Илмий тадқиқот методологияси фанидан test

Илмий тадқиқот методологияси фанидан TEST

1. Fan bu:

a) tadqiqotchilar faoliyatini tashkillashtiradigan, yangi bilimlarni ishlab chiqaradigan va amaliyotga joriy qiladigan ijtimoiy institutdir;
2. Fanni harakatlantiruvchi kuch bu:
a) yangi bilimlar va loyihalar ishlab chiqishga, ixtirolar qilishga qodir tadqiqotchilar;
3. Bilish faoliyati, axborot bilan ishlash va tadqiqot usullarini o’rganadigan ta’limot bu:
a) ilmiy tadqiqot metodologiyasi;
5. Magistraturada qaysi turdagi muammolar o’rganiladi?
a) izlanish va yangi natijalarni olishga yo’naltirilgan ilmiy muammolari;
6. Sifatli ilmiy ish bu:
a) muammo bo’yicha qilingan yangi xulosa yoki kashfiyot, natija esa amaliyotga joriy etilgan;
7. Tadqiqotchining kasbiy malakasi bu:
a) tadqiqotchi uchun zarur bo’lgan fazilatlarga ega bo’lish, tadqiqot usullari va vositalaridan samarali foydalana bilish;
8. Tadqiqot motivasiyasi nima?
a) izlanishni faollashtiradigan istak, tadqiqotga yo’nalish, energiya va ko’rsatma beradigan ruhiy holat;
9. Ilmiy bilish bu:
a) obyektning xossa va qonuniyatlarini tushuntirib beradigan, ilmiylik mezonlariga asoslanadigan bilish jarayoni;
10. Tadqiqotda qo’llaniladigan ilmiylik mezonlari:
a) obyektivlik, isbotlanganlik, aniqlik, tajribada tasdiqlash.
11. Tadqiqot deganda nimani tushunamiz?
a) yangilikni kashf qilish va ilmiy qadriyatlarni yaratilgan yo’naltirilgan aqliy mehnatning ixtisoslashgan turi;
12. Ilmiy tadqiqot turlari bu:
a) fundamental, empirik, eksperimental, texnologik va kompleks tadqiqotlar;
13. Empirik bilish darajasida:
a) obyektning tashqi, o’zgaruvchan, kuzatish va o’lchasa bo’ladigan xossalari o’rganiladi;
14. Ilmiy tadqiqotda muammo bu:
a) hal qilinishi kerak bo’lgan murakkab nazariy yoki amaliy-texnologik masalalar majmuasidir;
15. Tadqiqotda foydalaniladigan g’oya bu:
a) muammoni qo’yishda zamin bo’lib xizmat qiladi, yechimni topilishiga yordam beradi;
16. Tadqiqotda qo’llaniladigan gipoteza bu:
isbotlash kerak bo’lgan, cheklangan faktlar asosida qilingan faraz;
a) isbotlash kerak bo’lgan, cheklangan faktlar asosida qilingan faraz;
17. Nazariya bu:
a) obyektni mohiyati va sababiy qonuniyatlarni tushuntirib beradigan bilish shakli;
18. Ilmiy muammo bu:
a) tadqiqot sohasiga oid masalalari;
19. Ilmiy ijodiyot bu:
a) kashfiyot, ixtiro qilish, yangi ilmiy qadriyatlarni yaratish;
20. Ijod qilish qobiliyati bu:
a) tafakkur teranligi;
21. Tafakkurning rasionallik xislatini namoyon etadi:
a) mantiq qonun-qoidalari va faktlarni tahlil qilishga asoslangan aqliy bilish;
22. Ilmiy rasionallik normalari bu:
a) mantiqiylik, asoslanganlik, isbotlanganlik, faktlarga tayanib tushuntirish;
b) rasional hukm chiqarish;
v) natijalarni asoslash, tajribada tasdiqlash;
g) muammolarni to’g’ri qo’yish va asoslash.
