Ilmiy ishning maqsadi va vazifasi

Ilmiy ishning maqsadi va vazifasi:

Quyi Zarafshon misolida sho‘rlanishning yuzaga kelish sabablarini aniqlash va xo‘jalik yuritish uchun baholash hamda mazkur maydonlardan samarali foydalanish bo‘yicha ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat. Rejalashtirilayotgan ilmiy tadqiqot ishi tizimli tahlil yondoshuvi asosida amalga oshiriladi.

Taqdim etilayotgan ilmiy tadqiqot ish atmosferadagi zararli moddalarni manzarali va mevali daraxtlarga ta’siri natijasida daraxtlarni kam hosil berishi va ularni qurib borayotganligi muammosiga bag‘ishlangan. Shu jumladan Toshkent shahrida atmosfera havosini ifloslantiruvchi manbalarga alohida e’tibor qaratish hamda ularni yillar bo‘yicha ortishini tahlil qilish va turli daraxtlarga ta’sir xilma-xilligini chuqur o‘ganish lozim. Rejalashtirilgan ilmiy tadqiqot ishning oldiga qo‘ygan maqsadi Toshkent shahridagi manzarali va mevali daraxtlarga zarali moddalarning ta’sirini o‘rganish kelajakda shaharlarda qanday manzarali va mevali daraxtlarni ekish yoki ba’zilarini boshqa daraxtlar bilan almashtirib ekishga asoslanadi. Rejalashtirilayotgan ilmiy tadqiqot ishi tizimli tahlil, fenologik monitoring, taqqoslash va analizli yondoshuvi asosida amalga oshiriladi.

Sug‘oriladigan tuproqlarni sug‘orish davomiyligi ta’sirida bo‘ladigan jarayonlarni o‘zgarishini kuzatish va natijalarini taxlil qilishdan iborat.1.Kuzatuv olib boriladigan sug‘oriladigan tuproqlarni xossalari natijalarini tahlil qilish. 2.Sug‘oriladigan tuproqlarni sho‘rlanish jarayonini yillar davomida o‘zgarishini. 3.Sug‘oriladigan tuproqlarni kimyoviy xossalarini o‘zgarishini o‘rganish.4.Sug‘oriladigan tuproqlarning minerologik xossalarini sug‘orishni davomiyligi ta’sirida o‘zgarishini.

Kafedrada KX-A-2018-300-amaliy grant loyixasi-“Suv tanqisligida sug‘oriladigan yerlarda ekologo-meliorativ jarayonlarni boshqarishning ilmiy asoslari va tashkiliy-texnologik usullarini yaratish” mavzusi bo‘yicha ish olib borilyapti.

Tadqiqot natijalari ishlab-chiqarish tashkilotlarida tuproqlarning ekologik-meliorativ holatini suv-tanqisligida boshqarishga yo‘naltirilgan tadbirlar tarkibi va usullarini texnik-iqtisodiy asoslashda foydalaniladi.

Ilmiy-tadqiqot ishlarining tarkibi. Kirish, referat, asosiy qism va xulosaga qo'yiladigan talablar.Ilmiy-tadqiqot ishlarining tuzilishi Tuzilishi tadqiqot ishlari Ishning tarkibi: sarlavha sahifasi, mazmuni, kirish, nazariy va amaliy boblar, xulosalar va xulosalar, adabiyotlar va manbalar, qo'llanmalar. Umumiy talablar: asarning bosma nusxasi, A 4 varaqlar; o'lcham 12, chiziqlar oralig'i 1,5; raqamlash pastki qismida, markazda ko'rsatilgan; ish hajmi tarjixon 10 sahifadan oshmasligi kerak, shuningdek ish oxirida 10 varaqgacha "Ilovalar" (diagrammalar, jadvallar, diagrammalar, anketa yoki intervyu savollari, fotosuratlar, rasmlar va boshqalar). Eslatma! Tadqiqot konferentsiyasi, tanlovi to'g'risidagi har bir Nizom talabalar ishlarini loyihalashtirish uchun o'z talablariga ega bo'lishi mumkin. Tadqiqot qog'ozi dizayni Tadqiqot natijalarini ro'yxatdan o'tkazish ishning mashaqqatli bosqichidir. Natijalarni taqdim etishning bir necha asosiy shakllari mavjud. ilmiy ish: ilmiy insho matni; maqola, tezislar; hisobot, xabar; hisobot va boshqalar. Ularning dizayni uchun asosiy talablar: Maqola mustaqil ilmiy matn bo'lib, unda tadqiqotchi muammo bo'yicha o'z fikrlarini bildiradi. Maqolaning tuzilishi tadqiqot matni tuzilishiga o'xshaydi, lekin uni miniatyuradagidek taqdim etadi. Maqolaning boshida uning asosiy tezisi ilgari suriladi, so'ngra asosiy qismda asosli dalillarga asoslanadi. Maqolaning oxirida yuqoridagi barcha narsani tasdiqlaydigan yoki rad etadigan xulosalar mavjud. Ikkala shakl - maqola va tezislar - o'z tadqiqotlari matni asosida yaratilgan bo'lib, u erda tadqiqotning butun jarayoni batafsil ko'rib chiqiladi va uning natijalari tavsiflanadi. Ro'yxatdan o'tish boshlanadi tadqiqot natijalari tayyorlangan matnlarni ishning taxminiy tuzilishiga muvofiq boblar bo'yicha joylashtirilishi bilan. Bo'limlar tuzilgandan so'ng, ular imlo va sintaksis nuqtai nazaridan ham, mazmun jihatidan ham diqqat bilan o'qilishi va tahrir qilinishi kerak (raqamlar va faktlar, izohlar, iqtiboslar va boshqalarni tekshiring). Har bir bobni o'qib, tuzatishlar kiritgandan so'ng darhol tegishli bobga xulosalar yozishga o'ting. Bir bobning xulosasi odatda unda muhokama qilingan masalaning mohiyatini bayon qiladi va o'tkazilgan tahlil natijalarini umumlashtiradi. Sarlavha sahifasi ilmiy ishning birinchi sahifasi bo'lib, ma'lum qoidalarga muvofiq to'ldiriladi. Sarlavha sahifasida quyidagilar ko'rsatilgan: markazdagi varaqning yuqori qismida joylashgan ta'lim muassasasining to'liq nomi; varaqning markazida kattaroq shriftda tadqiqot mavzusining nomi ("mavzu" so'zisiz); tadqiqot muallifining familiyasi, ismi va otasining ismi, qaysi sinfda ekanligi ko'rsatkichi - o'ng tomondagi sarlavha sahifasining pastki qismida ("muallif" so'zisiz, bu erda ta'lim muassasasini ko'rsatish shart emas); ilmiy rahbarning familiyasi, ismi, otasining ismi, lavozimi, ilmiy darajasi va unvoni - avvalgi yozuvdan pastroq ("rahbar" so'zisiz, bu erda ta'lim muassasasini ko'rsatish shart emas); yil va shahar - sahifaning pastki qismida, markazda. Mundarija opsiyasi:har bir bo'lim boshlanadigan sahifa raqamlarini ko'rsatadigan ish bo'limlari ro'yxati: Kirish ……………………………………………………………………………………… ..… .2 I bob (bob nomi) …………………………………… .4 II bob (bo'lim nomi) ………………………………………… .7 Xulosa ……………………………………………………………… ..10. Adabiyotlar ………………………………………………… .12 Ilovalar (anketa savollari, jadvallar, diagrammalar, diagrammalar va boshqalar ……………………… .13 Sarlavhalar tadqiqot mantig'iga muvofiq bo'lishi kerak. Badiiy sarlavha bob va paragraf sarlavhalariga to'g'ri kelmaydi. Sarlavhalarda gaplarning so'roq shakli bo'lmasligi kerak. Quyidagi tarkibni tahlil qiling. Tadqiqot mavzusisiz bu erda tadqiqot mavzusini aniqlash mumkin emas. Tadqiqot mavzusi mazmuni ostida ko'rsatilgan (shrift hajmi 6). 1. Kirish ……………………………………………. P. 3 2. Xushmuomala devlar …………………………………………. 4-bet 2.1. Qo'rqinchli ko'rinish va xushmuomalalik ……………………… .s. 4 2.2. Yashash joyi ……………………………… .s. 6 2.3. Oila …………………………………………. 7 3. Yo'qolib ketish arafasida ……………………………… .s. sakkiz 3.1. Tabiiy yashash joylarini yo'q qilish …………… .s. sakkiz 3.2. Oziq-ovqat uchun qotillik ………………………………………… 9-bet 3.3. Nosog'lom esdalik sovg'alari ………………………………. o'n 3.4. Kasalliklar ……………………………………. o'n bir 4. Odamlardan yordam ……………………………………………………. 12-bet 4.1. Brakonerlikka qarshi kurash ………………………… .s. 12 4.2. Bolalar bog'chalari …………………………………… .s. 13 5. Xulosa …………………………………………… ..p. o'n to'rt 6. Adabiyotlar ………………………………………… ..p. o'n besh 7. Ilova ……………………………………………………. sahifa 16 Noyob hayvon turlarini qutqarish. Gorillalar Kirishilmiy ishning eng mas'uliyatli qismini ifodalaydi, chunki u ixcham shaklda tadqiqotga bag'ishlangan barcha asosiy, asosiy qoidalarni o'z ichiga oladi. Kirish quyidagilarni o'z ichiga olishi kerak: tadqiqotning dolzarbligi; tadqiqot muammosi; mavzuni shakllantirish; ob'ekt, mavzu; maqsad, gipoteza; vazifalar; tadqiqot usullari; tadqiqot tarkibi; uning amaliy ahamiyati va tadqiqotning ilmiy yangiligi; adabiyotlarning qisqacha tahlili. Kirish hajmi odatda 2-3 betdan iborat. Asosiy (mazmunli) qismasar 2-3 bobdan iborat bo'lishi mumkin. 