Ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyatlari

Qalqonsimon bez gormoni – tiroksin tarkibida 65,3 % gacha yod bo’ladi. Katta odam organizmida 25 mg yod bo’ladi, shundan 15 mg qalqonsimon bezda saqlanadi. Tiroksinning qonga ko’p yoki kam tushishi nerv sistemasining normal funktsiyasi bilan bog’liq.

Tog’liq tumanlarda ichimlik suvda yod yetarli bo’lmaganidan oddiy buqoq kasalligi uchraydi. Oddiy buqoqning kasallikdan farqi shundaki, bunda qalqonsimon bez sekret chiqaruvchi to’qima o’sib ketadi. Diffuz toksik buqoqda bez diffuz kattalashadi. Diffuz kattalashgan buqoqda qalqonsimon bezdan qonga ko’p teroksin ajraladi. Ortiqcha teroksin ta’sirida yurak urishi tezlashadi, puls minutiga 180-200 martagacha yetadi. Moddalar almashinuvi ancha ko’payadi, bemor oza boshlaydi.

Qalqonsimon bez oldidagi bezchalar. Bu bezchalar 2 juft bo’lib, har birining vazni taxminan 0,1 g. bu bezchalarda tetoniya degan og’ir kasallik kelib chiqadi. Bu kasallikda qonda kaltsiyning miqdori kamayib ketadi.

Me’da osti bezining endokrin funktsiyasi. Oshqozon osti bezining Longergens orolchalari qismi endokrin funktsiyasini bajaradi va umumiy bez og’irligining 1 %ini tashkil qiladi.

Minerolokartikoid o’rtasida eng muhim aldasteron gormonlar bo’lib, u buyrak kanallariga natriyning reobsorbtsiyasini kuchaytiradi, natijada qon va limfa Na kontsentratsiyasi aldasteron ta’sirida kamayib, umumiy qon bosimi oshadi, qonda aldosteron kamaysa organizmdan Na yo’qolib, oxiri o’limga olib keladi.

Minerolokartikoid o’rtasida eng muhim aldasteron gormonlar bo’lib, u buyrak kanallariga natriyning reobsorbtsiyasini kuchaytiradi, natijada qon va limfa Na kontsentratsiyasi aldasteron ta’sirida kamayib, umumiy qon bosimi oshadi, qonda aldosteron kamaysa organizmdan Na yo’qolib, oxiri o’limga olib keladi.

Glyukokartikoid tufayli organizm jismoniy nagruzkalarga moslashadi, yog’ va oqsil zarrachalarida parchalab, organizm ehtiyoji uchun sarflaydi, glyukogen ko’payib zapasga o’tishi kuzatiladi.

Tashqi tomondan har xil ta’sirlari yuborilganda organizmda o’ziga xos spetsifik o’zgarishlar ro’y beradi. Bunga ichki muhitda o’zgarishi va boshqalarni olishimiz mumkin. Shuning bilan bir qatorda kuchli ta’sirga nisbatan umumiy pospetsifik o’zgarishlar ham sodir bo’ladiki, bu umumiy nom bilan strees reaktsiya deyiladi. Strees reaktsiya to’g’risidagi ta’limotni yuzaga keltirgan va rivojlantirgan olim Ka nadalik Gane Seledir.

Xulosa qilib aytilganda ichki sekretsiya bezlari odam organizmining o’sish, rivojlanish, balog’at yoshida o’ziga xos o’zgarishlarini hamda turli xil kasalliklarga qarshi kurashishini ta’minlab boradi.