I шахсий топшири=

Услубий кўрсатмалар

Топшириқни бажаришдан аввал қуйидагиларни ўрганиб чиқиш фойдали бўлади: ([1] §§ 10.4; 10.4.3; [2] §§ 14.4; [3] §§ 10.3; [4] §§ 19.19-19.22).

Коаксиал тўлқинўтказгичнинг асосий ўлчамлари 5.1-расмда келтирилган. Коаксиал тўлқинўтказгичда тўлқинлар E_mn ва H_mn билан белгиланади, бунда m ва n индексларнинг маъноси худди айланали тўлқинўтказгичдагидек. Ички ўтказгичнинг мавжудлиги Т синфи тўлқинларининг пайдо бўлишига сабаб бўлади. Т тўлқинлар икки ўтказгичли линияларнинг асосий тўлқини ҳисобланади. Т тўлқин майдони фақат икки ташкил этувчиларига эга - E_r ва H_φ. 1.2-масала ечимида кўрганимиздек, E ва H векторларнинг амплитудалари коаксиал тўлқинўтказгичдаги I_m токи комплекс амплитудаси орқали ифодалади ва қуйидагича аниқланади

, (5.1)

бунда Z_c – эркин фазодаги ясси тўлқиннинг тавсифий қаршилиги.

Коаксиал тўлқинўтказгичнинг асосий параметрларидан бири тўлқин қаршилиги Z_т бўлиб, у югурма тўлқин режимида кучланганлик U_m ва ток I_m амплитудаларининг нисбати ёрдамида аниқланади:


. (5.2)

Параметрларнинг кўринишдаги боғлиқлигини ҳисобга олсак, тўлқин қаршилиги тўлқинўтказгичнинг ўлчамларига боғлиқлиги келиб чиқади. Тўлқинўтказгич қаттиқ диэлектрик билан тўлдирилган холатда

. (5.3)

Ҳаво билан тўлдирилган холатда эса

. (5.4)

Қолган параметрлар қуйидаги формулалар орқали аниқланади

, (5.5)


, (5.6)

бунда E_чег = 30 кВ/см – қуруқ ҳавонинг тешилиш кучланиши;

- σ ўтказувчанликка эга металл симнинг юза қаршилиги.
Коаксиал тўлқинўтказгичнинг D ва d ўлчамларини танлаш бир тўлқинли режим шарти ва P_чег ва α_чег параметрлари орқали ўрнатилади


. (5.7)


P_чег нинг максимал қиймати D/d = 1,65 бўлганда кузатилади. α_чег нинг минимал бўлиши учун D/d ≈ 3,59 шарт бажарилиш лозим. Одатда, D/d ≈ 3,59 деб танланади. Чунки, ана шунда қувватнинг максимал қиймати анча юқорилигича қолади.
Катта қувватга бардошли тўлқинўтказгичларни лойихалашда кабель ўлчамини D/d = 1,65 нисбатига мос қилиб олинади.
Коаксиал кабел асосан УҚТ диапазонида ишлатилади. λ<10 см бўлганда ўтказгичдаги йўқотишлар қиймати ошиб кетади ва тўлқинўтказгичларга нисбатан анча юқори бўлади. Шунинг учун хам, сантиметрли диапазонда коаксиал кабелнинг фақат калта бўлакларидан фойдаланилади.