Ilmiy matnlarda ma`lumotni qayd qilish shakllari va bayon turlari, ilmiy matn tuzish

Yaxlitlik
Mavzu birligi, funktsiya ya`ni stilistik birlik va shaklan birlik, matn chegaralarining mavjudligi, to'liqligi va uzviyligi
Mantiqiylik
Ketma-ket matn birliklari o'rtasida semantik aloqalarning mavjudligi, xulosalar mazmundan kelib chiqishi; matn alohida-alohida, umuman boshqa fikrga o'tishini aks ettiruvchi semantik segmentlar qo`llanishi.

Ilmiy matn tuzish qoidalari:

Matn
Matn
Mavzu
Mavzu
Aslida
Birlamchi
Ikkilamchi
Ilmiy matnning tarkibiy bo'limi paragrafdir. Unda ma'lum g'oyalar, pozitsiyalar, dalillar, mikrotemalar mavjud. Ular paragrafning mohiyatini aniqlab, ajratish oson bo'lgan kalit so'zlarda ifodalanadi.
Yozma nutqdagi xat boshining asosiy va yagona ko'rsatkichi qizil chiziqdir ya`ni Yangi mavzu boshlanayotganidan, muhim va shuning uchun alohida e'tibor berilishi lozim bo'lgan g'oyadan ogohlantirayotgandek.

Har bir paragraf :

• ibora boshi
• asosiy paragraf
• sharhlovchi qism
• xulosa

kabi qismlardan tashkil topadi.

Ilmiy matnlarda bandning axborot markazi odatda paragrafning boshida joylashadi.

Ilmiy matnni tuzishning asosiy usullari 

Tavsiflash
Asoslash
Rivoyat

Ilmiy matn tuzishning turlari:

Chiziqli-ramka superabzas.

• paragraf-postulat + tushuntirish xatboshilari-mavzular (2-3 …) + paragraf-tezis. Paragraf-postulat va paragraf-tezislar bir xil ramka hosil qiladi, uning ichida tushuntirish xatboshilari "lineyno "tashkil etiladi.
• 1. Tushuntirish xatboshi.
• 2. Tushuntirish xatboshi.
• 3. Tushuntirish xatboshi...
• Paragraf-tezis
• Izoh: Postulat bu biror ilmiy nazariyada isbotsiz qabul qilinadigan, lekin biron asosi boʻlgan prinsip yoki qoida.

Super-xatboshidagi tushuntirish xatboshilari-mavzular uchun formatlashning ba'zi tipik usullari: