I bo`lim 1 ma`ruza. Kirish. Hayot faоliyati хavfsizligini ta`minlash asоslari

 

Xavfsizlikni ta'minlash usullari, ta`riflari 

Inson  o`z  mehnat  faoliyati  jarayonida  boladigan  fazo  -  ish  joyi  deb  ataladi 

(gomosfera).  Xavf  mavjud  yoki  vaqti  –  vaqti  bilan  paydo  boladigan  fazoni 

noksosfera  deyiladi.  Xavfsizlikni  ta`minlashga  quyidagi  3  xil  usullar  orqali 

erishiladi: 

A)  Gomosfera  va  noksosferani  fazoviy  va  vaqtiy  ma'noda  ajratib  qo`yish,  buni 

hal  qilish  uchun  masofadan  boshqarish,  avtomatlashtirish,  robotlashlirish 

vositalari yordamidan foydalaniladi. 

B)  Xavflarni  yo`qotish  yoli  bilan  noksosferani  me'yorlashtirish.  Bu  usulga 

ishchilarning  shovqin,  gaz,  changdan,  jarohatlanishdan  saqlovchi  shaxsiy  va 

kollektiv himoya vositalari qo`llash. 

V)  Bu  usul  ishchilarni  tegishli  muhitga  moslashishga,  uni  himoyalash 

darajasini  ko`tarishga  yo`natirilgan  har  xil  vositalar  va  usullarni  o`z  ichiga  oladi: 

Kasbiga qarab tanlash, ruhiy ta'sir va (shaxsiy) himoya vositalari qollash. Amalda 

esa yuqorida aytilgan usullar (kombinatsiyasi) birgalikda qollaniladi. 

---

Xavfsizlikni  ta'minlovchi  vositalarga,  jamoa  (kollektiv)  va  shaxsiy  himoya 

vositalari  kiradi.  (JXV  va  SHXV).  Ular  o`z  navbatida  xavflarning  turi,  tuzilishi, 

ishlatish sohasiga ko`ra guruhlarga bo`linadi.