Ichki regulyatsiya mavzu: emotsiya haqida umumiy tushuncha


Download 85.85 Kb.
bet7/8
Sana16.06.2023
Hajmi85.85 Kb.
#1509276
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
EMOTSIYA HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA

Xuddi shunday, o‘qib chiqilgan hikoya, tomosha qilingan film mos bo‘lgan emotsional holatni yuzaga keltirishi mumkin. Hozirda ikkinchi signal tizimi intellektual, ahloqiy, estetik yuksak insoniy hissiyotlarning fiziologik asosi bo‘lib sanaladi. Xulosa o‘rnida hissiyotlarning tarkibiy qismlarini keltirib o‘tish zarur, bular: 1) sub’ektiv kechinma, 2) organizm reaksiyasi, 3) hissiyotlar bilan yuzaga kelgan va xayoldagi fikrlar yig‘indisi, 4) o‘ziga xos yuz ifodasi, 5) umumlashtirilgan hissiyotli reaksiyalar: salbiy hissiyotda atrofdagi voqealarga nisbatan munosabatingiz ham salbiy bo‘ladi, 6) ushbu hissiyot bilan assotsiatsiyalangan harakatlarga moyillik. Shuni ta’kidlab o‘tish lozimki, hozirgi vaqtgacha hissiyotlar tabiatiga nisbatan yagona nuqtai nazar mavjud emas. Hissiyotlarni o‘rganishga qaratilgan tadqiqotlar hozirda ham o‘tkazilib kelinmoqda. Hozirda to‘plangan tajribaviy va nazariy material hissiyotlar tabiatining ikkilanganligidan dalolat beradi. Bir tomondan, hissiyotlar – turli psixik hodisalar, shuningdek, kognitiv jarayonlar, inson qadriyatlari tizimi tuzilmasining xususiyatlari va boshqalar kabi sub’ektiv omillar hisoblanadi. Ikkinchi tomondan, hissiyotlar individning fiziologik xususiyatlari bilan belgilanadi. Hissiyotlar ma’lum seskantiruvchi ta’siri natijasida paydo bo‘ladi, bu esa inson moslashishi va hulq-atvorining boshqarish mexanizmlari ifodasining xuddi o‘zginasidir. Inson kayfiyati, affektlari, hislari va ehtiroslari yig‘indisi uning emotsional hayotini va emotsionallik kabi individual sifatni tashkil etadi. Emotsionallikni insonning hayotiga tegishli bo‘lgan turli xil sharoitlardan hissiyotli ta’sirlanishga moyillik, kayfiyatdan ehtirosgacha – kuchi va sifati turlicha bo‘lgan emotsiyalarni kechirish layoqati, shuningdek, emotsiyalar kuchining tafakkur va hulq-atvorga ta’siri sifatida ta’riflash mumkin.

Emotsiyalarning kognitiv nazariyasi. Bu nazariyalar kognitiv psixologiyaning oqibati sifatida paydo bo’lib,emotsiyalar paydo bo’lishining asosiy mexanizmi sifatida bilish jarayonlari yotadi.Ulardan biri S.SHexterning kognitiv fiziologik nazariyasidir.SHexterning fikricha,emotsiyaning vujudga kelishi so’zli qo’zg’atuvchilar yordamida o’zgartirilishi mumkin. Sizning xronologik yoshingiz - bu sizning tug'ilgan kuningizdan ma'lum sanaga o'tgan vaqt. Bu sizning yoshingiz yillar, oylar, kunlar va boshqalar bo'yicha. Bu odamlar o'z yoshlarini aniqlashning asosiy usuli.Bu shuningdek surunkali kasalliklar, o'lim va tana funktsiyalari, masalan, eshitish va xotira buzilishlari uchun asosiy xavf omilidir.Haqiqiy son turli xil biologik va fiziologik rivojlanish omillariga to'g'ri keladi. Ulardan ba'zilari:xronologik yoshgenetika (masalan, tanangizning antioksidant himoyasi qanchalik tez boshlanadi) turmush tarzioziqlanishkasalliklar va boshqa holatlarUshbu ko'rsatmalardan foydalangan holda turli xil matematik modellar bilan bir qatorda tibbiyot mutaxassislari tanangizning qaysi yoshga o'xshash "harakat qilishini" aniqlay olishadi.Xronologik yosh omil bo'lsa-da, sizning xronologik yoshingiz bilan bir xil biologik yoshga ega bo'lishingiz mumkin emas. Masalan, agar siz sport bilan shug'ullanmaydigan 28 yoshli erkak bo'lsangiz, faqat yog'li ovqatlarni iste'mol qilsangiz va so'nggi 10 yil ichida kuniga 5 quti sigaretingiz, ehtimol sizning biologik yoshingiz bo'lishi mumkin 28 yoshdan katta."Xronologik yoh" deganda odamning tirik bo'lgan haqiqiy vaqtini bildiradi. Bohqacha qilib aytganda, inon tirik bo'lgan kunlar, oylar yoki yillar oni o'zgarmaydi, qanchalik og"Xronologik yosh" deganda odamning tirik bo'lgan haqiqiy vaqtini bildiradi.


Download 85.85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling