Икки хил қумнинг донадор таркиби қуйида берилган (1-жадвал)

Ечиш: Қумнинг ғоваклиги қуйдагича аниқланади:
V_қ=
Қумнинг намлиги қуйдагича аниқланади:
W_қ=
3-масала. Қумниннг қуруқ холдаги ўйма зинчлиги ρ_m=1530 кг/м³, нам холда 1200 кг/м³ бўлса, қумни 10% намланганда ҳажм ўзгариши аниқлансин.
Ечиш. 1м³ қумнинг 10% намлангандаги массаси m₁=ρ·1.1=1539·1.1=1683 кг/м³. Намланган қумнинг ҳажми:
Δ V_А=
Қумнинг ҳажми ўзгариш: V_қ=V_A-V_қ=1,40-1=0,40 м³


4-масала. Қумнинг қуруқ ҳолдаги ўйма зичлиги ρ_m=1500 кг/м³, нам холдаги зичликлари эса 1200 ва 1220 кг/м³ тенг. Қумнинг намликлари 3 ва 8% бўлганда ҳажмининг ўзгариши хисоблансин.
Ечиш. 1м³ қумнинг 3 ва 8% намликдаги массалари:
m₁=ρ_m·1,03=1500·1,03=1545 кг
m₂= ρ_m·1,08=1500·1,08=1620 кг
Нам ҳолдаги қумларнинг ҳажми:
V₁= ;
Қум ҳажмларининг ўзгариши:
Δ V₁=V₁-V_қ=1,29-1=0,29м³ ; Δ V₂=V₂-V_қ=1,33-1=0,33м³


5-масала. Юқоридаги 1-масалада берилган № 1 қумнинг донадор таркиби бўйича (1-жадвал) унинг ўртача йириклиги ва солиштирма юзаси хисоблансин.
Ечиш. Қумнинг ўртача йириклиги Б. Г. Скрамтаев формуласи ёрдамида қуйдагича ҳисобланади:

Қумнинг солиштирма юзаси А. С. Ладинский формуласи ёрдамида хисобланади:

бу ерда - мос холда элаклардаги айрим қолдиқлар миқдорлари элакдан ўтган қум миқдори. К-қумниннг турини хисобга олувчи коэффициент бўлиб, майда қумлар учун К=1,3 га тенг бўлади.

Қумнинг ўртача йириклиги:

=0,40
Қумнинг солиштирма юзаси: