Ilmiy jurnal

 
Конатив 
Ассертив хулқ: 
Мурувват, ҳамкорлик. 
Мулоқот усуллари: ѐн бериш, 
тушунтириш, 
келишиш, 
ҳамкорлик, ѐрдам, огоҳлантириш 
Агрессив хулқ: импульсивлик, ўзини 
четга олиш 
Мулоқот усуллари: диктаторлик, 
манипуляция қилиш, буйруқ бериш, 
қўрқитиш 
Шундай қилиб, толерантлик тушунчаси, кўпгина манбаларда бардошлилик тушунчаси билан 
тенглаштирилади. Толерантлик – фаол, бошқаларнинг фикрига, дунѐқарашига ва ҳаракатларига 
нотабиий равишда бўйсуниш эмас, балки фаол ахлоқий-маънавий дунѐқараш ва этнослар орасидаги, 
ижтимоий гуруҳлар орасидаги бошқа маданият, миллат, динлар ва ижтимоий муҳитлар орасидаги 
ўзаро муносабатларда инсонни бардош билан сабр қилишга психологик жиҳатдан тайѐрлигини 
кўрсатиб турувчи фаол позиция деган хулосага келишимиз мумкин. 
Кўпгина манбаларда бағрикенглик сабр-бардошлилик, ўзларидан фарқ қиладиган инсонлар 
билан мулоқот ўрнатиш қобилияти, умумқабул қилинган фикрга қўшилмайдиганларга нисбатан 
чидамлилик сифатида талқин қилинади. Юқоридаги илмий мулоҳазаларимиз асносида, 
бағрикенглик муаммосини ўрганган академик В.Тишковнинг толерантлик ҳақидаги фикрлари билан 
хулосалаб олсак. Жумладан, у шундай ѐзади: ―Толерантлик – шахсий ѐки ижтимоий сифат бўлиб, 
дунѐ ва ижтимоий муҳитнинг серқирра эканлигини тан олишни ва демакки, бу дунѐга 
қарашларнинг ҳам ҳар хил бўлишини тан олишни назарда тутади‖ [17].
Толерантлик инсоннинг ўз аслиятини ифодалаш шаклларининг турли-туманлигини ҳурмат 
қилиш, қабул қилиш ва тўғри тушунишни билдиради. Толерантлик – турфа хилликдаги 
уйғунликдир. Инсоннинг бу хислати шахснинг инсонпарвар табиатидан дарак беради ва 
атрофдагиларга муносабати билан белгиланади. Бошқача қилиб айтганда, толераантлик бир-
биридан фарқ қиладиган дунѐқараш, турлича қадриятлар тизими, турфа феъл-атвор стереотипларига 
эга инсонлар ўртасида инсонпарвар муносабатларга эришишга шайликдир. Бироқ, кузатувларнинг 
https://buxdu.uz

---