1-bobodatda maxsus adabiyotlarni tahlil qilish natijalarini, tadqiqot mavzusini nazariy asoslashni o'z ichiga oladi; 2-3 boblareksperiment davomida ishning amaliy bosqichlarini, ma'lumotlarning talqin qilinishini, o'rganilayotgan hodisalardagi ayrim qonuniyatlarni aniqlashni tasvirlab bering. Har bir bob xulosalar bilan yakunlanadi. Xulosaodatda 1-2 sahifadan oshmasligi kerak. Xulosa uchun asosiy talab: u bobdan bobga so'zma-so'z xulosalarni takrorlamasligi kerak. Xulosada tadqiqot natijalarining eng umumiy xulosalari shakllantiriladi va tavsiyalar beriladi. Maqsadga erishish darajasi, gipoteza shartlarini sinash natijalarini qayd etish va keyingi tadqiqotlar istiqbollarini belgilash zarur. xulosalartadqiqotning ilmiy va amaliy natijalarini tashkil etadigan yangi va muhim narsalarni o'z ichiga olishi kerak. Loyihalash bibliografik ro'yxat maxsus aniqlikni talab qiladi. Adabiyotlar ro'yxatidagi dizayn qoidalari turli xil variantlar nashrlar. Bibliografiyani yaratish variantlari: alifbo; muntazam; matndagi asarlarning birinchi eslatilishi tartibida; ilmiy ish boblari bo'yicha. Alifbo tartibida joylashish. Misol: 1. Avanesov, G.A. Kriminologiya / G.A. Avanesov. - M., 1984.- ... b .; 2. Barsukov, V.S. Ma'lumot berish. xavfsizlik / V.S. Barsukov. - M., 1996. - ... p .; 3. Shartnoma to'g'risidagi qonun. Jahon amaliyoti. - M., 1992. - ... s .; 4. Shavaev, A.G. Bank tuzilmalarining xavfsizligi / A.G. Shavaev // Iqtisodiyot va hayot. - 1994.- N16.- s .; 5. Gippius, ZN asarlari: 2 jildda / Zinaida Gippius. - M .: Lakom-kitob: Gabestro, 2001.- (Kumush asrning oltin nasri) T. 1: Romanlar. - 367 p.; 6. Kalenchuk, ML Lavozim tushunchasini kengaytirish to'g'risida / ML Kalenchuk // Fortunatov to'plami: ilmiy materiallar. konf., bag'ishlangan. Moskvaning 100 yilligiga. tilshunos. maktablar, 1897 - 1997 yillar / Ros. akad. Fanlar, Rus instituti. lang. - M., 2000. - S. 26-32 Jurnal maqolasi Andreeva, O. O'rta asrlar: Go'zal xonimga sig'inish / O. Andreeva // Ilm va hayot. - 2005. - N 1. - S. 118 - 125. Gazeta maqolasi Kareliya kulbasi: [sayyoh yaratish loyihasi haqida. qishloqdagi markaz. Shuya] // Prionezhie. - 2006 yil. - 1 sentyabr. (№ 32). Qonunchilik materiallari.Sarlavha ostidagi yozuv: Rossiya Federatsiyasi. Konstitutsiya (1993). Konstitutsiya Rossiya Federatsiyasi: rasmiy matn. - M.: Marketing, 2001. - 39 p. Elektron manbalar Internet bosqichma-bosqich [Elektron resurs]: [interaktiv. o'rganish.]. - Elektron. Dan. va prog. - SPb.: PiterKom, 1997. - 1 elektron. ulgurji savdo disk (CD-ROM) + dastur. (127 p.). - Tizim. Talablar: shaxsiy kompyuter 486 DX 66 MGts; RAM 16 Mb.; Windows 95; yulduzlar to'lash. - sarlavha ekrandan; Rossiya davlat kutubxonasi [Elektron resurs] / Markaz haqida ma'lumot. RSL texnologiyalari; tahrir. T.V. Vlasenko; Veb - master N.V. Kozlov. - Elektron. Dan. - M.: RSL, 1997. - Kirish rejimi: http // www.rsl.ru, bepul. - sarlavha ekrandan; Rossiyalik Internet-auditoriya 5 million kishilik chegarani engib o'tdi [Elektron resurs] // Davriy noshirlar gildiyasi:. - Kirish rejimi: http: // / print.php? Id \u003d 511. - 2005 yil 10-fevraldagi versiyaga asoslangan tavsif. elementlarning tarkibi bo'yicha havola to'liq yoki qisqa bo'lishi mumkin; joylashuvi bo'yicha ichki, pastki yozuvlar, matndan tashqari havolalar mavjud; bitta ob'ektga havolalarni takrorlashda birlamchi va ikkilamchi ma'lumotnomalarni ajratib ko'rsatish; agar bir nechta bog'lanish ob'ekti bo'lsa, ular bitta murakkab havolaga birlashtiriladi. Ilovalar. Ilovalarni loyihalashga qo'yiladigan asosiy talablar quyidagicha shakllantirilishi mumkin: bibliografik ro'yxatdan so'ng joylashtiriladi; tarkibida, ilova mustaqil sarlavha sifatida, butun matnni uzluksiz sahifalash bilan tuzilgan; har bir ariza alohida varaqada tuzilgan va yuqori o'ng burchakda sarlavha bo'lishi kerak. Tasvirlar taqdim etilgan materialni aniqlik, konkretlik, obrazli qilish maqsadida tadqiqot ishlari uchun joylashtirilgan. Chizmalar ularni birinchi bo'lib ish kontekstida aytib o'tilganidan keyin darhol joylashtirish yaxshiroqdir. Agar rasmni eslatib o'tgandan so'ng, sahifadagi qolgan bo'sh joy uni joylashtirishga imkon bermasa, unda rasm keyingi sahifaga joylashtirilishi mumkin. Jadvallar, raqamlar singari, ular asar matnida birinchi marta eslab o'tilganidan keyin joylashgan. Agar jadvallar matn bilan bevosita bog'liq bo'lmasa, u holda ularni ilovaga joylashtirish mumkin. Barcha jadvallarda jadval ma'lumotlarining mazmunini qisqacha tavsiflovchi sarlavhalar bo'lishi kerak. Iqtiboslar asar matnida tirnoq belgilariga kiritilgan. Har bir kotirovka uchun manbaning ko'rsatmasi berilishi kerak. Ish qismlarini bir butunga birlashtirgandan so'ng, bajarish tavsiya etiladi izohlarni qattiq raqamlash. Muallif kontseptsiyasini taqdim qilayotganda siz tirnoqsiz qilishingiz mumkin. Bunday holda, muallifning asosiy fikrlari ma'no jihatidan asl nusxaga qat'iy muvofiq ravishda tavsiflanadi. Ammo bu holda, manbaga izoh berish juda muhimdir. Iqtiboslar sizning hukmlaringizni tasvirlash uchun ham ishlatilishi mumkin. Shu bilan birga, tadqiqotchi keltirishda o'ta ehtiyotkorlik bilan va uning to'g'riligini diqqat bilan kuzatib borishi kerak. To'liq bo'lmagan taklif, ataylab buzilgan va tadqiqotchining maqsadiga moslashtirilgan, uning asarini umuman bezatmaydi va unga ahamiyat qo'shmaydi. An'anaga ko'ra tadqiqot ishlarining ma'lum bir kompozitsion tuzilishi rivojlanib, ularning asosiy elementlari, ularning joylashish tartibiga ko'ra quyidagicha: 1. Sarlavha sahifasi 2. Mundarija 3. Kirish 4. Asosiy qismning boblari 5. Xulosa 6. Bibliografik ro'yxat 7. Ilovalar Sarlavha sahifasi tadqiqot ishining birinchi sahifasi bo'lib, to'ldirilgan qat'iy belgilangan qoidalarga muvofiq. Sarlavha sahifasidan so'ng, tadqiqot ishining barcha sarlavhalari ro'yxati berilgan va ular qaysi sahifalardan boshlanishini ko'rsatadigan tarkib jadvali joylashtiriladi. Mundarija sarlavhalari matndagi sarlavhalarni to'liq takrorlashi kerak. Kirish Odatda u tanlangan mavzuning ilmiy yangiligi va dolzarbligini asoslaydi, qo'yilgan vazifalarning maqsadi va mazmuni, tadqiqotning ob'ekti va mavzusi shakllantiriladi, tadqiqotning tanlangan usuli (yoki usullari) ko'rsatiladi va olingan natijalarning nazariy ahamiyati va amaliy qiymati nimada. Tadqiqot ishining ilmiy yangiligi muallifga olingan natijalarni tavsiflashda "Birinchi marta" tushunchasidan foydalanish huquqini beradi, bu ularning nashr etilishidan oldin bunday natijalarning yo'qligini anglatadi. Ilmiy yangilik birinchi marotaba ishlab chiqilgan va amaliyotga tatbiq etilgan va umuman fanning rivojlanishiga va uning individual yo'nalishlariga sezilarli ta'sir ko'rsatadigan uslubiy tavsiyalar va mazmunli asoslangan nazariy takliflar mavjudligida namoyon bo'ladi. Mavzuning dolzarbligi zamonaviylik va ijtimoiy ahamiyat nuqtai nazaridan baholanadi, muammoli vaziyat yaratiladi, undan chiqish yo'lini siz taklif qilasiz. Tanlangan mavzuni rivojlantirish holati to'g'risida tadqiqot ishini o'quvchiga etkazish uchun, qisqa sharh oxir-oqibat ushbu maxsus mavzu hali ochilmagan (yoki qisman yoki noto'g'ri tomonda ochilgan va shuning uchun yanada rivojlanishga muhtoj) degan xulosaga kelishi kerak. Mavzuga bag'ishlangan adabiy sharhda maxsus adabiyotlar bilan to'liq tanishish, manbalarni tizimlashtirish, ularni tanqidiy o'rganish, muhimligini ta'kidlash, boshqa tadqiqotchilar tomonidan ilgari qilingan ishlarni baholash, asosiylarini aniqlash qobiliyati namoyon bo'lishi kerak. hozirgi holat mavzuni o'rganish. Tadqiqot mavzusi bilan bevosita va bevosita bog'liq bo'lgan har qanday qiymatga ega bo'lgan barcha nashrlar nomlanishi va tanqidiy baholanishi kerak. Ilmiy muammoni shakllantirish va tadqiqot mavzusi bo'lgan ushbu qismning hali maxsus adabiyotlarda ishlab chiqilishi va yoritilishini ololmaganligini isbotlashdan, olib borilgan tadqiqotning