Ijtimoiy-gumanitar va mutaxassislik fanlari

8-mavzu. Globallashuv va barqaror taraqqiyot falsafasi Muhokama
uchun savollar

1.	Falsafa va hozirgi zamon.
2.	Globallashuv hodisasi.
3.	Umumbashariy muammolar, ularning asosiy yo’nalish va namoyon bo’lish xususiyatlari
4.	O’zbekiston va global muammolar.
5.	Respublikamiz tabiati va uni asrab-avaylash muammolari.
6.	Umumbashariy muammolarni urganishning tarbiyaviy axamiyati.
7.	Global muammolarning mohiyati.
8.	Muammolarning turli darajalari.
9.	Umumbashariy muammolarning vujudga kelish sabablari nimada?
10.	Ilmiy-texnika taraqqiyoti va uning sotsial oqibatlari nimalarda namoyon bo’lmoqda?

11. 
    Umumbashariy muammolarda demografik omilning o’rni qanday?
    
12. 
    «Demografik portlash» tushunchasi haqida nima deya olasiz?
    
13. 
    Global jarayonlarning shakllanish tarixi
    
14. 
    Global muammolarni yechishda falsaning o’rni
    
15. 
    Rim klubi haqida nima bilasiz?
    

2. 
   Topshiriqlar
   

Savollar

№

Javoblar
«Blits-so’rov» savollarining jadvali savol-javob vaqtida to’ldiriladi

1	Globallashuv - XXI asr dunyo hamjamiyatining ijtimoiysiyosiy hayotidagi asosiy xususiyat sifatida.
2	Axborot sohasida globallashuv. Zamonaviy bosqichda ommaviy axborot globallashuvining ma’nosi va asosiy xususiyatlari.
3	Axborot makoni globallashuvi sharoitida milliy xavfsizlik masalalari.
4	Internet global xalqaro ommaviy kommmunikatsiya vositasi (OAK) sifatida.
5.	Globallashuvning ijobiy natijalari.
6.	Globallashuvning salbiy oqibatlari
7	Global jarayonlarning shakllanish tarixi
8	Globallashuv hodisasi va globalistika
9.	Globallashuv: axborot xuruji va ommaviy madaniyat
10	Falsafa va hozirgi dunyoning globallashuvi

2. 
   -O’quv topshiriq
   

l.O’zbekiston sharoitida globallashuv jarayonlari va ularning mazmun hamda mohiyatining falsafiy tahlillari.

2. 
   O’zbekistonda globallashuv jarayonining milliy ma’naviyat va ahloqiy qadriyatlardagi o’ziga xosliklari.
   

2. 
   Testlar
   

1. 
   Globalistika mustaqil ilmiy yo’nalish va ijtimoiy amaliyot jabhasi sifatida nechanchi yillardan shakllanish boshladi? A.1960-yillarning oxirlaridan
   

2. 
   1950-yillarning oxirlaridan
   
3. 
   1970- yillarning oxirlaridan
   
4. 
   1980-yillarning oxirlaridan
   

2. 
   Globallashuvning vujudga kelishiga asos bo’lgan yirik sabablarni toping?
   

1. 
   Hayotning barcha sohasidagi integratsiyalashuv
   
2. 
   Fan va texnika kashfiyotlari
   
3. 
   Falsafada yangi ta’limotlarning vujudga kelishi
   
4. 
   Odam sonining keskin o’sishi
   

3. 
   Ikkinchi jahon urushidan so’ng yuzaga kelgan ijtimoiy-siyosiy holat, bugungi kunda global muammolarni bataraf qiluvchi qaysi asosiy hamkorlikning vujudga kelishiga sabab bo’ldi?
   

1. 
   BMT
   
2. 
   YUNESKO
   
3. 
   EHHT
   
4. 
   MDH
   

4. 
   Hozirgi zamonda “jahon fuqarosi” deb hisoblovchi odamlarning paydo bo’lishiga nima sabab bo’ldi?
   

1. 
   Serqirra globallashuv
   
2. 
   Ekologik globallashuv V.Siyosiy globallashuv G.Madaniy globallashuv
   

5. 
   “Tarix kurtaklari va uning maqsadi” asari muallifi kim?”
   

1. 
   K.Yaspers
   
2. 
   Yu.Xabermas V.M.Xaydegger G.G.Gadamer
   

9-Mavzu: Mantiq bilish nazariyasining tarkibiy qismi. Reja:

1. 
   Mantiq fanining predmeti va ahamiyati.
   
2. 
   Tafakkurning mantiqiy shakllari va qonunlari
   
3. 
   To‘g‘ri muhokama yuritishning mantiqiy tamoyillari: fikrning aniqligi, izchilligi va etarli asosga ega bo‘lishi.
   
4. 
   Mantiq ilmining fanlar tizimidagi o‘rni..
   
5. 
   Tushunchalarning shakllanish va qo‘llanishi.
   

O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Talabalarda mantiq fanining tadqiqot metodlari ularning klassifikatsiyasi va metodlardan foydalanishni shakllantirish.
O‘quv faoliyatining natijasi: Mantiq fanining tuzilishi va tadqiqot metodlari haqida dastlabki bilimlar berish hamda mazkur jihatlar inson shaxsini o‘rganish ob’ekti ekanligi asoslab berildi.
Tayanch iboralar:Predmet belgisi, predmetlar sinfi, tushuncha, tushunchaning mazmuni, tushunchaning xajmi, tushunchaning turlari, tushunchalar o‘rtasidagi munosabatlar, tushunchani chegaralash, tushunchani umumlashtirish, tariflash, tasniflash,tushunchani bo‘lish.
1-o‘quv topshiriq “Tushunchalar tahlili ” organayzerini to‘ldiring
1-guruh
Muhim muammoning echimini topishga yordam beradi va “Tushunchalar tahlili” usuli orqali
muammo hal qilinadi.

Tushunchalar	Mazmuni
Mantiq fani
Mantiq fani va pedagogika
Mantiq fani va sotsiologiya
Mantiq fani va tilshunoslik fanlar

2-guruh

Tushunchalar	Mazmuni
Tafakkurning mantiqiy shakllari va qonunlari
Mantiq ilmining fanlar tizimidagi o‘rni
Tushunchalarning shakllanish va qo‘llanishi

1-o‘quv topshiriq T-chizma grafik organayzerlari

Hozirgi zamon Mantiq ilmining ilmiy tadqiqot metodlariga doir muammoli masalalarni echimini

topishga yordam beradi va “T-chizma” usuli orqali muammo hal qilinadi.
1)

Kuzatish metodining afzalligi	Kuzatish metodining kamchiliklari

2)

Eksperiment metodining afzalliklari	Eksperiment metodining kamchiliklari

3)

Suhbat metodining afzalliklari	Suhbat metodining kamchiliklari

4)

So‘rovnoma metodining afzalliklari	Surovnoma metodining kamchiliklari

5)

Sotsiometriya metodining afzalliklari	Sotsiometriya metodining kamchiliklari

Mavzu: Mulohaza. Xulosa chiqarish. Argumentlash va bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakllari.
Reja:

1. 
   Mulohaza tafakkur shakli.Oddiy va murakkab mulog‘azalar vaularning turlari.Tushuncha, uning mazmuni va hajmi.
   
2. 
   Xulosa chiqarishning umumiy mantiqiy tavsifi.
   
3. 
   Asosiy muhokama yuritish shartlari.
   
4. 
   Argementlash nazarisining asosiy tushunchalari
   

O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: mulohaza tushunchasi, mulohaza tafakkur shaklining rivojlanish bosqichlari, oddiy va murakkab mulog‘azalar, shaxs va uning qiziqishlari, professiografiyaning mohiyati haqidagi bilimlarni shakllantirish.
O‘quv faoliyatining natijasi: Talabalarga kasb tushunchasi, psixikaning rivojlanish bosqichlari, kasblarni psixologik tizimlash, shaxs va uning qiziqishlari, argementlash nazarisi haqida dastlabki bilimlar berish hamda mazkur jihatlar mantiq fanini o‘rganish ob’ekti ekanligi asoslab berildi.
Tayanch iboralar: Hukm, sub’ekt, predikat, bog‘lovchi, kvantor, oddiy hukm, murakkkab hukm, modal hukmlar, mantiqiy kvadrat. Xulosa chiqarish, deduktiv xulosa chiqarish, sillogizm, entimema, polisillogizm, epixeyrema, induktiv xulosa chiqarish, to‘liq induksiya, to‘liqsiz induksiya, ommabop induksiya, ilmiy induksiya, ilmiy induksiya metodlari, statistik umumlashtirish, analogiya, xususiyatlar analogiyasi, munosabat analogiyasi, modellashtirish, argumentlash, ishonch-e’tiqod, isbotlash, rad etish, baxs yuritish, munozara, polemika, paralogizm, sofizm, mantiqiy paradoks.
Tarqatma materialning taxminiy nusxasi FSMU texnologiyasi

F	Fikringizni bayon eting.
S	Fikringizni bayoniga biror sabab ko‘rsating.
M	Ko‘rsatilgan sababni tushuntiruvchi misol keltiring.
U	Fikringizni umumlashtiring.

Ushbu texnologiya tinglovchilarni o‘z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda bahslashishga, egallangan bilimlarni tahlil qilishga, qay darajada egallaganliklarini baholashga hamda tinglovchilarni bahslashish madaniyatiga o‘rgatadi.
1-guruh

Savol	Oddiy va murakkab muloxazalar va ularning turlari qanday izohlaysiz?
F-fikringizni bayon eting
S-Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
M-ko‘rsatilgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
U- fikringizni umumlashtiring

2-guruh

Savol	Xulosa chiqarishning umumiy mantiqiy tavsifi nimlarda ko‘rinadi?
F-fikringizni bayon eting
S-Fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
M-ko‘rsatilgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
U- fikringizni umumlashtiring