I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
184
185
Viloyat - O‘zbekiston Respublikasi ma’muriy-hududiy 
birliklar tizimida eng yuqori bo‘g‘in bo‘lib, alohida o‘rin tutadi. 
Viloyat o‘z tarkibiga boshqa ma’muriy-hududiy bo‘laklarning 
hammasini oladi va shu tariqa muhim tashkiliy vazifani 
bajaradi. Bu hududiy bo‘linma joylarni markaz bilan bog‘lab 
turadigan aloqachi tuzilmadir. Respublika miqyosidagi davlat 
organlari o‘z vazifalarini, joylardagi organlar bilan aloqalarini 
faqat viloyat va uning davlat boshqaruv organlari - viloyat 
hokimiyati orqali amalga oshiradilar. SHu bilan birga viloyat o‘z 
tarkibiga kiruvchi quyi hokimiyat vakillik va ijroiya organlari 
faoliyatiga rahbarlik qiladi hamda ularni umumdavlat va 
mahalliy manfaatlardan kelib chiqib birlashtiradi.
Viloyat hududlari o‘z navbatida tumanlarga va viloyatga 
bo‘ysunuvchi shaharlarga bo‘linadi. Har bir viloyatda 
tumanlarning soni turlicha bo‘ladi.
Viloyat yirik ma’muriy-hududiy bo‘linma sifatida barqaror 
bo‘lishi lozim. Uning tuzilishi, mustahkamlanishi, yiriklashishi 
yoki bo‘linishi iqtisodiy jihatdan asoslantirilishi lozim. Mazkur 
ma’muriy-hududiy birlik iqtisodiyotning barcha sohalarini 
kompleks rivojlanishiga olib kelishi lozim.
Hozirgi vaqtda O‘zbekiston Respublikasining ma’muriy-
hududiy tuzilishida o‘n ikkita viloyat va Toshkent shahri 
mavjud. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 
6-moddasiga binoan O‘zbekiston Respublikasining poytaxti - 
Toshkent shahri.
Poytaxt shahar o‘ziga munosib bir qator o‘ziga xos 
xususiyatlarga ega. Unda davlat va jamoat tashkilotlarining 
markaziy idoralari, davlat boshlig‘ining qarorgohi, chet el 
diplomatik vakolatxonalari joylashadi, davlatning asosiy 
siyosiy va iqtisodiy tadbirlari amalga oshiriladi.
hokimiyat organlari vazifalarini bajaruvchi mustaqil qismi deb 
tushunilishi; ikkinchidan, har bir hududiy qism o‘z vazifasini 
bajarishda Yuqori davlat hokimiyati organlariga bo‘ysunishi;
uchinchidan, milliy-maishiy tamoyil - ma’muriy-hududiy 
bo‘linish jarayonida aholini milliy tarkibi, o‘ziga xos milliy-
maishiy xususiyatlari e’tiborga olinadi. Mazkur tamoyilda 
o‘zbekistonning ma’muriy-hududiy bo‘lagidagi aholining 
milliy tarkibiga e’tibor beriladi, ularning milliy o‘zini o‘zi 
boshqarishlariga ma’lum darajada sharoit yaratib beriladi. 
Bunday tadbirlar milliy qadriyatlarimizning o‘ziga xos 
tomonlarini inobatga olishni, madaniy, tarixiy, diniy, estetik 
tomonlarga e’tibor berishni ta’minlaydi;
to‘rtinchidan, davlat apparatini aholiga yaqinlashtirish 
tamoyili - ma’muriy-hududiy tuzilishda davlat ishlarini 
boshqarishda xalqning ishtirokini ta’minlash va davlat 
apparatini aholiga yaqinlashtirishdan iborat. Bunday tadbir 
davlat apparatini aholiga aloqador va qulay sharoitda xizmat 
qildiradi. Aholining ehtiyoji va talablarini bevosita davlat 
apparatiga yaqinlashtiradi. Ularga konstitutsiyaviy huquqlari 
va erkinliklarini amalga oshirishda, davlat organlarini 
saylashda, o‘zini o‘zi boshqarish organlarini tuzishda yordam 
beradi.
O‘zbekiston Respublikasining har bir ma’muriy-hududiy 
birligida davlatning mahalliy vakillik organi, hokimiyati 
yoki mahalliy o‘zini o‘zi boshqarish organlari tashkil 
etiladi. O‘zbekiston Respublikasining hozirgi ma’muriy-
hududiy bo‘linishi respublikaning ishlab chiqarish kuchlari 
ahvolini, ularning joylashish xususiyatini, transport va aloqa 
vositalarining rivojlanishini, joylardagi boshqaruvning 
tashkiliy tuzilishini aks ettiradi.
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Konstitutsiyasining 
68-moddasiga binoan O‘zbekiston Respublikasi viloyatlar, 
tumanlar, shaharlar, shaharchalar, qishloqlar, ovullar, 
shuningdek, Qoraqalpog‘iston Respublikasidan iborat.

---