I. Navoiy uran 4-kon boshqarmasi korxonasining geologik tuzilishi

2.3.5. Regeneratsiya jarayoni kimyosi.
Desorbatning qo’llanilishiga qarab desorbsiya jarayoni sulfatkislotali va nitratli desorbsiyalarga bo’linadi. Sulfatkislotali desorbsiyalarga ko’rinishi quyidagicha:
(R₄ N)₄ [UO₂ (SO₄)₃]^4- + 2 SO₄ ^2- → 2(R₄ N)₄SO₄ ^2- + [UO₂(SO₄)₃]^4-
Odatda desorbsiya jarayoni sulfat kislotaning 15%li eritmasida olib boriladi.
Nitratli usul ham desorbsiyaning jaratish usullaridan biri hisoblanadi. Nitratli usulda, sulfatkislotali usulda farqli o’laroq uranni nitratli desorbsiyadan so’ng, anionni ion ko’rinishiga o’tishiga ta’minlash talab qilinadi.
Nitratli desorbsiyalarga ko’rinishi quyidagicha:

(R₄N)₂ [UO₂(SO₄)₂] + 2NO₃^- → 2R₄N – NO₃ + [UO₂(SO₄)₂]^2-

(R₄N)₄ [UO₂(SO₄)₃] + 4NO₃^- → 4R₄N - NO₃ + [UO₂(SO₄)₃]^4-.
2.4.6. Uranni sorbsiyalash jarayoni dastgohlari SNK.
Uranni sorbsiyalash jarayonining ko’plab dastgoxlari mavjud. Chizmada NKMKda qo’llaniladiga bosim ostida ishlovchi sorbsiyalash kalonnasi tasvirlangan.
SNK silindirsimon quti ko’rinishidagi dastgoh bo’lib, yuqori setka qurilmasi, uranli eritmalarni pastki qismdan taqsimlab berish uchun konussimon taqsimlagich va ionitni yuklash bunkeridan iborat
Kalonna ishchi holatida ionit bilan to’ldirilgan va eritma pastdan yuqoriga qarab ionitning quyuq qatlamidan filtirlanib o’tadi. Kalonna ustki qismidagi bo’lish setkali qurilmasi ishchi qatlamni zich ushlab turishga yordam beradi va ionitning kamayishi kuzatilgan vaqtda yuklash bunkeri qo’shiladi.
Uranni ionit yordamida bosimli kalonnada sorbsiyalash jaryoni dinamik rejimda bajarilib, ionitning qo’zg’almas holatida undan eritma oqimi filtirlab o’tkaziladi. Bu ionalmashinish jarayonining murakkab bosqichi bo’lib, bu holatda uranni ajralish darajasi ikki fazada ham qatlam balandligi va vaqt davomiyligida o’zgarib turadi.
Bunday holatda bosim ostida sorbsiyalash kalonnasida uranli eritmani ionitning quyuq fazasida filtratsiyalanishi uranni miqdori eritma tarkibida kamayishi asosiy o’rinni egallaydi.
Qatronning dinamik to’yinish jarayoni 2 bosqichda amalga oshadi.
Birinchi bosqichda-qatron qatlamida yig’iluvchi uranni miqdor narmallashuvi yuzaga keladi.
Ikkinchi bosqichda-eritmadagi uranni sorbenga shimilishi parallel(yonma-yon) holatda kechadi.

SNK 3 ning diametri 3 metr, balandligi o‘ratcha 5 metr, ishchi xajmi 40-45 m³ SNK ning pastki qismidan metalli eritma bosim ostida beriladi, yuqori qismidan esa to‘yinmagan qatron yuklanadi. Jarayon qarama qarshi oqimda harakat qiladi. Uranli eritma uranini qatronga berib SNK ning yuqori qismidan chiqib nekondetsiyaga ketadi. To‘yingan smola zumfga yig‘iladi. SNK yuqori qismida kassetalar bo‘lib, eritma tarkibidagi smolani chiqib ketmasligini ta'minlaydi. Ish unumdorligi soatiga 300-400 m³.