I bo`lim. Umumiy kimyo. Kirish

3. Kuchli va kuchsiz elektrolitlar.

Kislota, asos va tuzlarning dissotsilanishi.

Elektrolitlar kuchli va kuchsiz elektrolitlarga bo`linadi. Suvda eriganda ionlarga to`liq dissotsilanadigan elektrolitlar kuchli elektrolitlar deyiladi. Ularga quyidagilar kiradi: a) deyarli barcha tuzlar; b) ko`pchilik mineral kislotalar-HCl, HBr, HI, HClO₃, HNO₃, HClO₄, HMnO₄, H₂SO₄; c) ishqoriy va ishqoriy-yer metallarining asoslari, masalan,

NaCl Na⁺ + Cl (A) yoki Na⁺Cl_(qattiq) Na⁺_(suvda) + Cl_(suvda) (B)

Suvda eriganida ionlarga qisman dissotsilanadigan elektrolitlar kuchsiz elektrolitlar deyiladi. Ularga quyidagilar kiradi: a) deyarli barcha organik kislotalar; b) ba`zi mineral kislotalar; c) ko`pchilik metallarning asoslari.

Dissotsilanganda kationlar sifatida faqat vodorod kationlari hosil bo`ladigan elektrolitlar kislotalar deyiladi.

HCl H⁺ + Cl, CH₃COOH H⁺ + CH₃COO

Kislotalarning asosliligi dissotsilanganda hosil bo`ladigan vodorod kationlarining soni bilan aniqlanadi. Masalan, HCl, HNO<sub>3</sub>-bir asosli–bitta H<sup>+</sup> hosil bo`ladi; H₂S, H₂SO₃, H₂SO₄–ikki asosli–ikkita H⁺ hosil bo`ladi; H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>, H<sub>3</sub>AsO<sub>4</sub>–uch asosli–uchta H<sup>+</sup> hosil bo`ladi. Ikki va ko`p asosli kislotalar bosqich bilan (asta-sekin) dissotsilanadi.

Masalan,

H₂SO₄ H⁺ + HSO₄ H₃PO₄ H⁺ + H₂PO₄ (1-bosqish)

HSO₄ H⁺ + SO₄² H₂PO₄ H⁺ + HPO₄² (2-bosqish)

HPO₄² H⁺ + PO₄³ (3-bosqish)

Dissotsilanganda anion sifatida faqat gidroksid ionlar hosil bo`ladigan elektrolitlar