Икки хил қумнинг донадор таркиби қуйида берилган (1-жадвал)

6-масала. Икки хил шағалнинг донадор таркиби қуйида берилган (2-жадвал)
№1 ва №2 таркибли шағалларнинг ғалвирдаги айрим қолдиқлармиқдори, %
2-жадвал.

№ т/р	Ғалвир кўзларининг ўлчамлари, мм
	70	40	20	10	5	3
№1	1	5	10	42	30	12
№2	-	4	9	49	23	13

Тўла қолдиқлар миқдори аниқлансин ва шағалнинг ишлатишига яроқли ёки яроқсизлиги кўрсатилсин.

Ечиш. Шағалнинг тўла қолдиқлар миқдори А_j қумники каби аниқланади (юқоридаги 1-масалага қаранг).
№ 1-таркбли шағал учун тўла қолдиқлар миқдори, %.
А₇₀=1; А₄₀=1+5=6; А₂₀=1+5+10=16; А₁₀=1+5+10+42=58; А₅=1+5+10+42+30=88; А₃=1+5+42+30+12=100.
№ 2-таркибли шағал учун тўла қолдиқлар миқдори, %.
А₄₀=4; А₂₀=4+9=15; А₁₀=4+9+49=62; А₅=4+9+49+23=85; А₃=4+9+49+23+13=98.
Демак №1 ва №2 шағаллар учун Д_{энг. кич}=3мм (ғалвирдаги тўла қолдиқлар миқдори 95% дан кўп). №1 шағал учун Д_{энг. кат}=70мм ва №2 шағал учун
Д_{энг. кат}=40 мм (ғалвирдаги тўла қолдиқлар миқдори 5%дан кам).
№1 таркибли шағал учун 0.5 (Д_{энг. кат}+Д_{энг. кич})=0,5(70+3)=36,5 мм. Қабул қиламиз 40 мм (ғалвирдаги тўла қолдиқлар миқдори 50.5%).
№2 таркибли шағал учун 0.5 (Д_{энг. кат}+Д_{энг. кич})=0,5(40+3)=21.5 мм. Қабул қиламиз 20 мм (ғалвирдаги тўла қолдиқлар миқдори 51%). Аниқланган натижаларга кўра иккала шағал учун ҳам Д_{энг. кат} ва Д_{энг. кчк.} доналарнинг тўла қолдиқлар миқдори зарурий (ДАСТ талаби бўйинча) миқдор чегарасида жойлашади. Демак иккала шағал ҳам бетон тайёрлаш учун йирик тўлдирувчи сифатида ишлатишга яроқли хисобланади.
7-масала. Қуйидагилар берилган шағалнинг ўйма зинчлиги ρ_m=1770 кг/м³, хақиқий зинчлиги ρ=1750 кг/м³. Шу шағал намунасининг нам холдаги массаси m₁=2.6кг, қуритилгандан сўнг m₂=2.48 кг. Шағалнинг ғоваклиги (доналари орасидаги бўшлиғи) ва намлиги аниқлансин.