I. U. Raxmonov, K. M. Reymov, N. N. Niyozov

NAZORAT SAVOLLARI:
1. Issiqlik energiyasiga ta ’riflar qanday tartibda hisoblanadi?
2. Elektr energiyasi uchun hisob-kitob qilish tartibinitushuntirib 
bering.
3. Elektr energiyasi iste’molchilari qanday tarif guruhlaridan 
iborat?
4. Elektr energiyasi uchun maishiy iste’molchilar bilan hisob- 
kitob qilish tartibi qanday amalga oshiriladi?
5. Tabiiy gazni hisobga olish tartibini tushuntirib bering.
6. M aishiy iste’molchilar, shu jum ladan, oilaviy korxonalar 
tom onidan tabiiy gaz uchun hisob-kitob qilish tartibini 
tushuntirib bering.
7. Ishlab chiqarish faoliyati bilan shug‘ullanuvchi, ijtimoiy 
va strategik aham iyatga ega iste’molchilar, shuningdek, 
kom m unal-m aishiy iste’m olchilarning tabiiy gaz uchun 
hisob-kitob qilish tartibi qanday amalga oshiriladi?
8. YOER m e’yorlash bo‘yicha energo iqtisodiy ko‘rsatkichlar 
qanday aniqlanadi?
71

---

5-BOB. O Z B EK ISTO N R E SPU B L IK A SID A ENERG IYA 
T E JA M K O R L IG IN I BO SH Q A RISH
5.1. Energiya tejamkorligi siyosatining 
umumiy yo‘nalishlari
C h iq a rilay o tg an m ah su lo tn in g en erg iy a s ig ‘im d o rlig in i 
pasaytirish maqsadida Respublikada energiya tejash doirasida davlat 
siyosatini o ‘tkazish uchun asos hisoblangan energiya tejashning 
ustuvor yo‘nalishlari ishlab chiqilmoqda.
U stuvor texnik y o ‘nalishlar, R espublika aham iyatiga ega 
bo ‘Igan energiya tejash bo ‘yicha tadbirlar ro ‘yxati va energiya 
tejashning hududiy dasturi, sohalar doirasidagi energo samaradorlik 
loyihalarini investitsiya qilish yo‘li bilan amalga oshiriladi.
Energiya tejash sohasida ustuvor yo‘nalishlarga quyidagilar 
kiradi:
Tashkiliy - iqtisodiy y o ‘nalishlar:
1. N o a n ’an av iy va tik lan u v ch i en erg iy a m a n b alarid an
foydalanish to ‘g ‘risidagi qonunni ishlab chiqish va qabul qilish;
2. Yoqilg‘i-energetika resurslarini ishlab chiqish va foydalanish 
doirasida m e’yoriy huquqiy bazani takomillashtirish;
3. Davlat sektorida energiya tejashni m oliyalashning yangi 
bozor mexanizmlarini rivojlantirish;
4. Energiya tejashning respublika, soha va ratsional dasturlarini 
ishlab chiqish va bajarish mexanizmining samaradorligini oshirish;
5. Soha iqtisodiyoti va loyihaviy rivojlantirishning energetik 
samaradorligini, davlat ekspertizasini takomillashtirish;
6. E n e rg e tik k o ‘ru v d an o ‘tk a zish n a tija la ri b o ‘y ic h a 
rejalashtirilgan tadbirlarni o ‘z vaqtida bajarish ustidan nazoratni
72

---

ta ’m inlash. YOER sarfining rivojlanish - m e’yorlash tizim ini 
rivojlantirish.
7. M ahsulotni energo sig ‘im dorligi va energiya iste’moli 
bo‘yicha sertifikatlash;
8. Qaytarish asosida innovatsion fond m ablag‘idan energiya 
tejamlash tadbirlarini moliyalashtirish ulushini k o ‘paytirish;
9. Energiya sam arador innovatsion loyihalarni tatbiq etish 
uchun bank kreditlaridan foydalanishning kengaytirish sharoitlarini 
yaratish;
10. Ilm iy texnik dasturi k o ‘lam ida ishlab chiqarilgan yangi 
energiya samarador texnologiyalar, jihoz va materiallarini faol tatbiq 
etish;
11. Barcha iste’molchilardaenergiyadan oqilonafoydalanganligi 
uchun m ax sus r a g ‘b a tla n tiris h ta d b irla rin i o ‘tk a z ish . Bu 
rag ‘batlantirish davlat x o ‘jalik hisobidagi tashkilotlari va byudjet 
m ablagiari hisobidan amalga oshiriladi;
12. N oan’anaviy va qayta tiklanuvchi energiya m anbalarini, 
keng m asshtabda tatbiq etish uchun, ularning xarajatini qoplash 
m uddatini p asay tirish m aqsadida iq tiso diy va in stitu tsio n al 
sharoitlarni yaratish;
13. Energiya tejash doirasi uchun kadrlar bilimi va tayyorgarligi 
sifatini oshirish hamda 0 ‘zbekistonda energiya tejash faoliyatining 
axborot ta ’minotini oshirish.