Ideal gazlarning issiqlik

IDEAL GAZLARNING ISSIQLIK SIG’MI
Reja:
1.Issiqlik sig’imi turlari
2.Solishtirma issiqlik miqdori
3.Gaz aralashmalarida issiqlik sig’imi

.

Ideal gazlarning issiqlik sig'imi
Tern10dinamik jarayonda ishchi jismga berilgan issiqlik miqdori shu jisnnning solishtirma issiqlik sig'imi orqali aniqlanadi. Solishtirma issiqlik sig'imi deb. I kg jismni I ^O C qizdirish uchun zarur bo'lgan issiqiik 111iqdoriga aytiladi va u c harfi bilan belgilanadi.
kg0c (18)
q — solishtinna issiqlik miqdori, kj/kg; ti — boshlang'ich harorat; t jisnlning oxirgi harorati; jarayon turi.
Issiqlik sig'imi o'zgartnas kattalik ernas, harorat o'zgarishi bilan issiqlik sig'irni ham o'zgaradi. Issiqlik sig'imi ideal gazlar uchun faqat haroratga bog'iiq bo'ladi.
Shuning uchun 2 Xil kattalik: o'rtacha issiqlik sig'imi va haqiqiy issiqlik sig' imi tushunchasi kiritilgan.
l) o'rtacha issiqlik sig'illli— jismning boshlang'ich va oxirgi harorati oraligidagi
(19)
2) haqiqiy issiqlik sig'imi deb, haroratlar farqi nolga intilayotgandagi o'rtacha issiqlik sig'imiga aytiladi.


(20)
Solishtirma issiqlik sig'imi miqdor kattaligiga ko'ra 3 Xil bo'ladi:
l) Inassaviy issiqiik sig'ilüi — c

2. 
   haimiy issiqlik sig'imi — c
   

(2 1)
vo — normal sharoitga keltirilgan hajtn

2. 
   molyar issiqlik sig•imi —
   

Issiqlik sig'imlari orasidagi bog'lanish:
(22)
11
Termodinamik hisoblashlarda o'zgarmas bosim p=sonst jarayonidagi issiqlik sig'imi va o'zgarmas hajm V=sonst jarayonidagi issiqlik sig'im. muhim o'rin tutadi. O•zgarmas bosim jarayonidagi issiqlik sig'imi izobarik massaviy (co), hajmiy (c ^l ), molyar issiqlik sig'imi (gcp) deyiladi. O'zgarmas ha_jm jarayonidagi issiqlik sig'imi izoxorik — massaviy (cv), hajmiy (c, ^l ), molyar issiqlik sig'imi (YA) deyiladi.
O'zgarmas bosimdagi issiqlik sig'imi c har doim o'zgarmas hajmdagi issiqlik sig'imi q dan katta bo'ladi.
Buni quyidagicha izohlash tnumkin: P=const jarayonida hajmning o'zgarishi hisobiga ma'lum ish bajariladi, V=const jarayonida esa ish bajari!maydi.
Izobar va izoxor issiqlik sig'imlari bir-biri bilan quyidagi tenglama orqali bog'lanadi:

Bu tenglallla Mayer tenglamasi deb yuritiladi.
Molyar issiqlik sig'imi uchL1n Mayer tenglamasini quyidagicha yozamiz:

Izobar issiqlik sig'imining izoxor issiqlik sig'imiga nisbati k bilan belgilanib, termodinamik hisoblashlarda ko'p ishlatiladi. c

(23) c, k — adiabata ko'rsatkichi yoki Puasson koefT1tsienti deb yuritiladi.
Issiqlik sig'imining haroratga to'g'ri chiziq bo'yicha bog'liqligini quyidagi ifoda orqali ifodalaymiz: c = a + bt
Bu ifodada a va b koeffitsientlar o'zgarmas kattaliklar bo'lib, jarayonning borishiga bog'liqdir.
o'rtacha issiqlik sig'imining
haroratga bog'liq ravishda yozilishi.
^ti) — issiqlik miqdorini aniqlash ifodasi.
Issiqlik sig'imining haroratga egri chiziq bo'yicha bog'liqligi quyidagi ifodadan aniqlanadi: c = a + bt + dt ²
—ti ) (24)
Termodinamik hisoblashlarda o'rtacha issiqlik sig'imi quyidagi ifodadan aniqlanadi:
(25)
Issiqlik sig'imi haroratga bog'liq bo'lmasa (c=sonst), uning qiymati quyidagi jadval yordamida aniqlanadi.

Gaz aralashmalarida issiqlik sig' imi uchun quyidagi ifodalardan foydalaniladi:

g c va c =
Aralashmaning hajmiy issiqlik si
n
c va c =
Aralashmaning molyar issiqlik sig'imi:
n pcr = r pc va = ri pc vi

Masalalar

l. Hajmi 0,9 m ³ bo'lgan idishning ichida 1,5 kg CO gazi joylashgan. Shu gazning solishtirma hajmi va zichligini aniklang.
Berilgan:

V=0,9 m ³ , kg

Yechish. 0,6 m ³/kg
1 1
P kg/m ³
v 0,6

2. 
   Bug' qozonida bosim P= 0,04 MPa, barometrik bosim 725 mm sim.ust.ga teng bo'lganda mutlaq (absolyut) bosimni toping.
   

Javob: P = 136660 Pa.

2. 
   Bug' qozonidagi bug'ning harorati 350⁰ F ga teng. Bu haroratni ^oc da ifodalang.
   

Javob : t = 1 76,6 ⁰ C

2. 
   CO gazi berilgan bo'lib, uning bosjmi I bar ga, harorati 1 5 ⁰ C oa teng. Shu gazning zichligini toping. Berilgan: bar t=15 ⁰ C=288 K
   

Ycchish:
= O.85m3/kg
R 8314
= 297 J/kg • K
0,85