Ижтимоий фалсафа – инсоният фалсафий маданиятининг маҳсули

Ўзбекистон Республикаси
Олий ва Ўрта махсус таълим ваъзирлиги


Мирзо УлуҒбек номидаги
Ўзбекистон Миллий Университети


Фалсафа факультети
ижтимоий фалсафа


(ўқув қўлланма)

Тошкент 2008
кириш

Мустақиллик йилларида жамиятнинг моҳиятини янгича фалсафий тушуниш эҳтиёжи юзага келди. «Ижтимоий фалсафа» фани «Миллий истиқлол ғояси; ҳукук ва маънавият асослари» бакалавр ўқув режасига киритилган ихтисослик фани бўлиб, 95 соатга мўлжалланган ўкув дастури асосида тайёрланган. Бу фан талабаларда, жамият маънавияти соҳасида фаолият кўрсатадиган кадрларда фалсафий дунёқарашни шакллантиришга хизмат килади; жамият, ижтимоий тараққиёт муаммоларини тўғри англаш, жамият ҳаётида рўй бераётган туб ўзгаришлар моҳиятини ҳолисона идрок қилишга ёрдам беради. Бу ўз навбатида бўлажак мутахассисларнинг педагогик, маънавий-маърифий фаолияти самарадорлигига таъсир кўрсатади.

Жамият тараққиётининг қонунлари, унинг таркиби, соҳалари, шунингдек ижтимоий фалсафанинг асосий тушунча ва категориялари ҳам қўлланмада келтирилган. Айниқса инсон, унинг моҳияти, шахс ва унинг ижтимоий ҳаётдаги роли, ҳозирги даврда глобаллашув муаммолари ва уларни ҳал этиш йўллари ҳам мазкур рисолада ўз ифодасини топган.
Услубий кўлланмада жамият, инсон, ижтимоий таракқиёт ва ижтимоий билиш муаммоларига даҳлдор фалсафий билимлар ўз ифодасини топган бўлиб, талабаларнинг «Ижтимоий фалсафа» фанини ўзлаштиришларига ёрдам беради.
Мазкур қўлланмани тайёрлашда профессор А.Мўминов, доц. И.Тўхтаров, Рўзматзода, Ёриев, Ёқубова, катта ўқитувчи Д.Бозоровларнинг материалларидан фойдаланилди.


Масъул муҳаррир: А.Ўтамуродов
Муаллифлар жамоаси: Қ. Н. Назаров, Б.Т.Тўйчиев, Х.Хайдаров, А.Ўтамуродов, И.Тўхтаров, Ш.Тўраев.
МУНдарижа

Кириш……………………………………………………………………………3

1. 
   Ижтимоий фалсафа фанининг предмети, мақсади ва вазифалари.........5
   
2. 
   Ижтимоий фалсафа тараққиётининг асосий даврлари...........................17
   
3. 
   Ижтимоий фалсафанинг асосий тушунчалари ва категориялари……..36
   
4. 
   “Қонун”-ижтимоий-фалсафий категория сифатида................................43
   
5. 
   Ижтимоий билишнинг ўзига хос хусусиятлари.......................................56
   
6. 
   Ижтимоий онгнинг намоён бўлиш шакллари…………………………..67
   
7. 
   Жамиятнинг фалсафий таҳлили................................................................78
   
8. 
   Жамиятнинг ижтимоий структураси........................................................97
   
9. 
   Жамият ривожланиши қонунларининг таснифи....................................111
   
10. 
    Жамият қонунларининг ижтимоий шарт шароит билан ўзаро боғлиқлиги ва намоён бўлиш шакллари................................................117
    
11. 
    Қонунларда ижтимоий эҳтиёжлар ва манфаатларнинг ифодаланиши............................................................................................125
    
12. 
    Инсон тушунчаси, моҳияти ва мазмуни.................................................134
    
13. 
    Шахснинг моҳияти ва мазмуни................................................................146
    
14. 
    Инсон фан ва техника оламида................................................................168
    
15. 
    Ўзбекистоннинг илмий салоҳияти...........................................................182
    
16. 
    Цивилизация тушунчаси моҳияти ва мазмуни.......................................188
    
17. 
    Жаҳон цивилизацияси ва Ўзбекистон истиқболининг фалсафий масалалари.................................................................................................206
    
18. 
    Инсон ва жамият тараққиётининг умумбашарий муаммолари............214
    
19. 
    Ўзбекистонда фуқаролик жамиятининг барпо этшнинг ўзига хос хусусиятлари..............................................................................................227