She'riyatda mantiqiy pauzalar asarning kompazisiyasiga qarab ham belgilanadi. Masalan: Uyg'unning «Tong» she'ri ifodali o'qilganda quyidagi mantiqiy pauza qilinadi. - She'riyatda mantiqiy pauzalar asarning kompazisiyasiga qarab ham belgilanadi. Masalan: Uyg'unning «Tong» she'ri ifodali o'qilganda quyidagi mantiqiy pauza qilinadi.
- Sahar chog'i... G' kumush kabi shuuringdanG'
- Sirg'a taqib G' yaprog'iga bosh qo'yibG'
- Gullar tunning quchog'ida mudraydiG'
- Titrab-titrab unda-bunda yulduzlarG'
- Shoshib-pishib yotog'iga ketgali G'
- Dargohiga yetgaliG'
- Oltin shohi etagini sudraydi. G'
- Mantiqiy pauza ifodali o'qishning o'ziga xos eng muhim unsurlaridan biri bo'lib, u faqatgina mantiq qonuniyatiga rioya qiladi, lozim bo'lsa, tinish belgilarini ham mutlaqo inkor etadi.
Mantiqiy pauza gapning mazmunini tubdan o'zgartirib yuborishi mumkin. Misol uchun quyidagi jumlalarni ikki xil pauza bilan o'qib, ma'no o'zgarishiga e'tibor bering: - Mantiqiy pauza gapning mazmunini tubdan o'zgartirib yuborishi mumkin. Misol uchun quyidagi jumlalarni ikki xil pauza bilan o'qib, ma'no o'zgarishiga e'tibor bering:
- 1. Yaramas G' itday o'lib ketdi
- Yaramas itday G' o'lib ketdi.
- 2. Aldasam G' sizni yer yutsin
- Aldasam sizni G' yer yutsin.
- Mantiqiy pauzaning bunday jozibador kuchidan xalq donishmandlari unumli foydalanganlar.
- Psixologik pauza. Muallifning matnida yashiringan kuchli his-hayajonini psixologik pauza orqali ifodalash mumkin. Psixologik pauza o'quvchi va notiq nutqiga jonlilik kiritib, asarning ta'sirchanligini oshiradi. Psixologik pauza ikki chiziqqa (G'G' ) bilan belgilanadi.
- Badiiy asarlarning o'xshatish, sifatlash, mubolag'a, istiora va boshqa tasviriy ifoda vositalari qo'llangan o'rinlarda ham muhimdir.
Har bir ota-ona o‘z farzandining jismonan sog'lom, aqlan yetuk - Har bir ota-ona o‘z farzandining jismonan sog'lom, aqlan yetuk
- bolib, ijtimoiy hayotda o‘z oYnini egallaydigan komil inson bo'lib
- kamol topishini orzu qiladi. Bola dastlab ota-onasi bilan muomala
- qilish orqali so'zlashuv nutqini egallab, so'ng atrofdagilar bilan
- muloqotda bo'la boshlaydi.
- O'zini o'rab turgan muhit bilan tanisha boradi. O'z ona tilini
- o'zlashtirish orqali so'zni, iboralarni o'rganadi, nutqi shakllanadi.
- Fikrlash, sezish, eshitish, ko'rish va nutq a’zolarining me’yorida
- ekanligi uning to'g'ri rivojlanishi uchun muhim omil hisoblanadi.
- Nutq - kishilar orasidagi aloqa quroli, milliy boylik hamda
- ta’lim-tarbiyaning qudratli vositasidir. Shu bois har bir inson o'z
- fikrini to'liq, ifodali bayon etishga o'rganishi zarur. Bola ilk yoshida
- kattalarga taqlid qilish orqali tovush va so'zlarni to'g'ri talaffuz
- qilishni o'rganadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
