Ilmiy emperik bog'liq ilmiy tasvirning alohida ichki tarkibi sifatida. Omillar va talqinlar Reja: Kirish


Zamonaviy fanning ta'rifi va xususiyatlari


Download 23.83 Kb.
bet3/6
Sana23.09.2023
Hajmi23.83 Kb.
#1686416
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
ilmiy emperik bog\'liq ilmiy tasvirning alohida ichki tarkibi sifatida. Omillar va talqinlar

Zamonaviy fanning ta'rifi va xususiyatlari

Zamonaviy ilm-fanni turli omillar va talqinlarga asoslangan empirik bog'liq ilmiy tasvirlarni o'z ichiga olgan alohida ichki tuzilma sifatida aniqlash mumkin. Zamonaviy ilm-fanning o'ziga xos xususiyati uning bilimlarni o'zlashtirishning an'anaviy tushunchalaridan voz kechishidadir. Qadimgi matnlar va diniy ta'limotlarga ko'p tayangan ilmiy tadqiqotning oldingi shakllaridan farqli o'laroq, zamonaviy fan empirik dalillar va tajribalarga katta e'tibor beradi. Empirik usullarga o'tish tabiiy dunyoda sabab-natija munosabatlarini o'rnatishga qaratilgan qat'iy ilmiy metodologiyalarning rivojlanishiga olib keldi. Bundan tashqari, zamonaviy fan o'zining dinamik va rivojlanayotgan tabiati bilan ajralib turadi, chunki u doimiy ravishda yangi kashfiyotlar va yutuqlarni o'z bilimlari tarkibiga moslashtiradi va kiritadi. A. Zamonaviy ilmiy yondashuvni tushuntirish Zamonaviy ilmiy yondashuvda tabiiy dunyoni tushunish va tushuntirish uchun empirik dalillarga va qat'iy metodologiyalarni qo'llashga urg'u beriladi. U gipotezalarni tekshirish va xulosalar chiqarish uchun kuzatish, tajriba va ma’lumotlarni tahlil qilishga tayanib, ob’ektivligi va tizimli yondashuvi bilan ajralib turadi.
Bu yondashuv din yoki falsafa kabi bilimning boshqa shakllaridan farq qiladi, chunki u dalillarga asoslangan tekshiriladigan va ishonchli tushuntirishlarni berishga qaratilgan. Zamonaviy ilm-fan ham hamkorlik va fanlararo tadqiqotlarni qadrlaydi, chunki murakkab muammolar ko'pincha ko'p nuqtai nazar va tajribani talab qiladi. Umuman olganda, ushbu yondashuv turli xil o'rganish sohalarida sezilarli yutuqlarga olib keldi va koinot va undagi o'rnimizni tushunishimizni shakllantirdi. B. Zamonaviy ilm-fanni eski paradigmalardan ajratib turuvchi asosiy xususiyatlar Zamonaviy ilm-fanni eski paradigmalardan ajratib turuvchi asosiy xususiyatlar aprior bilim va nazariy fikrlashga tayanishdan empirik dalillar va kuzatishga o‘tishdadir. Ushbu transformatsiya zamonaviy fan doirasida alohida ichki tuzilmaning o'rnatilishiga olib keldi, bu erda nazariyalar va farazlar tizimli ravishda sinovdan o'tkaziladi va standartlashtirilgan metodologiyalar orqali baholanadi. Bundan tashqari, o'zaro baholashning joriy etilishi qat'iylik va mas'uliyatni ta'minlab , ilmiy xulosalarning ishonchliligini oshirdi. Zamonaviy ilm-fanning yana bir muhim jihati uning ob'ektivlik va betaraflikka qaratilganligidir, chunki tadqiqotchilar tarafkashlik va sub'ektiv talqinlarni minimallashtirishga intilishadi. Nihoyat, texnologik yutuqlarning rivojlanishi va fanlararo hamkorlik ilmiy tadqiqotlarni sezilarli darajada boyitib, murakkab hodisalarni yanada kengroq tushunish imkonini berdi. Umuman olganda, ushbu asosiy xususiyatlar zamonaviy fanni bilimlarni ishlab chiqarishning kuchli va dinamik tizimi sifatida ilgari surdi. C. Zamonaviy ilmiy tadqiqotda empirik dalillarning roli Zamonaviy ilmiy izlanishlar sohasida empirik dalillarning roli ajralmas hisoblanadi. Empirik dalillar to'g'ridan-to'g'ri kuzatish yoki tajriba orqali olingan kuzatishlar yoki ma'lumotlar sifatida belgilanishi mumkin. U ilmiy nazariyalar qurish va sinovdan o'tkazish uchun asos bo'lib xizmat qiladi.
Empirik dalillar orqali olimlar ob'ektiv ma'lumotlarni to'plashlari, naqshlarni aniqlashlari va tabiiy dunyo haqida xulosalar chiqarishlari mumkin. Empirik dalillarga tayangan holda, ilmiy izlanish sub'ektiv e'tiqod yoki fikrlardan ustun turadi va o'lchanadigan va kuzatilishi mumkin bo'lgan hodisalarga e'tibor beradi. Ushbu yondashuv ilmiy tadqiqotlarda qat'iylik va ob'ektivlikni ta'minlaydi, bilimlarni to'plash va mavjud nazariyalarni doimiy ravishda takomillashtirish imkonini beradi. Umuman olganda, empirik dalillar zamonaviy ilmiy tadqiqotlarning asosi bo'lib, ilmiy bilimlarning rivojlanishi va rivojlanishiga imkon beradi. Zamonaviy fanning alohida ichki tuzilishi empirik dalillar va uning ilmiy tasvirlar bilan aloqasi atrofida aylanadi. Bunga turli omillar ta'sir qiladi va turli talqinlarga duchor bo'ladi. Empirik dalillar gipotezalarni qo'llab-quvvatlash yoki rad etish uchun kuzatiladigan va o'lchanadigan ma'lumotlarga tayanib, ilmiy bilimlarning asosini tashkil qiladi. Ushbu yondashuv ilmiy tadqiqotlarda ob'ektivlik va ishonchlilikni ta'minlaydi. Biroq, ushbu empirik dalillarning talqini tadqiqotchining ma'lumotlariga, tarafkashliklariga va nazariy asoslariga qarab farq qilishi mumkin. Madaniy e'tiqodlar, shaxsiy qadriyatlar va ijtimoiy ta'sirlar kabi omillar ham ilmiy obrazlarning shakllanishiga yordam beradi. Binobarin, ilmiy hamjamiyat ilmiy bilimlarni doimiy ravishda takomillashtirish va rivojlantirish uchun munozaralar, munozaralar va o'zaro sharhlar bilan shug'ullanadi, bu esa dinamik va progressiv tadqiqot sohasini qo'llab-quvvatlaydi.


  1. Download 23.83 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling