 

Ergonomiklik. 

4. Boshqaruv: 

1)  Moslik  (adekvatnost);  2)  Nazorat;  3)  Qarshi  aloqa;  4)  Javobgarlik;  5) 

Rejalilik; 6) Rag`batlantirishlar; 7) Samaradorlik; 8) Boshqarish.