I. U. Raxmonov, K. M. Reymov, N. N. Niyozov

OES — oqim elektr stansiyasi — okean suvi quyilishi (priliv) va 
ortga qaytishi (otliv) energiyasini elektr energiyaga aylantiradi;
ShES - shamol elektr stansiyasi - shamol energiyasini elektr 
energiyaga aylantiradi;
QES - quyosh elektr stansiyasi - quyosh nuri energiyasini 
elektr energiyaga aylantiradi.
Sham ol energetikasi - bu sham oldan m exanik energiyani 
olib, keyinchalik uni elektr energiyaga aylantirishdir. Vertikal va 
gorizontal aylanuvchi o ‘qli shamol dvigatellari mavjud. Shamol 
energiyasini shamolning tezligi 5 va undan ortiq m/sek b o ig a n d a 
muvaffaqiyatli ishlatish mumkin. Kamchiligi katta shovqindir.
188

---

G elioen ergetik a - energiyani Q uyoshdan olish. Q uyosh 
energetikasining bir nechta texnologiyasi mavjud. Katta sondagi 
ketma-ket va parallel ulangan elementlardan yig‘ilgan, Quyoshning 
n u rla n is h e n e rg iy a s in i t o ‘g ‘r id a n - to ‘g ‘ri o ‘z g a rtira d ig a n
fotoelektrogeneratorlar quyosh batareyalari degan nom oldi.
Bioenergetika - bu bioyoqilg‘idan foydalanishga asoslangan 
energetika. U o ‘simlik chiqindilari, biomassani sun’iy yetishtirish 
(suv o ‘simliklari, tez o ‘sadigan daraxtlar) va biogaz olishni o ‘z 
ichiga oladi.
Biomassa — tiklanuvchan energiyani y ig‘adigan eng arzon va 
yirik masshtabli shakli. «Biomassa» atamasi ostida, har qanday kelib 
chiqishi biologik bo‘lgan, hayot faoliyatining ozuqasi va organik 
chiqindilar ko‘zda tutiladi.
Geotermal energetika - yerning ichki issiqligidan energiya 
olish. Tabiiy va sun’iy geotermal energiyani farqlaydilar - tabiiy 
term al m anbalari va yer q a ’riga suvlarni, boshqa suyuqliklarni 
yoki gazsimon moddalar («quruq» va «ho‘l» geotermal energetika) 
kirishidan hosil bo‘ladigan manbalar.