I. U. Raxmonov, K. M. Reymov, N. N. Niyozov

Energiya balansi - energiyani va energiya resurslarining barcha 
turlarini qazib olish, qayta ishlash, uzatish, o ‘zgartirish, taqsimlash 
va iste’mol qilish balansidir.
Energetika auditi - bu energiya manbalari va uning ishlab 
chiqarayotgan mahsulot birligiga solishtirma iste’moli to ‘g ‘risida 
axborot yig‘ish maqsadida korxonani tekshiruvdan o ‘tkazishdir.
Haqiqiy elektr energiya balansi - sex yoki korxonada amalda 
iste’mol qilinayotgan elektr energiya iste’molini aks ettiradi;
Normallashtirilgan elektr energiya balansi - haqiqiy elektr 
energiya balansi tahlil qilinib, korxona yoki sex miqyosidagi iste’mol 
nuqtalari aniqlanib, ularda tejash tadbirlarini olib borishdan keyingi 
elektr energiya iste’molini aks ettiradi;
Kelajakka m o‘ljallangan elektr energiya balansi - ishlab 
chiqarishning rivojlanishini oldindan hisobga oladigan va yaqin 
kelajakdagi yoki undan ko‘proq muddatga (5 yilgacha) uning sifat 
o ‘zgarishlarini hisobga oladigan elektr energiya iste’m olini aks 
ettiradi.
Elektr energiya balansining bosh maqsadi - elektr energiyani 
sam arali ishlatish darajasini aniqlash va isroflarni kam aytirish
190

---

y o ‘llarini izlash, elektr iste’molini ratsionalizatsiyalashdan iborat. 
Shuning uchun balansning asosiy turi etib asosan elektr energiya 
is te ’m olining real hajm ini va elektr energiyadan foydalanish 
darajasini aniqlovchi aktiv energiya balansini hisoblash kerak.
Iste’mol kartogram m asi - energetik balans elementlarining 
aniqlangan foiz ulushlari ifodasidir. Iste ’mol kartogram m asi 
energetik balans elem entining k o ‘rilayotgan obyektda qanday 
taqsimlanganligini ifodalaydi.
ENHAT - n a zo ra t-o ‘lchov qurilm alari, aloqa kom m uni- 
katsiyalari (m a’lum otlarni uzatish tarm og‘i), EHM va dasturiy 
ta ’m inot (DT) dan tashkil topgan energiya iste’m oli jarayonini 
avtom atik boshqarish va avtom atik hisobga olishni tashkil etish 
uchun moMjallangan texnik va dasturiy vositalar majmuidir.
191

---