Ib,iib guruxchalar elementlarining tabiiy birikmalari, sanoatda ulardan metallarni ajratib olishning zamonaviy usullari

Cu+2 birikmalari. Mis (II) oksid, qora rangli amorf modda. Gazlarni adsorbsiya qila oladi.
Mis (II)oksidi misning kislorod bilan ta’siridan olinadi.
2Cu + O2=2CuO
Yuqori haroratda u parchalanib mis(I) oksidini hosil qiladi: 4CuO = 2Cu2O + O2
Mis(II) oksidni vodorod bilan qaytarilsa misga aylanadi: H2 + CuO = Cu + H2O
CuO konsentrlangan ishqorlarda eriydi, lekin kislotalarda oson eriydi: CuO + 2NaOH = Na2CuO2 + H2O
CuO + 2 HCl = CuCl2 + H2O
Mis (II) oksidini quyidagi usullarda ham olish mumkin:
CuCO3 = CuO + CO2 Cu(OH)2=CuO + H2O

Mis

• Mis
• Tabiatda uchrashi. Tabiatda oz miqdorda tug’ma mis uchraydi. Birikma holdagi Cu2O kuprit, Cu2S mis yaltirog’i, CuFeS2 misli kolchedani yoki xalkopirit, CuO-tenerit minerali, shuningdek malaxit (CuOH)2CO3 ma’lum. Kumush sulfidlar holatida qo’rgoshin, rux, kadmiy bilan birga uchraydi. Mis, kumush va oltin tabiatda erkin metallar holatida ham uchraydi.

Fizik xossalari: pushti qizil rangli, yumshoq, yuqori issiqlik va elektr o’tkazuvchanlikka ega. Suyuql. harorati 1083oS.
Kimyoviy xossalari: Mis havoning miqdoriga qarab Cu2O va CuO kabi oksidlar hosil qiladi. Cu2O – qizil rangli. Beqaror birikma:
4Cu + O2 = 2 Cu2 O 2 Cu + O2 = 2CuO
Mis galogenlar bilan ham odatdagi sharoitda oksidlanadi:
Cu + Cl2 = CuCl2
Yuqori haroratda NO misni Cu2O ga NO2 bo’lsa CuO ga oksidlaydi.
4 Cu + 2 NO = 2 Cu2 O + N2
4 Cu + 2 NO2 = 4 Cu O + N2
Azot va uglerod mis bilan ta’sir etmaydi. 2Cu + O2 + H2O + CO2 = (CuOH)2CO3
Sianit ionlari ishtirokida mis oson oksidlanib sianidli komplekslar hosil qiladi.
2Cu + O2 + H2O + 4 KCN = 2 K[Cu (CN)2] + 2KOH
Yuqori temperaturada mis gaz holdagi HCl bilan ta’sirlanadi. 2Cu + 2HCl(g) = 2 CuCl + H2
Odatdagi sharoitda reaksiya chapga surilgan yuqori haroratda o’ngga suriladi.
Mis va uning birikmalari kuchli zahar hisoblanadi.