Ilgarilanma harakat kinematikasi va dinamikasi

57. Agar maxovik gardishida yotgan nuqtalarning tezligi υ = 6 m/s, aylanish o‘qiga ℓ = 15 sm yaqinroq joylashgan nuqtalarning tezligi esa υ₂ = 5.5 m/s bo‘lsa, maxovikni radiusi topilsin.

58. Aylanayotgan diskni aylanasidagi nuqtalarni chiziqli tezligi υ₁ = 3 m/s. Aylanish o‘qiga ℓ = 10 sm yaqinroq joylashgan nuqtalarni chiziqli tezligi esa υ₂ = 2 m/s. Disk sekundiga necha marta aylanayapti?

59. Moddiy nuqta radiusi R = 1 m bo‘lgan aylana bo‘ylab harakat boshlab, t₁ = 10 s ichida S = 50 m yo‘l bosdi. Harakat boshlangandan so‘ng t₂ = 5 s o‘tgach nuqta qanday normal tezlanish bilan harakat qiladi?

60. Minutiga 100 marta aylanayotgan maxovik, tormozlovchi moment ta’sirida besh marta aylanib tezligini ikki marta kamaytirdi. Tormozlanish vaqtini toping.

61. Aylanish chastotasi n = 120 ayl/min bo‘lgan maxovik t = 1.5 min ichida to‘xtaydi. Harakatni tekis sekinlanuvchan deb hisoblab, maxovik to‘xtagunga qadar necha marta aylanishini aniqlang.

62. Maxovik gardishida yotgan nuqtalarni chiziqli tezligi 5 m/s, aylanish o‘qiga l = 0.2 m ga joylashgan nuqtalarniki esa 4 m/s. Mahvoik radiusi va uning burchakli tezligini toping.

63. Ventilyator parraklarini burchakli tezligi ω = 20 rad/s. 30 min vaqt ichidagi aylanish soni aniqlansin.

64. Val aylana boshlab birinchi t = 5 s ichida n = 100 marta aylandi. Val aylanishini tekis tezlanuvchan deb hisoblab, uning burchakli tezlanishini va oxirgi burchakli tezligini aniqlang.

65. Yer sirtini ekvatorida yotgan nuqtalarni chiziqli tezligi υ ni va markazga intilma tezlanishi ni aniqlang.

66. G‘ildirak n = 60 ayl/s chastota bilan aylanib erkin yiqiladi va yiqilish davomida N = 33 marta aylanadi. Yiqilish davomida n=33 marta aylanadi yiqilish balandligi topilsin.

67. Nuqta aylana bo‘ylab tekis tezlanuvchan harakat qila boshlaydi. Harakat boshidan 0.5 s o‘tgach uning normal va tangensial tezlanishini aniqlang.

68. Yer sirtini Moskva shahri kengligi (φ = 56^o) da yotgan nuqtalarning chiziqli tezligi υ ni va markazga intilma tezlanishini aniqlang.

69. Patefon diski n = 78 ayl/min chastota bilan aylanmoqda. Agar plastinka N=250 ta ariqchaga ega va radius bo‘ylab ikki chetki ariqchalar orasidagi masofa S = 6.4 sm bo‘lsa, ninani plastinka chetidan markaz tomon surilishidagi o‘rtacha tezlikni toping.

70. Ikkita qog‘oz diski umumiy gorizontal o‘qqa shunday o‘rnatilganki, ularni tekisliklari o‘zaro parallel bo‘lib, bir-biridan S=30 sm masofada joylashgan. Disklar n = 2000 ayl/min chastota bilan aylantiriladi. Disk o‘qidan R = 12 sm masofada unga parallel harakatlanayotgan o‘q ikkita diskni ham teshib o‘tadi. Disklardagi teshiklar bir-biridan aylana yoyi bo‘yicha o‘lchaganda 6 sm uzoqlikda joylashgan. Disklalar orasidagi o‘qning o‘rtacha tezligi <υ> ni toping.

71. Aylanish chastotasi 955ayl/min bo‘lgan elektrodvigatel rotori o‘chirilgandan so‘ng 10 s o‘tgach to‘xtadi. Elektrodvigatel o‘chirilgandan so‘ng rotor harakatani tekis sekinlanuvchan deb hisoblab, uning burchakli tezlanishini va to‘xtagunga qadar necha marta aylanishini toping.

72. A va V vallar A va V ga aylanma harakatni uzatuvchi chiziqli tasma bilan bog‘langan. Yetaklovchi val n₁ = 3000 ayl/min chastota bilan aylanadi. Yergashuvchi val n₂ = 600 ayl/min chastota bilan aylanmog‘i kerak bo‘lgani uchun unga diametri D₂ = 500 mm bo‘lgan shkiv o‘rnatilgan. Yetaklovchi valga qanday diametrli shkiv o‘rnatilishi lozim?

73. Nuqta radiusi R = 8 m bo‘lgan aylana bo‘ylab aylanmoqda. Vaqtning biror momentida nuqtani normal tezlanishi = 4 m/s². Bu momentda to‘liq tezlanish vektori normal tezlanish vektori bilan α = 60^o burchak hosil qiladi. Nuqtaning tezligi υ ni va tangensial tezlanishi ni toping.

74. Maxovikni aylanish chastotasi N = 20 marta to‘liq aylanish vaqti davomida no = 1 ayl/s dan n = 5 ayl/s gacha ortdi, maxovikni o‘rtacha burchakli tezlanishini aniqlang.