Ifodalilik va ko'chimlar. I

20. Kinoya haqida berilgan fikrlarning nechtasi to'g'ri?
1. Kinoya so'zlovchining tasvirlanayotgan narsa yoki tushunchaga kesatiqli, pichingli, istehzoli, umuman, subyektiv-kulgi aralash munosabatini ifodalash vositalaridan bo'lganligi uchun ham so'z yoki iboraning to'g'ri ma’nosiga zid, ya’ni inkor, emotsional-ekspressiv bo'yoqli ma’no voqelanadi.
2. Kinoyaviy ma’noning voqelanishida nutq vaziyati, kontekst va intonatsiya ham alohida rol o'ynaydi.
3. Kinoyada so'z yoki iboraning tildagi ma’nosi bilan nutqda reallashgan ko'chma ma’nosi o'rtasidagi zidlik kuchli ta’kid oladi va shunga ko'ra birdaniga diqqatni jalb etadi.
4. Kinoyaviy qo'llangan so'z yoki ibora og'zaki nutqda o'ziga xos, farqli intonatsiya bilan aytilsa, yozuvda ko'pincha qo'shtirnoq bilan ajratiladi.
A) bittasi B) ikkitasi C) uchta D) to'rttasi
C) Kampir juda dono xotin edi. Bolalarim haftada bir marta xabar olishsa, yetti kun uyim to'ladi deb, qadrdon uyidan jilmasdi.
D) Voy dono-ye! O'zing-ku bir institutni o'n yilda zo'rg'a bitirding, endi odam qatoriga kirib, boshqalarga aql o'rgatadigan bo'lib qoldingmi?!
9. Qaysi gapda kinoya asosida ma’nosi ko'chgan so'z mavjud?
A) E-e, siziar “hukumat” emasmi? - so'radi chol. B) “O'tkan kunlar”ni o'qiganmisiz, mehmon?
C) Rahmi kelib bulutning, Yig'lab to'kar yoshini. D) Mulla Ostonaquldagi zehn burroligi yetti
yilda ham «Haftiyak»dan nari o‘tishga yo‘l qo'ymadi.
10. Qaysi gapda sifat turkumiga mansub so'zning ma’nosi kinoya asosida ko'chgan?
A) Ichkari tomondan uzun malla to‘n, oq salla, sag'ri kavush kiygan, qo'llarida ming donalik tasbeh, ko'zlariga surma tortgan, ...mosh yegan xo'rozday qizil yuziaridan «nur yog'ilib» turgan (o‘z da’volaricha) xast eshon tamannolik bilan yerni «minnatdor bo'lsang, bosaman», deb chiqib keldilar.
B) Shakuriy muallim bolaning burroligi, zakovatidan behad quvondi.
C) Sen yaxshisan, Men yomondirman, Sen borsanki, Men omondirman.
D) Ja yaxshisan o'zing ham, Yomonni yomonlama. Menga qara, ey odam, Zamonni yomonlama.