23. Mantiqiy fikrlash yetarli bo’lmagan vaziyatlar:
a) o’ta murakkab, ziddiyatli tomonlarga ega bo’lgan obyekt;
24. Ilmiy bilishda norasionallik bu:
a) mantiqiy fikrlash, rasional anglash amal qilmaydigan xislat, intuitiv bilish;
25. Yangi g’oyani ong, anglash qatlamiga olib chiqadigan ruhiy mexanizm bu:
a) intuisiya;
26. Tadqiqotda yangi g’oyani hosil bo’lishi bu:
a) davriy va nodavriy (intuitiv) tarzda namoyon bo’ladigan ijodiy jarayon;
27. Rasionallik mezonlariga ega bo’lgan bilim sohasi bu:
a) ilmiy bilim;
28. Ilmiy axborot bu;
a) tadqiqotda foydalaniladigan ma’lumotlar, materiallar va faktlar majmuasi;
29. Axborot va bilish nisbati bu:
a) axborot bilishni manbasi va asosi;
30. Fakt nima?
a) obyekt haqida axborot beradigan, bilimni tasdiqlaydigan ma’lumot;
31. Ilmiy fakt qanday xislatlarga ega?
a) yangiligi, aniqligi, ishonchli bo’lishi;
32. Axborotni saqlash texnologiyalari bu:
a) qog’ozli va qog’ozsiz axborotni saqlash texnologiyalari;
33. Tadqiqotda qo’llaniladigan ilmiylik mezonlari:
a) obyektivlik, isbotlanganlik, aniqlik, tajribada tasdiqlash.
34. Ilmiy muammo bu:
a) tadqiqot sohasiga oid masalalari;
35. Ilmiy tadqiqot mavzusi bu:
a) bir butun mazmunga ega bo’lgan nazariy yoki texnologik masala;
36 Empirik tadqiqot usuli nima?
a) hissiy-tajribaviy ma’lumot olish va uni qayta ishlash qoidalari, tamoyillari va vositalari tizimi;
37. Empirik bilish darajasida:
a) obyektning tashqi, o’zgaruvchan, kuzatish va o’lchasa bo’ladigan xossalari o’rganiladi;
38. O’lchashni amalga oshirish uchun… .
a) tanlangan etalon birligi asosida obyektni miqdoriy qiymatlari aniqlanadi;
39. Metrologiya nima?
a) o’lchov birligi va talab qilinayotgan aniqaniqlikka erishish haqidagi fandir;
40. Taqqoslash usuli bu:
a) obyektdagi o’xshash yoki farq qiladigan belgilarni aniqlashtirishdagi qoidalar va amallar;
41. Tavsiflash nima?
a) obyektga doir axborot va vaktlarni matnda bayon qilish;
42. Kuzatish usulini talablari bu:
a) faollik, bir maqsadga yo’naltirganlik, izchillik, tizimli bo’lishi;
43. Ixtisoslashgan bilish faoliyati bu:
a) ilmiy tadqiqot;
44. Eksperimental tabiatshunoslikni asoschisi:
a) G.Galeley;
45. Eksperiment o’tkazib elektronni kashf etgan olim:
a) Dj.Tomson;
46. Eksperiment bu:
a) obyektni sun’iy sharoitga qo’yib, unga ta’sir o’tkazish orqali tadqiq qilish;
47. Eksperiment natijalarini tekshirish usun:
a) matematik o’lchash nazariyasi asosida natijalarni qanchalik to’g’ri ekanligi aniqlanadi;
48. Eksperimentda tasdiqlangan atomni tuzilishi modelini ishlab chiqqan olim:
a) Lui de Broyl;
49. Ilk xayoliy eksperiment o’tkazgan olim:
a) Galiley;
50. Matematik eksperiment asosini tashkil qiladi… .
a) matematik model;
51. Kompyuterli eksperiment o’tkazish vositasi bu;
a) dastur va ekspertli baholash tizimi;
53. Analiz bu:
a)Analiz amalda yoki fikran obyektni qismlarga (unsurlarga) bo’lish va ularni har birini alohida-alohida o’rganish usulidir:
54. Sintez bu:
a) predmetni amalda yoki fikrda qismlarga bo’lib tahlil qilish jarayonida xosil bo’lgan faktlar, ma’lumotlar va tasavvurlarni bir-biriga bog’lab bir butun mazmunga ega bo’lgan g’oya, tushuncha va nazariyani ishlab chiqish usulidir.