maqsadini shakllantirishga o'tish mantiqan to'g'ri keladi, shuningdek, shunga muvofiq hal qilinishi kerak bo'lgan aniq vazifalarni ko'rsatib beradi. shu maqsad bilan. Bu odatda sanoq shaklida amalga oshiriladi (o'rganish ..., tavsiflash ..., o'rnatish ..., aniqlash ..., formulani chiqarish va hk). Ushbu vazifalarni shakllantirish iloji boricha ehtiyotkorlik bilan bajarilishi kerak, chunki ularni hal qilishning tavsifi tadqiqot ishi boblarining mazmunini tashkil qilishi kerak. Bu ham muhimdir, chunki bunday boblarning sarlavhalari aniq olib borilgan tadqiqot maqsadlari formulalaridan "tug'iladi". Kirishning majburiy elementi tadqiqot ob'ekti va predmetini shakllantirishdir. Ob'ekt bu muammoli vaziyatni vujudga keltiradigan va o'rganish uchun tanlangan jarayon yoki hodisadir. Mavzu - bu ob'ekt chegaralarida bo'lgan narsadir. Ilmiy jarayonning kategoriyasi sifatida tadqiqotning ob'ekti va predmeti bir-biri bilan umumiy va xususiy ravishda bog'liqdir. Ob'ektning tadqiqot predmeti bo'lib xizmat qiladigan qismi ajratib ko'rsatilgan. Unga asosiy e'tibor qaratilgan bo'lib, u tadqiqot mavzusini belgilaydi, bu sarlavha sahifasida sarlavha sifatida ko'rsatilgan. Kirishning majburiy elementi, shuningdek, ushbu ishda belgilangan maqsadga erishishning zaruriy sharti bo'lgan, faktik materialni olishda vosita bo'lib xizmat qiladigan tadqiqot usullarining ko'rsatkichidir. Kirish, shuningdek, ilmiy jarayonning boshqa elementlarini tavsiflaydi. Ular, xususan, ishning o'zi qaysi aniq materialda bajarilganligini ko'rsatishni o'z ichiga oladi. Shuningdek, u asosiy ma'lumot manbalarini (rasmiy, ilmiy, adabiy, bibliografik) tavsiflaydi, shuningdek tadqiqotning metodologik asoslarini ko'rsatadi. Tadqiqotning asosiy qismining boblarida tadqiqot usullari va usullari batafsil ko'rib chiqilib, natijalari umumlashtiriladi. Yechimni tushunish uchun muhim bo'lmagan barcha materiallar ilmiy vazifalar , qo'shimchalarga joylashtirilgan. Asosiy qism boblarining mazmuni tadqiqot mavzusiga to'liq mos kelishi va uni to'liq ochib berishi kerak. Ushbu boblar materialni ixcham, mantiqiy va oqilona taqdim etish qobiliyatini ko'rsatishi kerak. Tadqiqot ishlari yakuniy qism bilan yakunlanadi, u "xulosa" deb nomlanadi. Har qanday xulosa singari, tadqiqot ishining ushbu qismi ham asosiy qismida to'plangan ilmiy ma'lumotlarning sintezi ko'rinishidagi tadqiqotlarni o'tkazish mantig'i bilan belgilanadigan yakun rolini o'ynaydi. Ushbu sintez - bu erishilgan natijalarning izchil, mantiqiy izchil taqdim etilishi va ularning kirish maqsadi bilan belgilangan va tuzilgan umumiy maqsad va aniq vazifalar bilan aloqasi. Aynan shu erda asl bilimga nisbatan yangi bo'lgan "hosila" deb nomlangan bilim mavjud. Ushbu xulosaga keladigan bilimlar qisqacha xulosani taqdim etadigan boblar oxirida xulosalarning mexanik yig'indisi bilan almashtirilmasligi kerak, ammo tadqiqotning yakuniy natijalarini tashkil etadigan yangi, muhim bir narsani o'z ichiga olishi kerak, ular ko'pincha bir qator sonli xatboshilar bilan belgilangan. Ularning ketma-ketligi o'quv loyihasining mantiqi bilan belgilanadi. Shu bilan birga, uning nafaqat ilmiy yangiligi va nazariy ahamiyati, balki yakuniy natijalardan kelib chiqadigan amaliy ahamiyati ham ko'rsatib o'tilgan. Xulosa chiqarilgandan so'ng, ishlatilgan adabiyotlarning bibliografik ro'yxatini joylashtirish odatiy holdir. Ushbu ro'yxat tadqiqot va rivojlantirishning muhim qismlaridan biri bo'lib, mustaqil ijodiy ishlarni aks ettiradi. Bunday ro'yxatga kiritilgan har bir adabiy manba matnda aks ettirilishi kerak. Agar muallif qarzga olingan har qanday dalillarga ishora qilsa yoki boshqa mualliflarning asarlarini keltirsa, u materialni qaerdan olinganligini ko'rsatmada ko'rsatishi kerak. Bibliografik ro'yxatga matnda havola qilinmagan va aslida foydalanilmagan asarlarni kiritmasligingiz kerak. Entsiklopediyalarni, ilmiy-ommabop kitoblarning ma'lumotnomalarini, gazetalarni ushbu ro'yxatga kiritish tavsiya etilmaydi. Agar bunday adabiyotlardan foydalanish zarurati bo'lsa, ular havolalarda keltirilgan bo'lishi kerak. Asosiy qismning matnini chalkashtirib yuboradigan qo'llab-quvvatlovchi yoki qo'shimcha materiallar ilovaga joylashtirilgan. Tarkib jihatidan dasturlar juda xilma-xildir. Masalan, ular asl hujjatlarning nusxalari, hisobot materiallaridan ko'chirmalar, ishlab chiqarish rejalari va protokollari, ko'rsatmalar va qoidalardagi alohida qoidalar, ilgari nashr qilinmagan matnlar, yozishmalar va hk. Formada ular matn, jadvallar, grafikalar, xaritalar bo'lishi mumkin. Ilovalarda ishlatilgan adabiyotlar bibliografiyasi, har xil turdagi yordamchi indekslar, asosiy matnga qo'shimchalar bo'lmagan ma'lumotnomalar va izohlar, lekin uning asosiy matnidan foydalanishga yordam beradigan ma'lumotnoma va ilova apparati elementlari bo'lishi mumkin emas. Har bir ilova yangi varaqda (sahifada) bilan boshlanishi kerak. "Ilova" so'zining yuqori o'ng burchagida ko'rsatilgan va tematik sarlavhaga ega. Agar bir nechta ilova bo'lsa, ular arabcha raqamlar bilan raqamlangan (No belgisiz), masalan: "I Ilova", "Ilova 2" va boshqalar. Qo'shimchalar berilgan sahifalarni sahifalash jarayoni doimiy bo'lishi va asosiy matnning umumiy sahifalashini davom ettirishi kerak. Asosiy matn va qo'shimchalar orasidagi bog'lanish "qarash" so'zi bilan ishlatiladigan havolalar orqali amalga oshiriladi; odatda qisqartiriladi va qavs ichidagi kod bilan birga quyidagi shaklda qo'shiladi: (5-ilovaga qarang). Ilmiy tadqiqotlar mantig'ini ilmiy ishlarda yaxshiroq aks ettirish uchun undan foydalaniladi matnli ma'lumotlar, ya'ni qo'lyozmaning alohida mantiqiy bo'ysunuvchi qismlarga bo'linishi. Eng oddiy sarlavha paragraf (har bir matn qismining birinchi satrining boshida o'ng tomonga chekinish). Paragraflar muallifning fikrlarini ta'kidlash, shuningdek ularning taqdimotini to'liqroq qilish uchun mo'ljallangan. Matnni xatboshilarga vakolatli ravishda ajratish o'qilganlarni o'qish va tushunish jarayonida yordam beradi. Ko'pincha, Asosiy qismning boblari bir nechta bo'limlarga bo'linadi. Bunday bo'linish kontseptsiyani ajratish uchun mantiqiy qoidalarni hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak. Ushbu qoidalar quyidagicha: 1. Dividend tushunchasining barcha turlarini sanab bering, ya'ni. semantik tarkibidagi bob unga tegishli barcha paragraflarning umumiy semantik tarkibiga to'liq mos kelishi kerak. 2. Bo'linishning tanlangan belgisi bo'linish davomida o'zgarishsiz qolishi kerak, ya'ni. bo'linishning bir belgisini boshqasiga almashtirish yo'l qo'yilmaydi, bu esa to'liq bo'linmaslikka olib kelishi va / va bitta bobda turli xatboshilar tarkibining qisman mos kelishiga olib kelishi mumkin. 3. Bo'linma a'zolari bir-birlarini mazmunli ajratib turishlari va bir-birlari bilan yaxlit va bir butun bo'lib aloqador bo'lmasliklari kerak. 