Ijtimoiy psixologiyaning fan sifatida rivojlanishi Reja 1.Ijtimoiy psixalogiya 2. Ijtimoiy psixologiyaning fanning kelib chiqish 3.Ijtimoiy psixalogiya rivojlanishi Ijtimoiy psixologiyaning fan sifatida rivojlanish tarixiga nazar tashlar ekanmiz, uning jamiyatning tarixiy rivojlanishi bilan bog`liq tarzda rivojlanganligining, ilmiy jixatdan esa, falsafiy qarashlar ta`sirida bo`lib, sof ijtimoiy psixologik nazariyalarning juda oz sonli bo`lganligining guvoxi bo`lishimiz mumkin. - Ijtimoiy psixologiyaning fan sifatida rivojlanish tarixiga nazar tashlar ekanmiz, uning jamiyatning tarixiy rivojlanishi bilan bog`liq tarzda rivojlanganligining, ilmiy jixatdan esa, falsafiy qarashlar ta`sirida bo`lib, sof ijtimoiy psixologik nazariyalarning juda oz sonli bo`lganligining guvoxi bo`lishimiz mumkin.
- Ijtimoiy psixologiyaning mustaqil fan bo`lib ajralishiga sabab bo`lgan ijtimoiy va ilmiy asoslar. Insoniyat tarixini o`rganar ekanmiz mutafakkirlar, olimlar, allomalar ijtimoiy psixologik xodisalar bilan juda qiziqkanliklarining guvoxi bo`lamiz. Lekin ular bu xodisalarni o`z davri ruxida, o`z nazariy va ijtimoiy qarashlari, hattoki, turli okimlar orasida tushunishga o`ringanlar. Shuning uchun ham Ijtimoiy psixologiyaning fan sifatida taraqqiyotini o`rganish uchun ijtimoiy psixologik muammolar yeritilgan asar yoki kashfietchining yashagan davri, uning siesiy qarashlari, jamiyatning taraqqiyot xususiyatlarini ham o`rganish lozim. Ilmiy manbalar Ijtimoiy psixologiyaning davlat va huquq nazariyasi, siesiy iqtisod, etika, falsafa fanlarining rivojlanishi bilan uzviy bogligini kursatadi. Ayniqsa, fan taraqqiyotiga falsafa fani o`zining sezilarli ulushini kushgan. Shuning uchun ham amerikalik olim G. Olport ijtimoiy psixologik goyalarning yaratilishi va rivojlanishi falsafa bilan, uning ko`zga ko`ringan arboblaridan hisoblangan Platon nomi bilan bog`liq deb yozgan edi.
Platon o`zining "Davlat" va "Qonunlar" deb atalgan dialoglarida shaxsning jamiyat bilan aloqalari masalasiga tuxtalib, jamiyat individga nisbatan o`zgarmas bir birlikki, uning taraqqiyoti jamiyat rivojlanishi qonunlarga buysunadi, degan fikrni ximoya qilgan. Unga qarama-karshi fikrni Aristotel bayon etib, individni barcha ijtimoiy o`zgarishlarning sababchisi, chunki unda bunga imkon beruvchi psixologik tizimlar bor, deb yozadi. Ya`ni, shaxs va jamiyat o`rtasidagi munosabat masalasi Platonda jamiyat foydasiga hal bo`lgan bo`lsa, Aristotelda bu narsa shaxs foydasiga yechilgan. Ulardan keyingi - yangi davr faylasuflarini - Gobbs, Gilvetsiy, Lokk, Russo, Gegel, Makiavelli, Shark faylasuflaridan Beruniy, Farobiylar ham barcha asarlarida shaxs va jamiyat qarama-karshiliklarini ilmiy asosda sharxlashga o`rindilar, lekin xech kaysisi bu muammoni ijtimoiy psixologik muammo darajasiga kutara olmadi. - Platon o`zining "Davlat" va "Qonunlar" deb atalgan dialoglarida shaxsning jamiyat bilan aloqalari masalasiga tuxtalib, jamiyat individga nisbatan o`zgarmas bir birlikki, uning taraqqiyoti jamiyat rivojlanishi qonunlarga buysunadi, degan fikrni ximoya qilgan. Unga qarama-karshi fikrni Aristotel bayon etib, individni barcha ijtimoiy o`zgarishlarning sababchisi, chunki unda bunga imkon beruvchi psixologik tizimlar bor, deb yozadi. Ya`ni, shaxs va jamiyat o`rtasidagi munosabat masalasi Platonda jamiyat foydasiga hal bo`lgan bo`lsa, Aristotelda bu narsa shaxs foydasiga yechilgan. Ulardan keyingi - yangi davr faylasuflarini - Gobbs, Gilvetsiy, Lokk, Russo, Gegel, Makiavelli, Shark faylasuflaridan Beruniy, Farobiylar ham barcha asarlarida shaxs va jamiyat qarama-karshiliklarini ilmiy asosda sharxlashga o`rindilar, lekin xech kaysisi bu muammoni ijtimoiy psixologik muammo darajasiga kutara olmadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