55.. Analogiya bu:
a) Turdosh obyektlarni taqqoslash va xulosa chiqarish usuli;
56. Turdosh obyektlarni taqqoslash va xulosa chiqarish usuli qanday bo’lishi kerak:
A) Analogiya
56. Mavhumlashtirish usuli bu:
a) obyekt xossalarini fikrda obrazlar shaklida ajratib olish, tahlil qilish, tushunchalarda ifodalash;
57. Idealizasiyalashtirish bu;
a) obyektga nisbatan namuna rolini o’ynaydigan tushuncha ishlab chiqish;
58. Umumlashtirish bu:
a) obyektlardagi o’xshash, umumiy bo’lgan xossa va tomonlar haqida tasavvur hosil qilish;
59. Nazariy tadqiqotni vazifasi;
a) empirik va nazariy tadqiqot natijalarini tushuntirish;
60. Nazariya bu:
a) obyektning xossa va qonuniyatlarini tushuntiridagina, bashorat qilish xislatiga ega bo’lgan ilmiy bilish shaklidir;
61. Nazariyadan farqliroq fakt... .
a) yakka, individual hodisa haqida ma’lumot beradi;
62. Argument so’zining ma’nosi nima?
a) lotincha isbotning asosi;
63. Argementasiya bu…
a) biron-bir fikr yoki g’oyani asoslash uchun chin hukmni keltirish jarayonidir;
64. Qanday fikr argument bo’laolmaydi?
a) mantiq qoidalariga zid kelgan fikr;
65. Hukm argument bo’lishi uchun… .
a) b.v. javoblar to’g’ri;
66. «Sofistik raddiyalar xususida» asarining muallifi.
a) Aristotel;
67. Raddiya nima?
a) biron-bir tezisni nochinligi yoki isbotlanmaganligini aniqlash maqsadiga ega bo’lgan va unga qarshi qaratilgan mulohazadir;
68. Isbotning tarkibiy qismlarini ko’rsating?
a) tezis, dalil, namoyish;
69. Dalil nima?
a) chinligi tekshirilgan va isbotlanmagan, tezis chinligi yoki nochinligini asoslash uchun keltirish mumkin bo’lgan fikr;
70. «Baxs ilmi» asarining muallifini toping?
a) Protagor;
71. Ilmiy diskussiyaga berilgan to’g’ri ta’rifni toping?
a) Ilmiy dissertasiya turli qarashlar va nuqtai nazarlarni olg’a surish, bir-biriga qarama-qarshi qo’yish va tanqidiy mulohaza yuritish orqali biron-bir muammo yechimini birlikda izlash vositasida;
72. Diskussio-diskussio – so’zi lotincha.
a) ko’rib chiqish, tadqiq qilish ma’nosini bildiradi;
73. Magistraturada qaysi turdagi muammolar o’rganiladi?
a) izlanish va yangi natijalarni olishga yo’naltirilgan ilmiy muammolari;
74. Sifatli ilmiy ish bu:
a) muammo bo’yicha qilingan yangi xulosa yoki kashfiyot, natija esa amaliyotga joriy etilgan;
75. Tadqiqotda qo’llaniladigan ilmiylik mezonlari:
a) obyektivlik, isbotlanganlik, aniqlik, tajribada tasdiqlash.
76. Tafakkurning rasionallik xislatini namoyon etadi:
a) mantiq qonun-qoidalari va faktlarni tahlil qilishga asoslangan aqliy bilish;
77. Annotasiyaga berilgan to’g’ri ta’rifni toping?
a) Annotasiya bajarilgan ishning mazmuni, vazifasi, shakli haqidagi qichqacha ma’lumotlar;
78. Adabiyotlarni qayd qilish qoidasini ko’rsating?
a) muallif famiyaliyasi, ismi, sharifi, ishning nomi, shahar, nashriyot, nashr etilgan yil, ishning hajmi;
79. Rasmiylashtirilgan ish….
a) ijtimoiy qadriyat va intellektual mulkka aylanadi;
80. Dissertasiya so’zining ma’nosi nima?
a) lot. (dissertatio) – mulohaza, tadqiq;
81. Dissertasiya kirish qismining tuzilishi to’g’ri kelgan qatorni toping?
a) tadqiqot mavzusining dolzarbligi, maqsad va vazifalari, muammoning ishlanganlik darajasi, tadqiqotning ilmiy yangiligi;
82. Magistrlik dissertasiyasining umumiy hajmi qancha?
a) 60-80 varaq (ilovadan tashqari) matn;
82. Innovasiya so’zi ingliz tilidan olingan bo’lib, tarjimasi nimani anglatadi?