Ildizi[tahrir

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

Mobil ilovalarni ishlab chiqarish

MUSTAQIL ISH
Маvzu: Berilgan kvadrat tenglamani yechuvchi dastur yaratish.
Reja:

1. 
   Ochiq ma’lumotlat portali opendata.gov.uz dan foydalanib yurtimizdagi teartlar ro’yxatini va ularning oylik repertuarini aks ettiruvchi dastur yaratish
   
2. 
   Istalgan kvadrat funksiya grafigini chizuvchi dastur yaratish
   
3. 
   Berilgan kvadrat tenglamani yechuvchi dastur yaratish
   
4. 
   Mobil shifoxona: onlayn qabulga yozilishi, retsept berish tashxisni bilish,..funksiyalariga ega bo’lgan dastur yaratish.
   
5. 
   Restoran menyusini ko’rish oldindan stol buyurish,…imkoniyatini beruvchi dastur yaratish
   
6. 
   O’qilmagan qazo namozlarning vaqtiga ko’ra ajratib,hisoblab boruvchi dastur yaratish.
   

Kvadrat tenglama — matematikada koʻp hadli, bir oʻzgaruvchili va ikkinchi darajali tenglama. Umumiy koʻrinishi odatda quyidagicha ifodalanadi:
��2+��+�=0.
Bu yerda a, b, c — haqiqiy sonlar va a≠0. Agar a=1 boʻlsa, kvadrat tenglama keltirilgan tenglama, agar a≠1 boʻlsa, keltirilmagan tenglama deyiladi. a, b, c sonlari quyidagicha ataladi:

• 
  a — birinchi (bosh) koeffitsiyent;
  
• 
  b — ikkinchi koeffitsiyent;
  
• 
  c — ozod had.
  

Ildizi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kvadrat tenglama ildizlari
�=−�±�2−4��2�
formula boʻyicha topiladi.

Diskriminant[tahrir | manbasini tahrirlash]

�=�2−4��
kvadrat tenglamaning diskriminanti deyiladi. Agar D<0 boʻlsa, kvadrat tenglama ildizlarga ega boʻlmaydi. Agar D=0 boʻlsa, tenglama bitta ildizga ega boʻladi. Agar D>0 boʻlsa, tenglama ikkita ildizga ega boʻladi. D=0 boʻlgan holda baʼzan kvadrat tenglama ikkita bir xil ildizga ega ham deyiladi.
�=�2−4��
belgilashdan foydalanib,

�=−�±�2−4��2�
formulani
�=−�±�2�
koʻrinishda qayta yozish mumkin.


Berilgan kvadrat tenglamani yechuvchi dastur yaratish
Python 3 da kvadratik tenglamalarni yechish uchun quyidagi kodni yozing. Keling, ushbu oddiy dasturda foydalangan ba'zi fikrlarni ko'rib chiqaylik.
print - bu funktsiya ekranga ma'lumotlarni chop etadi.
input - ma'lumotni aks ettiradi va foydalanuvchidan ma'lumotlarni kiritishni talab qiladi.
b**2 - bu b o'zgaruvchining kvadratga ko'tarish amali.
str - bu funksiya ma'lumotlarni satrlarga aylantiradi.
if-elif-else Pythondagi shart operator . Diskriminant qiymatiga asoslanib, kvadrat tenglamaning ildizlari sonini aniqlaymiz.
discriminant ** 0.5- ushbu usul yordamida biz kvadrat ildiz chiqaramiz. Pythonda ildizlarni ajratib olishning bir necha usullari mavjud, masalan, matematik kutubxonadan sqrt funktsiyasidan foydalanish.
print('a•x²+b•x+c=0' tenglamani yechish)
a = input('a ni kiriting:')
b = input('b ni kiriting:')
c = input('c ni kiriting:')
a = float(a)
b = float(b)
c = float(c)
discriminant = b**2 - 4*a*c
print('Diskerminant= ' + str(discriminant))
if discriminant < 0:
print('Ildizda manfiy son yuzaga keldi')
elif discriminant == 0:
x = -b / (2 * a)
print('x = ' + str(x))
else:
x1 = (-b + discriminant ** 0.5) / (2 * a)
x2 = (-b - discriminant ** 0.5) / (2 * a)
print('x₁ = ' + str(x1))
print('x₂ = ' + str(x2))
Dasturni ishga tushiramiz, kerakli koeffitsientlarni kiritamiz va natijalarga ega bo'lamiz.
a • x² + b • x + c = 0 tenglamani yechish
a ni kiriting: -4
b ni kiriting: -231
c ni kiriting: 34 qiymatini kiriting
Diskerminant = 53905.0
x₁ = -57.89681291718352
x₂ = 0.1468129171835173
Kvadrat tenglamamizningning ildizlari hisoblab topildi.
Qo'shimcha, yana bir fikrga e'tibor qaratmoqchiman. Agar diskriminant manfiy bo'lsa, unda Kvadrat tenglamamizningning haqiqiy ildizlari mavjud bo'lmaydi. Ammo murakkab ildizlar bo'ladi. Agar biz ularni qayta ishlasak, shartli operator yordamida quyidagicha o'zgartirishimiz kerak:
if discriminant == 0:
x = -b / (2 * a)
print('x = ' + str(x))
else:
x1 = (-b + discriminant ** 0.5) / (2 * a)
x2 = (-b - discriminant ** 0.5) / (2 * a)
print('x₁ = ' + str(x1))
print('x₂ = ' + str(x2))
U holda tenglamamizningning ildizlari quyidagi kompleks ko'rinishda bo'ladi.
a • x² + b • x + c = 0 tenglamani yechish
a ni kiriting: 4
b ni kiriting: 1
c ni kiriting: 2
Diskerminant = -31.0
x₁ = (-0.12499999999999996+0.6959705453537527j)
x₂ = (-0.12500000000000006-0.6959705453537527j)
Yuqoridagi natijalar asosida biz ikkita kompleks ildizli natijalar ega bo'ldik.