I rahmonov, A. Ashirboyev
Download 5.14 Mb. Pdf ko'rish
|
Geometrik chizmachilik shiriftlar. Rahmonov I, Ashirboyev A
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qalamni ishga tayyorlash.
- To‘g‘ri burchakli uchburchakliklar.
- Gotovalnya.
|
1. GEOMETRIK YA SA SH LA R
Turli figuralarning tasvirlarini chizishni, shu jum ladan, shriftlar yozishni oddiy geometrik yasashlarsiz amalga oshirib bo‘lmaydi. Geometrik yasashlar: to ‘g ‘ri va egri chiziqlar chizish, o'zaro parallel va perpendikular chiziqlar chizish, turli burchaklar yasash, har xil ko‘pburchaklar yasash va boshqa shu kabilar. Bunday yasashlarni chizish asboblari yordamida bajarish mumkin. Qalamni ishga tayyorlash. Qalamning grafiti uning tamg‘asi ko‘r- satilgan tomonining teskari uchidan konussimon shaklda ochiladi. Qalamning ochilgan yog‘och qismining uzunligi 25—30 mm , grafit- ning chiqib turgan qismi 8—10 mm bo‘ljshi lozim (1-shakl). Qalam uchi grafitini mayda qum (jilvir) qog‘ozdan foydalanib, unga ishlov berib uchlanadi ( 1-shakl, b), sirkulda ingichka chiziqlar chizish uchun qalamning grafiti 1-shakl, d dagidek bir tom onlam a qum qog‘ozga ishqalab charxlanadi. 1-shakl Ingichka chiziqlarni chizish uchun qalam uchi konussimon shakl da ochiladi. Chizilgan chizma chiziqlari ustidan asosiy yo‘g‘on tutash chiziqlarni chizishda qalam uchi kurak shaklida ochiladi ( 1-shakl, e). Hozirgi vaqtda turli yo‘g‘onlikdagi grafit sterjenli sangali qalamlaridan ham foydalanilmoqda. U lardan chizmalar chizishda samarali foyda- lanish mumkin. Chizg‘ich. Chizm a chizishda chizg'ichning millimetrlangan qir- rasidan foydalaniladi. Shunga ko‘ra uning xuddi shu qirrasi yaxshi holda saqlanishi lozim. Chizg'ichning har ikkala tom oni, ya’ni chizma chizadigan qirralari silliq va to ‘g‘ri bo‘lishi kerak. To‘g‘ri burchakli uchburchakliklar. Bunday uchburchakliklar 45° x 90° x 45° va 30° x 90° x 60° ko'rinishida ishlab chiqariladi. U ch- burchaklikning bir tom onini chizg‘ichning to ‘g ‘ri qirrasiga q o ‘yib ( 1-holat, 2-shakl, a), vertikal kateti bo‘yicha chiziq chiziladi. Keyin chizg‘ichning vaziyatini o ‘zgartirmasdan uchburchaklik boshqa to moni bilan qo‘yiladi (2-holat, 2-shakl, b). Shunda uchburchaklikning kateti oldingi chizilgan chiziqqa ustm a-ust tushsa (2-shakl, b), 90° li burchak aniq yasalgan hisoblanadi. Agar 2-shakl, d dagidek bo‘lsa, 90° li burchak xato yasalgan hisoblanadi. Bunday uchburchalikning bir tom onini qum qog‘ozga ishqalab xatoni bartaraf qilish lozim bo‘ladi. I Г ) I 2-shakl Gotovalnya. Aylana va uning yoylarini chizishga, chiziqlarni o ‘l- chab chizishga m o ‘Ijallangan chizmachilik asboblari to ‘plamiga goto valnya deyiladi (3-shakl). 3-shakl 7 |
