И. Каримов номидаги тошкент давлат техника университети

Амалий вазиятни босқичма – босқич таҳлил қилиш ва ҳал этиш бўйича услубий кўрсатмалар


Кейс-стадини ечиш бўйича гуруҳларда ишлаш иш йўриқномаси
Билимларни жонлантириш учун саволлар:

1. 
   Фойда деганда нимани тушунасиз?
   
2. 
   Умумхўжалик фаолиятдан фойда ва солиқ тўлангунгача фойда қандай аниқланади?
   
3. 
   Рентабеллик қандай кўрсаткич?
   
4. 
   Ишлаб чиқариш рентабеллиги қандай ҳисобланади?
   
5. 
   Молиявий фаолият бўйича зарарларга қайси омиллар таъсир кўрсатади?
   
6. 
   Фойда ва рентабелликни ошириш йўллари нимадан иборат?
   
7. 
   Соф фойда қандай аниқланади?
   

Талабалар учун методик кўрсатмалар.
Муаммо. Корхонада мавжуд бўлган вазият, яъни маҳсулот ишлаб чиқариш жараёнида фойда ўтган йилга нисбатан камайди. Ушбу муаммони ечиш учун биринчи навбатда фойданинг шаклланиш жараёнини кўриб чиқиш зарур. Бу эса ўз навбатида корхонадаги харажатлар, зарарларнинг келиб чиқиш сабабларини аниқлаштиради, фойда ва рентабелликни кўрсаткичларни ҳисоблашни ва шу орқали корхонанинг ички имкониятларига баҳо беришни талаб қилади.
Вазифалар:

• 
  Умумхўжалик фаолиятдан фойда васолиқ тўлангунгача фойда шаклланишини ва ҳисоблашни ўрганиш.
  

• 
  Корхонада ишлаб чиқариш рентабеллигини ҳисоблашни ўрганиш.
  
• 
  Корхонанинг ўтган йилги ва жорий йилдаги самарадорлик кўрсаткичларини таққослаш йўлларини ўрганиш.
  
• 
  Корхонанинг фойдаси ва рентабеллиги кўрсаткичларини ҳисоблашдан олинган натижалар асосида ушбу вазиятдан чиқиш бўйича таклифлар билдириш.
  

Ечиш кетма-кетлиги
1.Корхонада юз берган вазият таҳлил қилинади, муаммо ва уни ечиш кетма-кетлиги, асосий вазифалари билан танишилади.
2.Кейсдаги ҳолатларни ойдинлаштириш: Нима юз берган? Корхона фаолияти натижаси қандай бўлган ва қандай бўлиши мумкин?
3. Формулалар ёрдамида таҳлилни ўтказиш натижасида пировард кўрсаткични ўзгаришига таъсир қилувчи омиллар аниқланади,корхона фаолиятини ривожлантириш бўйича фикрлар билдирилиб имкониятлар излаб топилади.
4.Комплекс ва системали тарзда таҳлил қилиш ёрдамида вазиятнинг асосий муаммоси ечилади, баҳоланади, ишлаб-чиқариш самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари тавсия қилинади.
1-жадвал
Амалий вазиятни таҳлил қилиш учун методик кўрсатма