2Ca3(PO4)2 + 10C + 6SiO2 → P4 + 10CO + 6CaSiO3
Olingan fosfor bug’lari oq fosfor allotropik modifikatsiya shaklida suv qatlami ostida yig’uvchu qisimda kontsentratsiyalanadi. Fosforni fosforit o’rniga boshqa fosfor birikmalari, masalan, metafosfor kislotasi bilan ko’mir va boshqa noorganik birikmalari bilan qaytarib olish mumkin.7
4HPO3 + 12C → 4P + 2H2 + 12CO
Kimyoviy xossalari
Fosforning kimyoviy faolligi azotga qaraganda ancha yuqori. Fosforning kimyoviy xossalari asosan uning allotropik modifikatsiyasi bilan belgilanadi. Oq fosfor juda faol, qizil va qora fosforga o’tganda kimyoviy faollik kamayadi.
Suyuq va erigan holatda, shuningdek 800 °C gacha bo’lgan haroratda fosfor P4 shaklida bo’ladi. 800 °C yuqori haroratda dissatsalanishga uchraydi:
P4 → P2
2000 °C dan yuqori haroratda molekulalar atomlarga ajraladi.
Oddiy moddalar bilan o’zaro ta’sir
4P + 5O2 → 2P2O5
4P + 3O2 → 2P2O3
Ko’p oddiy moddalar bilan o’zaro ta’sir qiladi — galogenlar, oltingugurt, ba’zi metallar, oksidlovchi va qayratuvchi xususiyatlarni namoyon qiladi:
metall bilan oksidlovchilik qiladi va fosfidlar hosil qiladi:
2P + 3Ca → Ca3P2
2P + 3Mg → Mg3P2
metallmaslar bilan qaytaruvchilik qiladi:
2P + 3S → P2S3
2P + 3Cl2 → 2PCl3
suv bilan o’zaro ta’siri:
4Р + 6Н2О → РН3 + 3Н3РО2
ishqorlar bilan o’zaro ta’siri:
Do'stlaringiz bilan baham: |