Ii. Tayanch so’z va iboralar

Tasma tarmoqlaridagi kuchlanishlar.
Tasma uchun ishlatiladigan materiallar deformasiyasi Guk qonuniga bo’ysunmaydi. Shuning uchun tasmadagi kuchlanishlar materiallar kursidagi formulalar yordamida aniqlanar ekan, olingan natijaning ma’lum darajada taqribiy ekanligini nazarda tutish kerak.
Eng katta kuchlanish etaklovchi tarmoqda bo’lib, u , va lardan iborat:
, . (17.13)
(17.9) formulani hisobga olgan holda kuchlanish quyidagicha ko’rinishda bo’ladi:
, (17.14)
yoki
. (17.15)
- foydali kuchlanish; - dastlabki taranglikdan hosil bo’ladigan kuchlanish. (17.7) formulaga asosan foydali kuchlanishni etaklovchi va etaklanuvchi tarmoqlardagi kuchlanishlar farqi sifatida tasvirlash mumkin,
.
Tasmaning shkiv tomonidan egiladigan qismida egilish kuchlanishi hosil bo’ladi (19.6-rasm). Guk qonuniga asosan,
,
bu yerda - nisbiy uzayish; E – elastiklik moduli. Tasma yoyining burchak bilan chegaralangan qismini ko’rib chiqib, ning qiymatini topamiz. Bu qismda neytral (o’rta) chiziq uzunligi ga teng, tashqi chiziq uzunligi esa ga teng. Tashqi tolaning uzayishi quyidagicha bo’ladi, . Nisbiy uzayish . Shunda eguvchi kuchlanish,
. (17.16)

17.6-rasm. Tasmadagi eguvchi kuchlanish epyurasi.

(17.16) formuladan ko’rinib turibdiki, eguvchi kuchlanish qiymatini aniqlovchi asosiy omil - tasma qalinligini shkiv diametriga nisbatidir. Ushbu nisbat qancha kichik bo’lsa, tasmadagi eguvchi kuchlanish shuncha kichik bo’ladi.

Tasmaning kichik shkivdan aylanib o’tish joyida etaklovchi tarmoqdagi maksimal kuchlanish,
. (17.17)