4. Bo'linish jarayonining uzluksizligi, ya'ni. bo'linish paytida eng yaqin turlarga sakrab o'tmasdan borish kerak. Masalan: Bob va paragraf sarlavhalariga yana qanday talablar qo'yiladi? Ular o'zlari bilan bog'liq bo'lgan matn tarkibini qisqartirmasdan va aniq aks ettirishi kerak, ammo ular tarkibidagi semantik ma'lumotlarning hajmini kengaytirmasligi kerak. Sarlavhalarda yuqori darajadagi ixtisoslashgan yoki mahalliy atamalardan foydalanmaslik kerak; sarlavhaga qisqartmalar, qisqartmalar yoki turli formulalarni kiritish qabul qilinishi mumkin emas. Quyidagi sarlavhalarni raqamlash tizimlari mumkin: Belgilarni ishlatish turli xil turlari - rim va arab raqamlari, katta va kichik harflar abzats indentsiyalari bilan birlashtirilgan; Muayyan kombinatsiyalarda faqat arab raqamlaridan foydalaning. Zamonaviy ilmiy va texnik matnlarda sof raqamli raqamlash tizimidan foydalaniladi, unda ilmiy ishning eng katta qismlarining raqamlari (bo'linishning birinchi bosqichi) bitta raqamdan, tarkibiy qismlarining raqamlari (bo'linishning ikkinchi bosqichi) - ikkita raqamdan, bo'linishning uchinchi bosqichi - uchta raqamdan va boshqalar. Ilmiy materiallarni taqdim etishning uchta asosiy usuli mavjud: qat'iy ketma-ketlik, yaxlit (har bir bobni keyinchalik qayta ishlash bilan) va tanlab olish (boblar har qanday tartibda alohida yozilganda). Tadqiqot materialining qat'iy izchil taqdim etilishi bilan muallif avvalgisini to'liq tugatmaguncha yangi bo'limga o'tmaydi. Bu ish juda uzoq vaqt talab qilishi mumkinligiga olib keladi, chunki bitta bo'lim ishlov berilayotganda, qolgan materiallar, hatto deyarli qayta ishlashga muhtoj bo'lmasa ham, harakatsiz yotadi. Barkamol texnikadan foydalanilganda, avval butun asar qoralama versiyada yozilganligi, so'ngra qismlarga va detallarga, qo'shimchalar va tuzatishlar bilan qayta ishlanganligi sababli sarf qilingan vaqt taxminan ikki baravar kamayadi. U yoki bu texnikaning yakuniy tanlovi mutlaqo individualdir va faqat sizga bog'liq. Yozma ilmiy ishlarning tili va uslubi yillar davomida rivojlangan olimlar o'rtasidagi aloqa an'analariga asoslangan o'ziga xos xususiyatlarga ega. Asosan, ilmiy taqdimot fikrlashdan iborat bo'lib, uning maqsadi haqiqat faktlarini o'rganish natijasida ochilgan haqiqatlarni isbotlashdir. Yozma ilmiy nutq tilining xarakterli xususiyati materialni taqdim etishning rasmiy-mantiqiy usulidir. Mantiqiy aloqalarni ifodalash vositalari quyidagilarni ko'rsatadigan maxsus funktsional-sintaktik aloqa vositalaridir. Fikrni rivojlantirish ketma-ketligi (birinchi navbatda, keyin, birinchi navbatda, ikkinchidan, shuning uchun, va hokazo), Qarama-qarshi munosabatlar (shu bilan birga, shu bilan birga, shunga qaramay), Nedensel munosabatlar (shuning uchun, shuning uchun, shunga muvofiq, shunga muvofiq, shuning uchun ham, bundan tashqari), Bir fikrdan boshqasiga o'tish (... ga o'tishdan oldin, ... ga o'ting, ko'rib chiqing, to'xtab turing ..., o'ylab, u ... ga o'tadi, o'ylash kerak ..., o'ylab ko'rish kerak), Natija, xulosa (demak, xulosa qilib aytganda, aytilganlarning hammasi xulosa chiqarishga imkon beradi, xulosa qilish kerak, shuni aytish kerak ...). Olmoshlar, sifatlar va kesimlar (ma'lumotlar, shu kabi, nomlangan, ko'rsatilgan va hokazo) aloqa vositasi sifatida ishlatilishi mumkin. Ilmiy matn faqat uzoq muddatli kuzatuvlar natijasida olingan aniq va o'z ichiga oladi ilmiy tajribalar ma'lumotlar va faktlar, shuning uchun ularni og'zaki aniq ifodalash uchun, maxsusatamashunoslik. Bu qisqacha va iqtisodiy shaklda batafsil ta'riflar va xususiyatlarni berishga imkon beradi. ilmiy faktlar, tushunchalar, jarayonlar, hodisalar. Bitta matnda har xil terminologiyani aralashtirib yubormaslik juda muhim, chunki har bir fan o'ziga xos terminologik tizimga ega. Ushbu fanda qabul qilingan atamalar o'rniga tor mutaxassislar orasida keng tarqalgan professional so'zlar va iboralarni ishlatish ham mumkin emas. Ilmiy haqiqatni o'rnatishga intilayotgan ilmiy bilimlarning o'ziga xos xususiyatlari tufayli ilmiy nutqning asosiy uslubiy xususiyati - taqdimotning ob'ektivligi. Shuning uchun ilmiy ishlar matnida xabarning ishonchliligi darajasini ko'rsatuvchi kirish so'zlari va iboralari tez-tez ishlatiladi. Masalan, bunday kirish so'zlari yordamida faktni ifodalash mumkin: Qanday qilib to'liq ishonchli (albatta, albatta, albatta); Taxminlarga ko'ra (ehtimol, menimcha); Iloji boricha (balki, ehtimol). Materialni taqdim etishning ob'ektivligini saqlab qolish uchun xabarning manbasini, u yoki bu fikrni kim ifoda etganini, u yoki bu ibora kimga tegishli ekanligini ko'rsatish shart. Shu maqsadda matnda maxsus kirish so'zlari va iboralari ishlatiladi (xabarga ko'ra, ma'lumotlarga ko'ra, fikrlarga ko'ra, ma'lumotlarga ko'ra, bizning fikrimizcha va boshqalar). Qoida tariqasida, ilmiy ishda taqdimot uchinchi shaxsdan ("u", "u", "u", "ular") amalga oshiriladi, chunki e'tibor mavzuga emas, balki xabarning mazmuni va mantiqiy ketma-ketligiga qaratilgan. Yakkalik olmoshlarining ikkinchi shaxs shakli ("siz") ishlatilmaydi. Birinchi shaxs olmoshlari nisbatan kam qo'llaniladi va odatda muallif gaplashadi ko'plik va "men" o'rniga "biz" dan foydalanadi, bu sizning fikringizni ma'lum bir guruh odamlar fikri, ilmiy maktab yoki ilmiy yo'nalish sifatida aks ettirishga imkon beradi. Shu bilan birga, matnda "biz" olmoshini ishlatishga haddan tashqari ishtiyoq ham yomon taassurot qoldiradi, shuning uchun ilmiy ishlar mualliflari ushbu olmoshdan foydalanishni istisno qiladigan konstruktsiyalardan foydalanishga harakat qilishadi. Bunday tuzilmalarga quyidagilar kiradi: Noma'lum shaxsiy takliflar (masalan, "Dastlab ekspertizaning maqsadlari shakllantiriladi, so'ngra ekspertlar guruhini tanlash va shakllantirish amalga oshiriladi"); Uchinchi shaxs rivoyati (masalan, "muallif ishonadi ..."); Passiv ovozli fe'lli jumlalar (masalan, "Iqtisodiy va matematik model ishlab chiqilgan ..."). Yozma ilmiy ishda mavjud bo'lgan ma'lumotlarning ilmiy va amaliy ahamiyatini ta'minlovchi muhim shartlardan biri bu semantik aniqlikdir. Noto'g'ri tanlangan so'z yozilganlarning ma'nosini sezilarli darajada buzishi mumkin, bu noaniq talqin qilish imkoniyatini beradi va butun matnga keraksiz ohang beradi. Siz yolg'on ilmiy terminologiyani va chet el so'zlarini suiiste'mol qilmasligingiz kerak, ayniqsa, agar siz ushbu so'zlar va iboralarning aniq ma'nosini bilmasangiz. Ilmiy nutqning zaruriy sifati bu aniqlik, ya'ni tushunarli va tushunarli tarzda yozish qobiliyati. Keraksiz so'zlardan qochish kerak. Uning madaniyatini belgilaydigan vakolatli ilmiy nutqning zarur va majburiy sifati - bu qisqalik. Keraksiz takrorlashdan, ortiqcha tafsilotlardan va og'zaki axlatdan qochish imkoniyatiga ega bo'lish muhimdir. Maqsad bu holda quyidagicha shakllantirilishi mumkin: «masalaning mohiyatini iloji boricha aniqroq va qisqacha etkazish. Iqtiboslar ilmiy ish matnida nufuzli manbaga murojaat qilish orqali o'zlarining dalillarini tasdiqlash yoki keltirilgan muallif tomonidan bildirilgan ayrim qoidalarni tanqid qilishlarini ko'rsatish uchun ishlatilishi mumkin. Iqtibos matni ikki xil bo'lishi mumkin: to'g'ridan-to'g'ri, agar kotirovka matni tirnoq ichiga olinib, muallifning imlosi saqlangan holda yoki bilvosita berilsa, boshqa mualliflarning fikrlarini o'z so'zlari bilan aytib berish orqali matnda sezilarli tejashga erishish mumkin. Qanday bo'lmasin, keltirilgan matnni aniq nusxalash kerak, chunki har qanday qisqartma ko'chirma muallifi tomonidan kiritilgan ma'noni buzishi mumkin va iqtibos manbasini ko'rsatishni unutmang. Raqamli materiallar, shuningdek, taklif qilingan qoidalar, xulosalar va tavsiyalar uchun ko'proq dalillar va asoslar yaratish uchun jonli kabi maxsus ma'lumot shakllaridan foydalanish kerak sxemalar, jadvallar, grafikalar, diagrammalar va h.k. Jadvalning mazmuniga qarab ikki turga bo'linadi: 1. Ko'rsatkichlarni qayta ishlash va tahlil qilish natijasi bo'lgan analitik. Odatda, ulardan keyin yangi bilim (xulosa) sifatida umumlashtirish amalga oshiriladi. 2. Analitik bo'lmagan, unda xom ma'lumotlar odatda joylashtiriladi, faqat ma'lumot olish yoki aniqlash uchun xizmat qiladi. Agar matnda bir nechta jadval mavjud bo'lsa, unda ularning barchasi arab raqamlari bilan raqamlangan bo'lishi kerak ("Jadval ..." jadvalning tartib raqamini ko'rsatib, yuqori chap burchak ostida yozilgan). Jadvalning sarlavhasi, agar mavjud bo'lsa, uning mazmunini aks ettirishi, aniq va aniq bo'lishi kerak. Sarlavha stol ustiga qo'yilishi kerak. Jadvalning bir qismini bir xil yoki boshqa sahifalarga o'tkazishda sarlavha faqat jadvalning birinchi qismidan yuqorida joylashgan. Jadvallarda barcha ma'lumotlarning manbalarini ko'rsatishni ham unutmasligingiz kerak. Odatda ma'lum bir xulosa yoki naqshni aks ettiruvchi statistik ma'lumotlarni taqdim etish uchun grafikalar yoki diagrammalardan foydalanish yaxshiroqdir. Ilmiy ishlarda illyustratsiyalarni loyihalashga quyidagi talablar qo'yiladi: 1. Illyustratsiya matnga joylashtirilgan va unga bog'langan bo'lishi kerak, ya'ni. aytilganlarni organik ravishda to'ldirishi kerak. 2. Barcha rasmlar ketma-ket raqamlangan bo'lishi kerak (agar butun matnda bitta illyustratsiya bo'lmasa). 3. Illyustratsiyalarga havolalar matnda mavzu illyustratsiya bilan bog'liq bo'lgan joyda joylashtiriladi. Bog'lanish yoki qavs ichiga olingan ifoda shaklida yoki maxsus aylanma yordamida amalga oshirilishi mumkin, masalan: "(2-rasm)", yoki "2-rasmdan ko'rinib turibdiki ...", yoki "... 2-rasmda ko'rinib turganidek. ". Havola mustaqil so'z birikmasi sifatida tuzilmasligi kerak. 4. Har bir rasm illyustratsiyaning asosiy matni va mazmuniga mos keladigan sarlavha bilan ta'minlanishi kerak. Ilmiy ishning qo'lyozmasini tayyorlashga quyidagi asosiy talablar qo'yiladi: 1. Barcha matnlar standart A4 (210x297 mm) qog'ozga bosilgan. 2. Bir satrdagi belgilar soni 60-65 (bo'shliqlarni hisobga olgan holda), to'liq sahifadagi satrlar soni 28-30 gacha. 3. Qirralarning o'lchamlari: yuqori - 20 mm, pastki - 20 mm, o'ng - 10 mm , chap - 20-30 mm. Chiqish hajmi 5 ta belgidan iborat (10 mm). Mavzu 9. Tadqiqot hisobotini tayyorlash. REJA iAS jurnalistika bo'limining ikkinchi kurs guruhidagi mashg'ulotlar Boshliq Zgodko Lyudmila Anatolyevna Dars mavzusi:Talaba tadqiqotchilarining tadqiqotlari tarkibi Maqsad: talabalarni filologiyada ilmiy tadqiqot ishlarini yozish usuli bilan tanishtirishni davom ettirish, ishning tuzilishini va tarkibiy qismlar tarkibiga qo'yiladigan talablarni o'rganish. Vazifalar: Ilgari o'rganilgan asosiy nazariy tushunchalarni ko'rib chiqish; Ilmiy-tadqiqot ishlarining tuzilishini (sarlavha sahifasi, mazmuni, kirish qismi, asosiy qismi, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati) va tarkibiy qismlarning tarkibiga qo'yiladigan talablarni takrorlang; Talabalar va tinglovchilarda zamonaviy ilmiy izlanish usullarini o'zlashtirgan holda mustaqil tadqiqot ishlari ko'nikmalarini shakllantirish; Kognitiv faollikni va o'rganishga qiziqishni tarbiyalash o'quv materiali. Kasb turi:yangi bilimlarni o'rganish bo'yicha dars - interaktiv ma'ruza Ish shakllari:individual, jamoaviy. Didaktik material va aniqlik:o'quv qo'llanmalari, multimedia slaydlari, testlar Darsning borishi: 1. Tashkiliy lahza:guruhni tashkil qilish, darsda ishlashga tayyorgarlik, talabalar sonini jurnalga qarab tekshirish 2. Takrorlash va bilimlarni sinash -tezkor so'rov: Ilmiy-tadqiqot ishlarining qanday turlarini bilasiz? (ma'ruza, ma'ruza tezislari, ilmiy maqola, ilmiy ma'ruza, referat, monografiya); Maktabda ko'pincha tadqiqot ishlarining qaysi turlarini uchratasiz? Oldingi sinflarda o'rganilgan nazariy ma'lumotlarga asoslanib, IAS a'zolari talabalarining filologiyasiga oid tadqiqot ishlarining maktab insholaridan asosiy farqlari nimada? Tadqiqotni tashkil etishning asosiy bosqichlarini sanab o'ting? (mavzu tanlash, reja tuzish, adabiyotlarni tanlash, tadqiqot muammosi, ob'ekti, predmeti, tadqiqotning maqsad va vazifalarini aniqlash, ma'lum bir fan nazariyasi va amaliyotining dolzarb muammolari, ilmiy tadqiqot metodologiyasi va usullari, ilmiy (ishning nazariy qismi), ishning tadqiqot qismi, ilmiy, ilmiy-ommabop adabiyotlarni mustaqil o'rganish, bibliografiyani tuzish, birlamchi manbalarga izohlar, tadqiqot natijalarini tahlil qilish, xulosalar). 3. Yangi materialni o'rganish: multimedia slaydlaridan foydalangan holda interaktiv ma'ruza. Har qanday ilmiy tadqiqot taniqli umumiy qabul qilingan tuzilishga ega bo'lib, unda quyidagilar ajralib turadi: kirish; bo'limlar, kichik bo'limlardan tashkil topgan asosiy qism; xulosa, arizalar, foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati. O'z navbatida, ushbu elementlarning har biri o'ziga xos tarzda yozilgan, ilmiy muhitda, qoidalarda, ma'lum bir umumiy matritsada qabul qilingan, boshqa har qanday tadqiqotchi tomonidan osonlikcha o'qilishi mumkin (barcha gumanitar fanlar uchun tadqiqotlarni loyihalashtirishning yagona tizimi xarakterlidir). Shuning uchun ilmiy apparatga egalik qilish, asarda turli xil tarkibiy elementlarning ketma-ketligi, o'zaro ta'siri haqida tasavvurga ega bo'lish, birinchi navbatda - asarga oid asosiy xususiyatlar, qoidalar va xulosalarni o'z ichiga olgan kirish va xulosada juda muhimdir. Sarlavha sahifasi.Bu o'quv yoki ilmiy ishning birinchi sahifasi bo'lib, hujjatni topish uchun zarur bo'lgan ma'lumot manbai bo'lib xizmat qiladi. Belgilangan namunaga muvofiq chizilgan. Tarkib.Tegishli bob boshlanadigan sahifalarni ko'rsatib, ishning alohida qismlarining tartibini o'z ichiga oladi. Tarkib yangi sahifadan boshlab sarlavha sahifasidan so'ng darhol joylashtiriladi. Tarkibga quyidagilar kiradi: kirish, barcha bo'limlarning ketma-ket keltirilgan sarlavhalari, kichik bo'limlari, xatboshilari va kichik bandlari, agar ularda ishning mohiyati sarlavhalari, foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati, arizalar sarlavhasi va materialning boshi joylashtirilgan sahifa raqamlari bo'lsa. Mundarija tarkibida ular joylashgan sahifalarni ko'rsatadigan rasmlar va jadvallarning raqamlari va sarlavhalari bo'lishi mumkin. KirishKirishda muammoning dolzarb holati, ushbu fan sohasidagi mavjud bilim bo'shliqlari, ushbu bilim sohasidagi etakchi olimlar bahosi sarhisob qilinadi. Kirish tarkibida quyidagi asosiy elementlar ajratib ko'rsatiladi: tadqiqotning dolzarbligi, uning maqsadi, vazifalari, tadqiqot ob'ekti va predmeti, o'rganish darajasi, yangiligi, uslubiyati, butun asarning e'lon qilingan tuzilishi, amaliy ahamiyati. Tadqiqotning dolzarbligi - kirishning eng katta qismi. Muammoning butun jamiyat uchun dolzarbligini asoslash mumkin. Keyinchalik - ushbu muammoni aniq bir fan nuqtai nazaridan o'rganish dolzarbligi. Ilm-fan rivoji uchun juda kam o'rganilgan, ammo muhim mavzular o'rganilsa, ishning nazariy va amaliy ahamiyati oshadi. Ishning maqsadi. Talabalarning ilmiy loyihalari darajasida odatda faqat bitta asosiy maqsad shakllanadi, bu ish nomida aks etadi. Maqsad bilan sarlavhaning bog'lanishi maqsadni shakllantirishda kalitlardan biridir. Ilmiy ishlar mavzuga oid yangi bilimlarni olishga qaratilgan. Shu nuqtai nazardan, tadqiqot operatsiyalari maqsadlar bo'lishi mumkin emas ("tahlil qilish", "tadqiqot" so'zlari bilan boshlanadigan so'zlar noto'g'ri, agar ularni bir-birini to'ldiruvchi - "maqsad bilan" qo'llab-quvvatlamasa). Darhaqiqat, narsalar va hodisalar ma'lum bir maqsad bilan tahlil qilinadi, demak, tahlil o'z-o'zidan yakuniy maqsad emas. Maqsadni shakllantirishni "aniqlang", "tavsiflang", "ochib bering", "toping", "shakllang / yarat" so'zlari yoki ma'no jihatidan yaqin sinonimlar bilan boshlash to'g'ri. Maqsad sarlavha bilan bog'liqligini yodda tutib, mavzu tanlashda yuqorida tavsiya etilgan formulalardan biriga maqsadga osonlikcha tarjima qilinishi mumkin bo'lgan ma'lum bir muammoli tomonni sarlavha ichiga kiritish maqsadga muvofiqdir. Tadqiqot ob'ekti - tadqiqot predmetini o'z ichiga olgan ma'lum bir ramka yoki ma'lum bir hodisa, bir hil elementlar to'plami, jarayon / ishlash va boshqalar bilan cheklangan shaxs. Ob'ekt