Ikkilamchi mahsulotlar kroton aldegid, karbamid va ortofosfat kislota asosida samarali oligomer korroziya ingibitorining

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 4 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
1229 
w
www.oriens.uz
May
2021
 
 
bir sutkali sinovlardan keyin qora qatlam bilan qoplandi, lekin uzoq davom etgan 
tajribalar vaqtida sirt osti korroziya ham rivojlandi. Sintez qilingan ingibitorlarning 
kiritilishi bunday turdagi korroziyaning rivojlanishiga to’sqinlik qiladi [3,4].
Plast suvida va SO
2
qo’shilgan suvda korroziya tezligining kattaliklari bir-
biriga yaqin, H
2
S (400 mg/l) + SO
2
(105 Pa) va H
2
S (400 mg/l) ning kiritilishi esa 
muhitning agressivligini sezilarli darajada oshiradi (2-jadval), bu esa oldinroq 
o’tkazilgan tekshirish natijalariga mos keladi.
 
2-jadval 
Plast suvida (PS) CO
2
 va H
2
S ishtirokida va ishtirokisiz hamda shu gazlar 
birgiligida IKF-1oligomer korroziya ingibitorining (200 mg/l) po’lat 20 markali 
metalldagi korroziya tezligi K, g/(m
2
∙soat), himoyalash darajasi Z, %, korrozion 
barqarorlik bali (KBB) 
τ, 
soat 
Ko’rsatgi
chlar 
Muhit 
Plast 
suvi (PS) 
PS + 
H
2
S (400 
mg/l) 
PS + 
CO
2
 (105 
Pa) 
PS + 
H
2
S (400 
mg/l) + 
CO
2
 (105 
Pa) 
24 
K
0
0,314 
0,519 
0,307 
0,536 
K 
0,027 
0,067 
0,032 
0,072 
Z 
91,4 
87,1 
89,57 
86,5 
KBB 
4 
5 
4 
5 
240 
K
0
0,119 
0,234 
0,116 
0,237 
K 
0,008 
0,018 
0,005 
0,035 
Z 
93,2 
92,3 
95,6 
85,2 
KBB 
3 
4 
2 
4 
720 
K
0
0,053
5 
0,096
5 
0,054
7 
0,127 
K 
0,004
8 
0,008
9 
0,005
9 
0,007 
Z 
91,02 
90,7 
89,2 
94,4 
KBB 
2 
3 
3 
3 

---

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 4 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
1230 
w
www.oriens.uz
May
2021
 
 
2-jadvaldan ko’rnadiki, H
2
S va CO
2
, H
2
S muhitlarda IKF-1 (200 mg/l) korroziya 
ingibitorining bir sutkali sinovlardagi himoyalovchi ta’siri yuqori emas, lekin 
vaqtning τ = 720 soatgacha ko’payishi bilan bir qancha ortadi. Biroq, ingibirlangan 
eritmalarda korroziya tezligi vaqt oralig’ida kamayib, korrozion barqarorlikning 10 
ballik sistemasi bo’yicha 2 ballga mos keladi, ya’ni H
2
S va SO
2
ni saqlovchi 
ingibirlangan eritmalarda o’tkazilgan bir sutkali sinovlardan keyin 3 ballga mos 
keluvchi barqarorligi quyi bo’lgan guruh metalli 720 soatdan keyin barqarorligi 
yuqori bo’lgan guruhga o’tadi [6].
Ingibitor-Fe kompleksining hosil bo’lish imkonyaitlarini tasdiqlash uchun UB- 
va IQ-yutilish spektrlaridan foydalanildi, po’lat St20 ning 0,5 g/l IKF-1 ingibitorini 
saqlovchi 1 M H
2
SO
4
eritmasiga botirishdan oldingi va 3 kun davomida botirilgandan 
keyingi ma’lumotlar 3.22-rasmda berilgan. Rasmlarda yutilish qiymatlarining va ular 
intensivligining og’ishi ko’rsatilgan. Po’latning eritmaga botirilishidan keyin IKF-1 
ingibitori uchun absorbsiyaning ortishi kuzatiladi. Bu Fe
2+
ionlari va ingibitorlarning 
funksional-faol guruhlari orasida kompleksning hosil bo’lganligidan dalolat beradi. 
Bu kompleksning hosil bo’lishi absorbsiya va uning intensivligi qiymatida 
kuzatiladigan og’ishning sababi bo’lishi mumkin, u esa o’z navbatda ingibitorning 
antikorrozion faolligiga sabab bo’ladi. Ta’kidlash joizki, botirilgunga qadar va 
botirilgandan keyingi ingibitorlarning spektrlarida sezilarli farq kuzatilmadi, bu 
ingibitor va po’lat orasida o’zaro kuchsiz ta’sir mavjudligidan dalolat beradi (fizik 
adsorbsiyani tasdiqlaydi). [4,5]