Iii-mavzu. Ishlab chiqarish omillari va ishlab chiqarish jarayoni

Farqlash prinsipi ishlab chiqarish jarayonini alohida komplekslar, bosqichlar (fazalar) va operatsiyalarga о‘z navbatida texnologik о‘tish, mehnat texnikasi, harakatlar va harakatlarga bо‘linishini nazarda tutadi. Ishlab chiqarishning murakkabligi va hajmiga qarab, uning mahsuloti korxonaning bir yoki bir nechta tarkibiy bо‘linmalarida tо‘planishi mumkin. Ishlab chiqarish jarayonining ushbu bо‘linishi ish joylarini tashkil etish va jihozlashni yaxshilash, ishchilarning malakasini oshirish va mehnat unumdorligini oshirishga imkon beradi. Shu bilan birga, haddan tashqari tabaqalashtirish, birinchi navbatda, monotonlik va mehnat intensivligi tufayli ijrochilarning charchoqlarini oshiradi. Bundan tashqari, operatsiyalar sonining sezilarli darajada kо‘payishi, harakatlanadigan obyektlarning narxini va boshqa xarajatlarni oshiradi.
Avtomatik ishlab chiqarish prinsipi - bu odamning bevosita ishtirokisiz yoki uning nazorati va nazorati ostida ishlab chiqarish operatsiyalarining maksimal miqdorini texnik asoslanganligi va iqtisodiy imkoniyatlarini hisobga olgan holda amalga oshirish. Ushbu tamoyilga bо‘lgan ehtiyoj texnologik rejimlarning kuchayishi va bajarilgan ishlarning aniqligi oshishi, ijrochilarni qо‘l mehnatidan ozod qilish, ularni operatorlarning mehnati bilan almashtirish va zararli va qiyin ishlarni istisno qilish bilan izohlanadi.
Muayyan turdagi mahsulotni ishlab chiqarishni о‘zlashtirishning harakatchanligi ishlab chiqarishning moslashuvchanligi bilan tavsiflanadi , bu esa uskunani о‘zgartirish vaqtini va xarajatlarini kamaytirishga imkon beradi. Moslashuvchanlik darajasi - bu yangi mahsulotga о‘tishda sarflangan vaqt va pul miqdori. 
Shuni yodda tutish kerakki, ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil etishning yuqoridagi ba’zi prinsiplari bir-biriga ziddir. Masalan, kо‘p hollarda mutanosiblik prinsipi ixtisoslashuv prinsipini buzgan holda amalga oshirilishi mumkin, ba’zan esa uzluksizlik, parallelizm va boshqalar. Ishlab chiqarish rivojlanishi bilan ularning ba’zilarining ma’nosi ham о‘zgaradi. Masalan, ishlab chiqarishda ritm, uzluksizlik, parallellik va tо‘g‘rilik katta ahamiyatga ega. Hozirgi vaqtda va kelajakda ishlab chiqarish jarayonlarini elektronlashtirish bilan bir qatorda, eng muhimi, albatta, avtomatik bо‘ladi.