va ob'ekt o'rtasidagi bog'liqlik quyidagi formulada osongina esga olinadi: "biz falon narsani shunday narsa uchun tekshiramiz". Ob'ekt doimo o'z ichiga oladi, aksincha emas. O'qish mavzusi asar nomi bilan bir vaqtga to'g'ri keladi va predikatdan so'ng darhol maqsadda joylashgan ("ochib berish ... nimani?", "belgilash ... nimani?", "shakllantirishni ... nimani?"). Tadqiqot predmeti va ob'ekti ilmiy jurnalistikaning umumiy mavzusiga mos kelishi kerak. Vazifalar - ishda belgilangan maqsadga erishish uchun bajarilishi kerak bo'lgan tadqiqot operatsiyalari. Shunday qilib, ular maqsad bilan, ko'pincha ishning tuzilishi bilan bog'liq. Vazifalar ro'yxatida birinchi o'rinda nazariy, tushunish yoki kuzatish, ma'lum bir hodisaning tipologik xususiyatlarini ochib berish, u yoki bu tendentsiyani ochib berish. Keyin amaliy vazifalar keladi. So'zlar "tahlil qilish", "pozitsiyalardan tergov qilish" va hokazo so'zlar bilan boshlanadi. Ko'pincha, bu erda qo'llanilgan ba'zi usullar allaqachon aytib o'tilgan. Ushbu vazifalar guruhi tadqiqot ob'ektiga qaratilgan. Asosiy qism.Asosiy qismning tuzilishi va tarkibi bajarilgan ishning o'ziga xos xususiyati va yo'nalishiga qarab farq qilishi mumkin. Asosiy qism kamida 2 ta, lekin 4 ta bobdan iborat bo'lishi kerak. Xulosa (yoki xulosalar).Xulosa o'tkazilgan tadqiqotlarni sarhisob qiladi, muallifning butun asaridan kelib chiqqan taklif va xulosalarini shakllantiradi. Adabiyotlar ro'yxati.Adabiyotlar ro'yxatiga faqat ish matnida havola qilingan ishlar kiritilgan. Ro'yxat GOST 7.1-2003 bo'yicha tuzilgan. Ilovalar.Qo'shimchalar asarning to'liqligi uchun zarur bo'lgan materialni o'z ichiga oladi, lekin uni asosiy qismga qo'shish asarning tartibli va mantiqiy ko'rinishini o'zgartirishi mumkin. Bu hujjatlar namunalari, diagrammalar, jadvallar, fotosuratlar, xaritalar, ma'lumotnomalar va boshqalar bo'lishi mumkin. Ilovalar ish oxirida, ishlatilgan asosiy adabiyotlar ro'yxatidan keyin joylashgan. 4. O'rganganlarni birlashtirish - sinov: Ishning qaysi tarkibiy qismi o'quv yoki ilmiy ishning birinchi sahifasi bo'lib, ma'lumot manbai bo'lib xizmat qiladi? (sarlavha) - 1 ball; Asarning qaysi tarkibiy qismiga sahifaning (tarkibining) ko'rsatilishi bilan ishning alohida qismlarini joylashtirish tartibini kiritilgan - 1 ball; Asosiy qism nechta bobdan iborat bo'lishi mumkin? (2-4 bob) - 1 ball; Tadqiqot natijalari ishning qaysi tarkibiy qismida umumlashtiriladi, muallifning takliflari va xulosalari butun ishdan kelib chiqqan holda tuziladi - (xulosa) - 1 ball; 5. Darsni yakunlash, uy vazifasi, buni sharhlab Adabiyotlar: Alekseev N.G. Talabalarning tadqiqot faoliyatini rivojlantirish konsepsiyasi / N.G. Alekseev, A.V. Leontovich, A.S. Obuxov, L.F. Filippov. - /; Alekseev N.G. Talabalarga ilmiy-tadqiqot faoliyatini o'rgatish samaradorligi mezonlari / N.G. Alekseev, A.V. Leontovich. -; Afanasyev M.G. Jurnalistika masalalari. - M.: Oliy maktab, 1987.-146 b. Zagvyazinskiy V.I., Ataxanov R. Psixologik-pedagogik tadqiqotlar metodikasi va usullari. - M.: Akademiya, 2001. - 208 p. Leontovich A.V. Talabalarning tadqiqot faoliyatining qadriyat asoslari to'g'risida. - MAN: slavyangacha bo'lgan ilmiy loyihalarni tayyorlash / diqqat. M. Golubenko. - K.: Ed. zalnoped. gaz., 2005 .-- 128 p. - (B-ka "Shk. Nur") An'anaga ko'ra tadqiqot ishlarining ma'lum bir kompozitsion tuzilishi rivojlanib, ularning asosiy elementlari ularni tartibida quyidagicha: 1. Sarlavha sahifasi 2. Mundarija 3. Kirish 4. Asosiy qismning boblari 5. Xulosa 6. Bibliografik ro'yxat 7. Ilovalar Sarlavha sahifasi tadqiqot va ishlanmalarning birinchi sahifasi bo'lib, qat'iy belgilangan qoidalarga muvofiq to'ldiriladi. Sarlavha sahifasi joylashtirilganidan keyin mundarija, unda tadqiqot ishining barcha sarlavhalari berilgan va ular boshlanadigan sahifalar ko'rsatilgan. Mundarija sarlavhalari matndagi sarlavhalarni to'liq takrorlashi kerak. Kirish Odatda u tanlangan mavzuning ilmiy yangiligi va dolzarbligini asoslaydi, vazifalarning maqsadi va mazmuni, tadqiqot ob'ekti va mavzusi shakllantiriladi, tadqiqotning tanlangan usuli (yoki usullari) ko'rsatiladi va olingan natijalarning nazariy ahamiyati va amaliy qiymati nimada. Tadqiqot ishining ilmiy yangiligi muallifga olingan natijalarni tavsiflashda "Birinchi marta" tushunchasidan foydalanish huquqini beradi, bu ularning nashr etilishidan oldin bunday natijalarning yo'qligini anglatadi. Ilmiy yangilik birinchi marta ishlab chiqilgan va amaliyotga tatbiq etilgan va umuman ilm-fan taraqqiyotiga va uning individual yo'nalishlariga sezilarli ta'sir ko'rsatadigan nazariy takliflar va mazmunli asoslangan uslubiy tavsiyalar mavjudligida namoyon bo'ladi. Mavzuning dolzarbligi zamonaviylik va ijtimoiy ahamiyat nuqtai nazaridan baholanadi, muammoli vaziyat yaratiladi, undan chiqish yo'lini siz taklif qilasiz. Tadqiqot ishi to'g'risida o'quvchini tanlangan mavzuning rivojlanish holati to'g'risida xabardor qilish uchun, adabiyotlar haqida qisqacha ma'lumot, oxir-oqibat ushbu aniq mavzu hali ochilmagan (yoki qisman yoki noto'g'ri tomonda ochilgan va shuning uchun yanada rivojlanishga muhtoj) degan xulosaga kelishimiz kerak. Mavzuga oid adabiyotlarni ko'rib chiqishda maxsus adabiyotlar bilan puxta tanishish, manbalarni tizimlashtirish, ularni tanqidiy tekshirish, muhimligini ta'kidlash, ilgari boshqa tadqiqotchilar tomonidan qilingan ishlarni baholash va mavzuni o'rganishning hozirgi holatidagi asosiy narsani aniqlash qobiliyatini ko'rsatish kerak. Tadqiqot mavzusi bilan bevosita va bevosita bog'liq bo'lgan har qanday qiymatga ega bo'lgan barcha nashrlar nomlanishi va tanqidiy baholanishi kerak. Ilmiy muammoni shakllantirishdan va ushbu mavzuning tadqiqot mavzusi bo'lgan qismi hali ishlab chiqilmaganligini va maxsus adabiyotda yoritilmaganligini isbotlaganidan, formulaga o'tish mantiqan to'g'ri keladi olib borilgan tadqiqotning maqsadlari va shuningdek, ushbu maqsadga muvofiq hal qilinadigan aniq vazifalarni ko'rsating. Bu odatda sanoq shaklida amalga oshiriladi (o'rganish ..., tavsiflash ..., o'rnatish ..., aniqlash ..., formulani chiqarish va hk). Ushbu vazifalarni shakllantirish iloji boricha ehtiyotkorlik bilan bajarilishi kerak, chunki ularning echimi tavsifi tadqiqot boblarining mazmunini tashkil qilishi kerak. Bu ham muhimdir, chunki bunday boblarning sarlavhalari aniq olib borilgan tadqiqot maqsadlari formulalaridan "tug'iladi". Kirishning majburiy elementi bu so'zlardir tadqiqot ob'ekti va predmeti. Ob'ekt bu muammoli vaziyatni vujudga keltiradigan va o'rganish uchun tanlangan jarayon yoki hodisadir. Mavzu - bu ob'ekt chegaralarida bo'lgan narsadir. Ilmiy jarayonning kategoriyasi sifatida tadqiqotning ob'ekti va predmeti bir-biri bilan umumiy va xususiy ravishda bog'liqdir. Ob'ektning tadqiqot predmeti bo'lib xizmat qiladigan qismi ajratib ko'rsatilgan. Unga asosiy e'tibor qaratilgan bo'lib, u tadqiqot mavzusini belgilaydi, bu sarlavha sahifasida sarlavha sifatida ko'rsatilgan. Kirishning majburiy elementi ham ko'rsatkichdir tadqiqot usullari, ular bu kabi ishlarda belgilangan maqsadga erishish uchun zaruriy shart bo'lgan haqiqiy materialni olish vositasi bo'lib xizmat qiladi. Kirish, shuningdek, ilmiy jarayonning boshqa elementlarini tavsiflaydi. Ular, xususan, ishning o'zi qaysi aniq materialda bajarilganligini ko'rsatishni o'z ichiga oladi. Shuningdek, u asosiy ma'lumot manbalarini (rasmiy, ilmiy, adabiy, bibliografik) tavsiflaydi, shuningdek tadqiqotning metodologik asoslarini ko'rsatadi. Boblarda tadqiqotning asosiy qismitadqiqot metodologiyasi va texnikasi batafsil ko'rib chiqiladi va natijalar umumlashtiriladi. Ilmiy muammoning echimini tushunish uchun hayotiy ahamiyatga ega bo'lmagan barcha materiallar qo'shimchalarga kiritilgan. Asosiy qism boblarining mazmuni tadqiqot mavzusiga to'liq mos kelishi va uni to'liq ochib berishi kerak. Ushbu boblar materialni ixcham, mantiqiy va oqilona taqdim etish qobiliyatini ko'rsatishi kerak. Ar-ge ishlari tugaydi bu yakuniy qism bu "xulosa" deb nomlanadi. Har qanday xulosa singari, tadqiqot ishining ushbu qismi ham asosiy qismida to'plangan ilmiy ma'lumotlarning sintezi ko'rinishidagi tadqiqotlarni o'tkazish mantig'i bilan belgilanadigan yakun rolini o'ynaydi. Ushbu sintez - bu erishilgan natijalarning izchil, mantiqiy izchil taqdim etilishi va ularning kirish maqsadi bilan belgilangan va tuzilgan umumiy maqsad va aniq vazifalar bilan aloqasi. Aynan shu erda asl bilimga nisbatan yangi bo'lgan "hosila" deb nomlangan bilim mavjud. Ushbu xulosaga keladigan bilimlar qisqacha xulosani taqdim etadigan boblar oxirida xulosalarning mexanik yig'indisi bilan almashtirilmasligi kerak, ammo tadqiqotning yakuniy natijalarini tashkil etadigan yangi, muhim bir narsani o'z ichiga olishi kerak, ular ko'pincha bir qator sonli xatboshilar bilan belgilangan. Ularning ketma-ketligi o'quv loyihasining mantiqi bilan belgilanadi. Shu bilan birga, uning nafaqat ilmiy yangiligi va nazariy ahamiyati, balki yakuniy natijalardan kelib chiqadigan amaliy ahamiyati ham ko'rsatib o'tilgan. Xulosa chiqarilgandan so'ng, joylashtirish odatiy holdir ishlatilgan adabiyotlarning bibliografik ro'yxati. Ushbu ro'yxat tadqiqot va rivojlantirishning muhim qismlaridan biri bo'lib, mustaqil ijodiy ishlarni aks ettiradi. Bunday ro'yxatga kiritilgan har bir adabiy manba matnda aks ettirilishi kerak. Agar muallif qarzga olingan har qanday dalillarga ishora qilsa yoki boshqa mualliflarning asarlarini keltirsa, u materialni qaerdan olinganligini ko'rsatmada ko'rsatishi kerak. Bibliografik ro'yxatga matnda havola qilinmagan va aslida foydalanilmagan asarlarni kiritmasligingiz kerak. Entsiklopediyalarni, ilmiy-ommabop kitoblarning ma'lumotnomalarini, gazetalarni ushbu ro'yxatga kiritish tavsiya etilmaydi. Agar bunday adabiyotlardan foydalanish zarurati bo'lsa, ular havolalarda keltirilgan bo'lishi kerak. Asosiy qismning matnini chalg'itadigan yordamchi yoki qo'shimcha materiallar joylashtirilgan dastur.Tarkib jihatidan dasturlar juda xilma-xildir. Masalan, ular asl hujjatlarning nusxalari, hisobot materiallaridan ko'chirmalar, ishlab chiqarish rejalari va protokollari, ko'rsatmalar va qoidalardagi alohida qoidalar, ilgari nashr qilinmagan matnlar, yozishmalar va hk. Formada ular matn, jadvallar, grafikalar, xaritalar bo'lishi mumkin. Ilovalarda ishlatilgan adabiyotlar bibliografiyasi, har xil turdagi yordamchi indekslar, asosiy matnga qo'shimchalar bo'lmagan ma'lumotnomalar va izohlar, lekin uning asosiy matnidan foydalanishga yordam beradigan ma'lumotnoma va ilova apparati elementlari bo'lishi mumkin emas. Har bir ilova yangi varaqda (sahifada) bilan boshlanishi kerak. "Ilova" so'zining yuqori o'ng burchagida ko'rsatilgan va tematik sarlavhaga ega. Agar bir nechta ilova bo'lsa, ular arabcha raqamlar bilan raqamlangan (No belgisiz), masalan: "I Ilova", "Ilova 2" va boshqalar. Qo'shimchalar berilgan sahifalarni sahifalash jarayoni doimiy bo'lishi va asosiy matnning umumiy sahifalashini davom ettirishi kerak. Asosiy matn va qo'shimchalar orasidagi bog'lanish "qarash" so'zi bilan ishlatiladigan havolalar orqali amalga oshiriladi; odatda qisqartiriladi va qavs ichidagi kod bilan birga quyidagi shaklda qo'shiladi: (5-ilovaga qarang). Bo'limlar: Sinfdan tashqari ish I. Ilmiy maqola yozish bo'yicha tavsiyalar: eksperimental yoki nazariy. 1. Ilmiy-tadqiqot ishlarining tuzilishi va mantiqi. Ilmiy-tadqiqot ishlari, barcha ijodkorlik singari, faqat ixtiyoriy ravishda amalga oshiriladi. Akademik tadqiqotlar darsdan tashqari va odatdagi o'quv ishlari qo'shimcha, darsdan tashqari, sinfdan tashqari ish sifatida ochilishi mumkin. Ilmiy-tadqiqot ishlarining asosiy bosqichlari quyidagi qoidalardir: Muammoni toping - nimani o'rganish kerak. Mavzu, uni qanday nomlash kerak. Muvofiqligi - nima uchun bu muammoni o'rganish kerak. Tadqiqotning maqsadi qanday natijani olish kutilayotganligidir. Gipoteza - bu ob'ektda aniq emas. Yangilik - o'rganish davomida kashf etilgan yangi narsa. Tadqiqot maqsadlari - nima qilish kerak - nazariy va eksperimental ravishda. Adabiyotni ko'rib chiqish - bu masala bo'yicha allaqachon ma'lum bo'lgan narsalar. Tadqiqot metodikasi - qanday va nima izlandi. Tadqiqot natijalari o'z ma'lumotlari. Xulosa - berilgan vazifalarga qisqa javoblar. Ahamiyat - natijalar amaliyotga qanday ta'sir qiladi. Keling, keltirilgan bosqichlarni batafsil ko'rib chiqaylik. Tadqiqot ishining tuzilishi standart bo'lib, standartlardan chetga chiqish mumkin emas. Tadqiqot boshlanadigan rivojlanish jarayonida ikkita asosiy qism ajratiladi: uslubiy va protsessual. Birinchidan, nimani o'rganish kerakligini - muammoni ta'kidlash kerak. Muammo amalga oshirilishi mumkin, uning echimi tadqiqot ishtirokchilariga haqiqiy foyda keltirishi kerak. Keyin uni chaqirish kerak - mavzu. Mavzu original bo'lishi kerak, unga ajablantiradigan, g'ayrioddiylik elementi kerak, ishni nisbatan tezroq bajarish mumkin bo'lishi kerak. Hozirgi vaqtda ushbu aniq muammoni nima uchun o'rganish kerakligini hal qilish kerak - bu dolzarbligi . Tadqiqot ishi shakllantirilishi kerak nishon - qanday natija olinishi kerak, qanday qilib, umuman olganda, bu natija olinmasdan oldin ko'rinadi. Odatda maqsad aniq hodisalarni o'rganishdir. Ishda ta'kidlash muhim ahamiyatga ega gipoteza va himoyalangan qoidalar. Gipoteza - bu hodisalarni bashorat qilish, bu hali tasdiqlanmagan bilimdir. Dastlab, gipoteza to'g'ri yoki yolg'on emas - bu shunchaki isbotlanmagan. Himoyalangan bandlar - bu tadqiqotchi ko'radi va boshqalar sezmaydi. Ish jarayonida pozitsiya tasdiqlanadi yoki rad etiladi. Gipoteza asosli bo'lishi kerak, ya'ni adabiy ma'lumotlar va mantiqiy mulohazalar bilan tasdiqlanishi kerak. Maqsad va farazlarni aniqlagandan so'ng, vazifalar tadqiqot. Maqsad va maqsadlar bir xil narsa emas. Tadqiqot ishlarining maqsadi bitta, ammo bir nechta vazifalar mavjud. Vazifalar nima qilayotganingizni ko'rsatadi. Maqsadlarni shakllantirish tadqiqotning tuzilishi bilan chambarchas bog'liq. Bundan tashqari, nazariy qism uchun va eksperimental uchun alohida vazifalar belgilanishi mumkin. Ish hozir bo'lishi kerak adabiyot manbalarini haqida umumiy ma'lumot; Adabiyot sharhi , ya'ni ning qisqacha tavsifi o'rganilayotgan hodisa haqida nima ma'lum, qaysi yo'nalishda boshqa mualliflarning tadqiqotlari olib borilmoqda. Sharhda siz bir nechta manbalardan olingan tadqiqot sohasi bilan tanish ekanligingizni, yangi vazifa qo'yayotganingizni va ilgari qilgan ishingizni qilmasligingizni ko'rsatishingiz kerak. Keyin u tasvirlaydi texnika tadqiqot. Uning batafsil tavsifi asar matnida bo'lishi kerak. Bu tadqiqot muallifi ilgari surilgan gipotezaning to'g'riligini isbotlash uchun nimani va qanday qilganligini tavsiflaydi. Keyinchalik taqdim etildi natijalar tadqiqot. Tadqiqot faoliyati natijasida olingan o'z ma'lumotlari. Olingan ma'lumotlar muammo bo'yicha adabiyotlar sharhidagi ilmiy manbalar ma'lumotlari bilan taqqoslanishi va tadqiqot jarayonida topilgan namunalar o'rnatilishi kerak. Shuni ta'kidlash kerak yangilik natijalar, bu boshqalar e'tibor bermaganligi sababli amalga oshiriladi, natijalar birinchi marta olingan. Amaliyotdagi qanday kamchiliklarni tadqiqot davomida olingan natijalar yordamida tuzatish mumkin. Ish ma'lumotlari va ish matnida keltirilgan ma'lumotlar o'rtasidagi farqni aniq tushunish kerak. Tadqiqot jarayonida ko'pincha matnda ko'rsatilishi shart bo'lmagan katta raqamlar to'plami olinadi. Shuning uchun faqat eng kerakli ma'lumotlar qayta ishlanadi va taqdim etiladi. Shunga qaramay, kimdir asosiy tadqiqot materiallari bilan tanishishni xohlashi mumkinligini yodda tutish kerak. Ishning asosiy qismini ortiqcha yuklamaslik uchun asosiy materialni bajarish mumkin ilova . Ma'lumotlarni taqdim etishning eng foydali shakli grafik bo'lib, o'quvchiga matnni idrok etishni iloji boricha osonlashtiradi. O'zingizni har doim o'quvchi o'rniga qo'ying. Va ish tugaydi xulosalar ... Qaysi tadqiqot natijalari tezisda, topshiriqlarni bajarish tartibida keltirilgan. Xulosa - bu savolga qisqa javob - belgilangan tadqiqot vazifalari qanday hal qilinganligi. Maqsadga birlamchi gipotezani ishonib bo'lmaydigan bo'lsa ham erishish mumkin. 2. Himoya qilish tartibi. Keyingi bosqich - tadqiqot ishining tabiiy natijasi sifatida hisobot. Konferentsiyada ish natijalari ommaviy ravishda taqdim etiladi. Notiqning vazifasi: tadqiqotning mohiyatini aniq va hissiy jihatdan taqdim etish. Ma'ruza paytida asarni o'qish nomaqbul, ammo asarning barcha boblari va bo'limlarining asosiy mazmunini qisqacha aks ettirish mumkin emas. Shuni yodda tutish kerakki, reglamentda ruxsat berilgan ijro muddati 10-15 minut. Shuning uchun ma'ruza tayyorlashda eng asosiysi asar matni orasidan tanlab olinadi. Ba'zan "qurbon qilish" kerak va ba'zi muhim fikrlar, agar siz ularsiz qila olsangiz. Materialni taqdim etishda tadqiqot ishining o'zi tuzilishi va mantig'iga mos keladigan alohida rejaga rioya qilish kerak. Qolganlarning hammasi, agar tinglovchilarda qiziqish bo'lsa, savollarga javoblarda aytilgan. Yozma ish va u haqidagi hisobot ilmiy ijodning mutlaqo boshqa janrlari. II. Ilmiy ishlarni loyihalashtirishning umumiy talablari va qoidalari. Ilmiy ishlar va tezislarni formatlash uchun umumiy talablar va qoidalar mavjud. Avtoreferat hajmi bosilgan matnning (qo'shimchasiz) 20 dan 25 betgacha bo'lgan oralig'ida, ma'ruza - 1-5 betni tashkil etadi (sinf raqami va talabaning ushbu turdagi faoliyatga tayyorligiga qarab). Kompyuterda yozilgan matn uchun - shrift hajmi 12-14, Times New Roman, normal; chiziqlar oralig'i - 1,5-2; chekkalarning kattaligi: chapda - 30 mm., o'ngda - 10 mm., yuqori - 20 mm., pastki - 20 mm. (chekka o'lchamlarini o'zgartirganda, o'ng va chap qirralarning, shuningdek, yuqori va pastki qirralarning 40 mm gacha qo'shilishi kerakligini yodda tutish kerak.) To'g'ri sozlamalar bilan bir sahifada o'rtacha 30 ta satr bo'lishi kerak va har bir satrda o'rtacha 60 ta bosma belgi, shu jumladan tinish belgilari va so'zlar orasidagi bo'shliqlar bo'lishi kerak. Matn sahifaning bir tomoniga bosilgan; izohlar va eslatmalar ular havola qilingan sahifada bosiladi (1 oraliqda, matndan kichikroq bosma shaklda). Barcha sahifalar sarlavha sahifasidan boshlab raqamlanadi; sahifa raqamining raqami sahifaning yuqori markaziga joylashtirilgan; sarlavha sahifasida sahifa raqami yo'q. Har bir yangi bo'lim (kirish, boblar, xatboshilar, xulosa, manbalar ro'yxati, qo'shimchalar) yangi sahifadan boshlanadi. Bo'lim sarlavhasi (bob yoki paragraf sarlavhalari) va keyingi matn orasidagi bo'shliq uchta bo'shliqqa teng bo'lishi kerak. Sarlavha satrning o'rtasida joylashgan, sarlavha oxirida nuqta qo'yilmaydi. Sarlavha sahifasi qo'lyozmaning birinchi sahifasi bo'lib, ma'lum qoidalarga muvofiq to'ldiriladi. Yuqoridagi maydonda ta'lim muassasasining to'liq nomi, sarlavha sahifasining qolgan qismidan qat'iy chiziq bilan ajratilgan. O'rta maydonda mavhum mavzuning nomi "mavzu" so'zisiz ko'rsatiladi. Ushbu ism tirnoqsiz yozilgan. Avtoreferat sarlavhasi unda bayon qilingan muammoni aks ettirishi va asarning asosiy mazmuniga mos kelishi kerak. Mavzuni shakllantirishda siz ushbu qoidaga rioya qilishingiz kerak: mavzu qanchalik tor bo'lsa, sarlavhada ko'proq so'zlar mavjud. Bir yoki ikkita so'z, noaniqlik, tarkibdagi konkretlik yo'qligi, ish "hamma narsa haqida va hech narsa haqida" ekanligidan dalolat beradi. Quyida sarlavha markazida ishning turi ko'rsatilgan va mavzu (masalan, biologiya bo'yicha imtihon qog'ozi). Hatto pastki qismida, sarlavha varag'ining o'ng chetiga yaqinroq joyda talabaning familiyasi, ismi, otasining ismi, sinf ko'rsatiladi. Hatto quyi - familiyasi, ismi, otasining ismi va boshning lavozimi va agar mavjud bo'lsa, maslahatchilar. Pastki maydonda shahar va ish yili ko'rsatilgan ("yil" so'zisiz). Sarlavha sahifasi uchun shrift hajmi va turini tanlash juda muhim emas. Sarlavha sahifasi joylashtirilganidan keyin mundarija, bu asarning barcha sarlavhalarini sanab beradi va ular qaysi sahifalardan boshlanishini ko'rsatadi. Mundarija sarlavhalari matndagi sarlavhalarni to'liq takrorlashi kerak. Dan so'ng kirish, asosiy matn (bo'limlarga bo'linish bo'yicha va har bir bo'lim oxirida qisqa xulosalar bilan) va xulosa... Asosiy matnga illyustratsion material (rasmlar, fotosuratlar, diagrammalar, diagrammalar, jadvallar) ilova qilinishi mumkin. Agar tanada kotirovkalar yoki bayonotlarga havolalar bo'lsa, ro'yxatdagi manba raqamini va kotirovka yoki ma'lumotnoma oxirida to'rtburchaklar ichida sahifani ko'rsatish kerak. Masalan: Qadimgi donolik shunday deydi: "Menga ayt - va men unutaman, ko'rsataman - va eslayman, o'zimni tutishga ijozat bering - va men o'rganaman". Xulosa chiqarilgandan so'ng, joylashtirish odatiy holdir manbalar ro'yxati (kamida 3-5), bu yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, ularning turlarini o'z ichiga olishi mumkin. Manbalar ro'yxatini tayyorlashda avval adabiyotlar ro'yxati (muallif, kitob nomi, shahar, nashriyotchi, yili, sahifalar soni), so'ngra boshqa manbalar ko'rsatiladi. Ro'yxat mualliflarning ismlari bo'yicha tuzilgan va alfavit bo'yicha raqamlangan. Agar manba o'z muallifini ko'rsatmasa, unda bunday manba o'z nomiga ko'ra ro'yxatda joylashgan. Albatta, biz ta'lim natijalari haqida gapiramiz, ularning natijalari ko'pincha jamoatchilikka ma'lum. Ammo bu ish, hech kimga o'xshamagan holda, o'rganish va ijodiy faoliyat uchun motivatsiya yaratadi, kasbiy fazilatlarni shakllantiradi. Ilmiy-tadqiqot ishlarini bitta talaba yoki guruh amalga oshirishi mumkin. Qiyinchilik va mazmun darajasi kamida bitta sinf o'quv materiali darajasidan oshib ketishi kerak. Talaba bu mavzuga qiziqmasligi mumkin, ammo u tadqiqot faoliyati bilan shug'ullanadi va bu ma'lum foyda keltiradi. Talaba ish natijalarini kuzatish, tavsiflash va umumlashtirish vazifasini bajaradi, ya'ni. asosiy harakatlar. Material tadqiqot uchun mavjud bo'lishi kerak va ish nisbatan oson. Men o'qituvchining tadqiqot faoliyatidagi roliga to'xtalaman. O'qituvchi maslahatchi rolini o'ynaydi, ko'rsatmalar beradi, matnni tahrir qiladi. O'qituvchining tadqiqot faoliyatini tashkil etishdagi faoliyatining ba'zi algoritmlari: Qiziqarli muammo tug'dirib ishlashga ijobiy turtki yarating. Muammoni tahlil qilishda o'qituvchi va talabaning birgalikdagi ishtiroki. Tadqiqot usullari bilan tanishish. Ish rejasini tuzish. Qarama-qarshiliklarni qidiring. Amalga oshirilgan ishni oraliq nazorat qilish va tuzatish. Ishni oldindan himoya qilish. Ishni yakunlash va himoya qilish. Adabiyotlar ro'yxati: "Bosh o'qituvchi" jurnali, №1, 2001 y., Ma'rifatparvarlik. A.I.Savenkov "Ta'lim tadqiqotlari", Moskva, 2003 yil "Maktabdagi biologiya" jurnali, 2003 yil 1-son, "Maktab-press-1" Lanina I. Ya. "Bitta dars emas", M. Ma'rifatparvarlik, 1991 y 

Источник: https://logiosto.ru/uz/otdelka/struktura-nauchno-issledovatelskoi-raboty-trebovaniya-k-vvedeniyu/